tag:blogger.com,1999:blog-72859799268101456892024-03-13T21:19:53.316+02:00Σελίδες για την Ελένη Λαδιά...Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comBlogger139125tag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-5894491809280649262019-12-15T12:59:00.000+02:002019-12-16T19:59:56.682+02:00Για πρώτη φορά στην Ελλάδα μεταφράστηκε το Ιερόν του Ρούντολφ Όττο από την συγγραφέα Ελένη Λαδιά, σε συνεργασία με την Ιωάννα Παπαϊωάννου. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-_qExRJWGFbI/XfYRub9iroI/AAAAAAAAKBs/XI6h28RN9t4jbD4KAci5SVjyIZsvq7O9wCLcBGAsYHQ/s1600/6%2Bdecember-page-001.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1373" data-original-width="827" height="400" src="https://1.bp.blogspot.com/-_qExRJWGFbI/XfYRub9iroI/AAAAAAAAKBs/XI6h28RN9t4jbD4KAci5SVjyIZsvq7O9wCLcBGAsYHQ/s400/6%2Bdecember-page-001.jpg" width="240" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif; line-height: 18.4px;">ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΛΕΝΗΣ ΛΑΔΙΑ ΣΤΟ ΙΕΡΟΝ ΤΟΥ ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΟΤΤΟ </span></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif; line-height: 18.4px;"><br /></span></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Μία περιηγήση στό «Ἱερόν» τοῦ Ροῦντολφ Ὄττο</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Ὁ Ροῦντολφ Ὄττο πρεσβεύει πώς ἡ ὀρθολογική πλευρά τῆς διανόησης καί ἡ μή ὀρθολογική πλευρά τῆς ψυχῆς συνιστοῦν τήν θεότητα. Το ἀνορθολογικόν στοιχεῖον πρωταγωνιστεῖ στό βίωμα τοῦ ἱεροῦ καί δέν συγκρούεται μέ τό ὀρθολογικόν. Ἡ θρησκεία προκαλεῖ τήν ἕνωση τῶν ἀντιθέτων, ὅπως καί ὁ ἡρακλείτειος συλλογισμός: «παλίντροπος ἁρμονίη ὅκωσπερ τόξου καί λύρης.» ((31) Συνεπῶς μποροῦμε νά ποῦμε πώς ἡ θρησκεία εἶναι ἀρμονία. Ὁ Ὄττο ἀπέδειξε ἀκόμη πώς τό ἀπόλυτον βιώνεται ἀλλά δέν ὀρίζεται. Ἐπίσης εἶπε γιά τήν apriori προσέγγιση τοῦ ἰεροῦ. Αὐτή τήν a priori ἔννοια χρησιμοποίησε καί ὁ Γιούνγκ, ἐπηρεασμένος ἀπό τόν Ὄττο, γιά νά μᾶς ἐξηγήσει πώς «τά ἀρχέτυπα πού ἀποκαλύπτουν δέν εἶναι συνάρτηση τῶν ψυχολογικά ἀληθῶν συμβόλων, άλλά άποτελοῦν a priori ὀντότητες πού προσδιορίζουν τόν ψυχισμό μας.»1</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Τί εἶναι ὅμως τό Ἱερόν καί ποιά ἡ σημασία του; Ὀ Ὄττο εἶναι ἔνα Κολόμβος στόν τομέα τῆς θρησκειολογίας. Ἀρχικῶς τό ἱερόν ἐθεωρεῖτο ὡς τό ἀπόλυτον ἠθικόν κατατηγόρημα, ὡς τό ἀπόλυτον καλόν. Ὅμως ὁ Ὄττο βγάζει τίς φλοῦδες τοῦ κρεμμυδιοῦ. Ἔτσι ὁρίζει τό Ἱερόν ἐπινοώντας ἕνα είδικόν νόημα πλήν τῆς ἠθικῆς καί γενικῶς τῆς ὀρθολογικῆς δύναμης. Βρίσκει ἕνα ὄνομα ἀπό τήν λατινική γλώσσα πού σημαίνει τό ἱερόν, τό θεῖον, τήν θεότητα. Εἶναι τό ὄνομα numen. Ὀ Ρ. Ὄττο λέγει πώς ἄν μπορεῖ κανείς νά σχηματίσει ἀπό τό omen τό ominos (οἰωνός, σημεῖον) τότε μπορεῖ νά σχηματίσει ἀπό τό numen τό numinous. Τό Ἱερόν ἐμφανίζεται χωρίς τά ἠθικά καί ὀρθολογικά του περιβλήματα. Ἠ ἠθική σημασία καί ὁ ὀρθολογισμός δέν εἶναι οἱ πρωταρχικές ούσίες τῆς κατηγορίας τοῦ Ἰεροῦ. Τό numen εἶναι ὁ καθαυτό πυρήνας ὅλων τῶν θρησκειῶν καί χωρίς αὐτό δέν θα ὑπῆρχε καθόλου θρησκεία. </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Τό numen λοιπόν καί τό ἐπίθετον numinous (νουμηνιακόν) πού προσδιορίζει ἔνα numen. Ὀ Ρ. Ὄττο πάντοτε ἀναφέρει τίς ὀφειλές του: στόν Zinzendorf βρίσκει τήν sensus numinis (αἴσθηση τοῦ numinis) καθώς καί σέ μία ¨ὁμιλία τοῦ Καλβίνου τήν λέξη numinis.</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Στό τρίτον κεφάλαιον τοῦ Ἱεροῦ ὁ Ρ. Ὄττο δἐχεται πώς ἐπηρεάστηκε ἀπό τό συναίσθημα τῆς ἐξάρτησης τοῦ Σλάιερμάχερ. Ὑπάρχει ὅμως μία σημαντική διαφορά: Ὁ Σλάιερμάχερ διαχωρίζει ἐπιμόνως τό συναίσθημα τῆς εὐσεβοῦς ἐξάρτησης ἀπό ὅλα τά ἄλλα συναισθήματα ἐξάρτησης. Γιά τόν Ὄττο ὅμως αὐτό τό συναίσθημα τῆς ἐξάρτησης εἶναι βαθύτερον καί πιό εὐρύτερον. Γρἀφει: «Ἐγώ ψάχνω ἕνα ὄνομα γιά τήν ὑπόθεση καί τό ὀνομάζω Das KreaturGefuhl» (ὀντικόν συναίσθημα)1. «Εἶναι τό συναίσθημα τοῦ δημιουργἠματος, τό ὁποῖον καταβυθίζεται στό δικό του Τίποτα καί φθείρεται μπροστά σέ Αὐτό, πού εἶναι πάνω ἀπό κάθε δημιούργημα.» </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Καί πιό κάτω ἀναφἐρει: «Ὅμως περί τίνος πρόκειται ἐδῶ, δέν εἶναι ἁπλῶς αὐτό πού τό νέον ὄνομα μόνον του μπορεῖ νά ἐκφράσει, δηλαδή δέν εἶναι ἁπλῶς τό στοιχεῖον τῆς καταβύθισης καί τῆς ἰδίας ἐκμηδένισης ἀπέναντι σέ ἕνα ἀπολύτως παντοδύναμον γενικῶς, ἀλλά μπροστά σέ ἔνα «τἐτοιον» παντοδύναμον.» Κατά τόν Ὄττο ἐπίσης τό ὀντικόν συναίσθημα εἶναι συνάμα ἡ σκιά ἐνός ἄλλου συναισθήματος τῆς στιγμῆς (δηλαδή τοῦ φόβου), ὁ ὁποῖος ἀρχικῶς καί ἀμέσως βρίσκεται ἀναμφιβόλως σέ κάποιο ἀντικείμενον ἔξω ἀπό τό ἐγὠ. Αὐτό ἀκριβῶς εἶναι τό Numinose ἀντικείμενον. </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Τό numen ἀποτελεῖται ἀπό δύο στοιχεῖα: α) τό στοιχεῖον τοῦ tremendum τοῦ τρομεροῦ καί β) τό στοιχεῖον τοῦ fascinans (τοῦ ἑλκυστικοῦ, τοῦ γοητευτικοῦ.) </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Τό στοιχεῖον τοῦ tremendum εἶναι ἡ αἴσθηση τοῦ ὑπερφυσικοῦ τρόμου, ἕνα ἀνατριχιαστικόν αἴσθημα γιά τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, τρόμος πού προκαλεῖται ἀπό μία ἐσωτερική ἀνατριχίλα καί ὄχι ἀπό κάποιον φυσικόν φόβον. Κατά τόν Ὄττο παρακολουθοῦμε τό tremendum μέσω τοῦ συναισθήματος, ἐνσυναισθήματος καἰ ἐπαισθήματος στούς γύρω μας, στίς ἐκρήξεις θεοσέβειας, στίς τελετές καί στίς καθιερώσεις ἱεροτελεστειῶν καί λατρειῶν, ἐνῶ προσκολλᾶται καί αἰωρεῖται στά θρησκευτικά ἀγάλματα καί κτίσματα, στίς ἐκκλησίες καί στούς ναούς, κυρίως στήν ἐπιβλητική γοτθική τέχνη. Διαθέτει ἐπίσης τίς δικές του ἄγριες καί δαιμονικές μορφές καί μπορεῖ νά καταβυθίσει κάποιον σέ στοιχειωμένη φρίκη καί φόβον. Προκαλεῖ ἕνα ἰδιαίτερον εἶδος συναισθηματικῆς ἀντίδρασης, πού μολονότι ἔχει ὁμοιότητα μέ τόν τρόμον, εἶναι κάτι διαφορετικόν, σάν αὐτοτρόμος.</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Τό σπέρμα γιά τήν σύλληψη τοῦ tremendum στόν Ρ. Ὄττο όφείλεται στόν Λούθηρον. Ἔτσι τοῦ ἀφιερώνει ἕνα ὁλόκληρον κεφάλαιον. (τό 14) Παραβλέποντας, γράφει, τήν διδασκαλία τοῦ Λουθήρου γιά τήν ἄφεση ἁμαρτιῶν καί τήν ὑποταγή του στό γεγραμμένον, προσέχουμε τίς θαυμαστές του θεωρήσεις γιά τό ἀφανέρωτον τοῦ Θεοῦ σέ ἀντίθεση μέ τήν μορφήν τοῦ ἀποκεκαλυμμένου Θοῦ. Ὁ Λούθηρος σκιαγραφεῖ τό φρικῶδες ἀνορθολογικόν στόν Θεόν, τόν ὀργίλον Θεόν, τόν πιό τρομακτικόν καί ἀπό τόν διάβολον. Ἕναν Θεόν ὁ ὁποῖος στήν μεγαλειότητά του εἶναι τό «πῦρ καταναλίσκον» τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὀ Ὄττο ἀναγνωρίζοντας τήν ὀφειλή του γράφει: «ἄν ἐγώ εἰσήγαγα γιά τήν ἀπεικόνιση τῆς μιᾶς πλευρᾶς τοῦ Numinosen, τό Tremendum καί τήν Majestas συνέβη ἀπό ἀνάμνηση τῶν ὄρων τοῦ ἰδίου τοῦ Λουθήρου. Τούς δανείστηκα ἀπό τήν δική του «θεϊκή μεγαλοπρέπεια» (Divina Majestas) καί τήν δική του «φοβερή ἡδονή.» (metuenta voluntas) Τό de servo arbitrio τοῦ Λουθήρου (περί τῆς δούλης ἐλευθερίας) ἔχει γιά μένα τήν κατανόηση τοῦ Numinosen καί τήν διαφορά του ἔναντι τοῦ ὀρθολογικοῦ.»</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Ἀναγνωρισμένες ὀφειλές πού στήν δική του σκέψη λειαίνονται καί λάμπουν, ὅπως τά βότσαλα πού σμιλεύει τό θαλάσσιον κύμα. </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Στό στοιχεῖον τοῦ tremendum ὑπάρχει καί τό στοιχεῖον τοῦ παντοδύναμου, ἡ Μεγαλειότης.( majestas) Τότε τό στοιχεῖον τοῦ tremendum γίνεται πληρέστερον, εἶναι ἡ tremenda majestas. Ὡς παράδειγμα αὐτοῦ τοῦ θεϊκοῦ μεγαλείου, χρησιμοποιεῖ ὃ Ὄττο τό χωρίον ἀπό τόν προφήτην Ἠσαϊαν (κεφ. 6) Ὀ Θεός καθήμενος ἐπί θρόνου ὑψηλοῦ καί μεγαλοπρεποῦς. Ἑκατέρωθέν του Σεραφείμ καί Χερουβεἰμ. Σέ αὐτήν τήν παράσταση κρύβονται δύο χαρακτηριστικα τοῦ Ἱεροῦ. Τό ἔνα εἶναι τό χαρακτηριστικόν τῆς δυναμης καί τό ἄλλο τοῦ ἀπροσπέλαστου. « Ἡ tremenda majestas”” γράφει ὁ Δακουρᾶς,3 «εἰς οὐδέν δημιούργημα ἐπιτρέπει νά τήν πλησιάση. Ἡ παντοκρατορία καί τό ἀπροσπέλαστον παριστοῦν τρόπον τινά στατικάς ὄψεις.»</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Τελικῶς τά στοιχεῖα τοῦ trememdum καί τῆς majestas ἐνσωματώνουν καί ἕνα τρίτον, πού ἐπιθυμῶ νά ὀνομάσω ἐνέργεια τοῦ Numinose, γράφει ὁ θρησκειολόγος. Αὐτή γίνεται αἰσθητῶς ἀντιληπτή ἰδίως στήν «ὀργή» καί σηματοδοτεῖται ἀπό τήν ζωτικότητα, τήν διέργεση καί τό πάθος, χαρακτηριστικά της πού ἐπιστρέφουν ξανά ἀπό τήν κλίμακα τοῦ δαιμονικοῦ μέχρι τήν παράσταση τοῦ «ζῶντος Θεοῦ.» Αὐτή ἡ ἐνέργεια, αὐτό τό στοιχεῖον τοῦ numen κατά τόν Ὄττο «ὅπου διαγνωσθεῖ, ἐνεργοποιεῖ τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, τήν φέρνει σέ ἐγρήγορση και τήν πληροῖ μέ ἀπίστευτη ἔνταση καί δυναμική, ὅπως στήν ἄσκηση ἐναντίον τοῦ κόσμου καί τῆς σαρκός, στήν ἡρωική ἐπίδραση καί διαπραγμάτευση, ὅπου ξεσπᾶ ἡ διέγερση πρός τά ἔξω.»» ‘Επίσης προσθέτει πώς τό στοιχεῖον τοῦ ἐνεργητικοῦ «εἶναι ἐκεῖνο τό ἀνορθολογικόν στοιχεῖον τῆς ἰδέας τοῦ Θεοῦ, τό ὀποῖον περισσότερον καί ἐντονώτερον ἀφύπνισε παντοῦ τόν ἀντίλογον ἐναντίον τοῦ φιλοσοφικοῦ Θεοῦ μιᾶς ἁπλῆς ὀρθολογικῆς σκέψης καί ὁρισμοῦ.»</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Σέ αὐτό τό στοιχεῖον ἀναφέρεται ἡ γνωστή λογομαχία τοῦ μή ὀρθολογικοῦ τοῦ Λουθήρου ἐναντίον τοῦ ὀρθολογιστοῦ Ἐράσμου. </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Ἀνέφερα στήν ἀρχή πώς τά δύο βασικά στοιχεῖα τοῦ numen, τό tremendum καί τό fascinans μᾶς θυμίζουν τήν ἡρακλείτεια ρήση: παλίντροπος ἀρμονίη ὅκωσπερ τόξου καί λύρης. Θά μπορούσαμε νά συμβολοποιήσουμε καί νά ποῦμε: τό tremendum εἶναι τό τόξον καί τό fascinans ἡ λύρα. Φαινομενικῶς εἶναι ἀντίθετα μεταξύ τους ἀλλά ούσιαστικῶς συνιστοῦν τήν ἁρμονία. </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Εὐστόχως ἐκφράζει τήν ἀλληλεξάρτηση τῶν δύο στοιχείων ὁ Ε.Δ. Θεοδώρου: «Τό Ἄγιον, ὅπερ βιοῦται ὑπό τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἀξιολογική ἀντικειμενική πραγματικότης, παρουσιάζει ἐν τῶ θρησκευτικῶ βιώματι, κατά τόν Ρ. Ὄττο, δύο πόλους, ἐναρμονίζον κατά τό μᾶλλον ἤ ἦττον δύο στοιχεῖα, ἐκ πρώτης ὄψεως ἀντίθετα πρός ἄλληλα. Τοῦτο ἀφ’ἑνός γίνεται αίσθητόν ὡς mysterium tremendum, ὡς φρικτόν δηλαδή μυστήριον, τό ὁποῖον δημιουργεῖ τήν ἄπωσιν, τήν ἱεράν φρικίασιν, τό εὐλαβικόν δέος πρό τῆς Majestas τῆς θείας Ὑπερδυνάμεως, καί ἀφ’ἑτέρου ἐμφανίζεται συγχρόνως, κατά παράδοξον ἀντίθεσιν, ὡς mysterium fascinosum, δηλαδή ὡς γοητευτικόν μυστήριον, τό ὁποῖον θέλγει καί σαγηνεύει, δημιουργεῖ ἔξαρσιν καί ἕλξιν καί πληροῖ ἀγαλλιάσεως καί μακαριότητος τήν ψυχήν.» Καί περαιτέρω στό ἴδιον κείμενον συμπεραίνει: «Ὥστε τό Ἅγιον εἶναι ἡ αἰτία τῆς βιώσεως τῆς διαλεκτικῆς ἁρμονίας τοῦ mysterium tremendum καί τοῦ mysterium fascinorum. Εἰς τάς πρωτογόνους θρησκείας ἐπικρατῆ τό πρῶτον, εἰς τάς ἀνωτέρας καί ἰδίως ἐν τῶ Χριστιανισμῶ έπικρατεῖ τό δεύτερον, ἐνῶ τό πρῶτον ἐξευγενίζεται εἰς ἱερόν δέος, ἀποβαλλομένου παντός δουλικοῦ φόβου.»4</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Τό γοητευτικόν ζῆ στό θρησκευτικόν συναίσθημα τῆς νοσταλγίας, ἀλλά καί παροντικῶς στήν δύναμη τῆς τελετουργίας, στήν συνάθροιση ἀλλά καί στήν ἐσωτερική προσευχή, καθώς καί στήν ἀνύψωση τῆς ψυχῆς πρός τὀ Ἱερόν. </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Πιστεύω προσωπικῶς ὅτι πολλοί ἄνθρωποι έβίωσαν αύτήν τήν «διαλεκτική ἀρμονίαν τῶν δύο στοιχεἰων,» ἀλλά δέν γνώριζαν τό ὄνομά της. Τώρα μποροῦμε νά τό ποῦμε, εἶναι τό ὄνομα πού μᾶς χάρισε ὁ Ρ.Ὅττο. Τό numen! Γιά τόν διπλό χαρακτήρα τοῦ Numinosen μαρτυρεῖ ὁλόκληρη ἡ θρησκευτική ἱστορία.</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Στήν συνέχεια τοῦ βιβλίου ὁ θρησκειολόγος ἀναλύει τίς ἔννοιες τῶν: ὅλως ἄλλου , (das Ganz Andere) τοῦ Σεπτοῦ (Das Augustum,) τοῦ Δεινοῦ (Ungeheuer), τῆς ἀντίθεσης-ἁρμονίας (Kontrast- harmonie), τῆς Κάλυψης (Bedeckung),τοῦ ἀκατέργαστου (Rohen), τῶν ἐκφραστικῶν μέσων τοῦ Numinosen στήν τέχνη. Ἐπισημαίνει τήν παρουσία τοῦ Numinose στήν μουσική, στούς ὕμνους, στήν Παλαιἀ καί Καινή Διαθἠκη, στήν διδασκαλία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί τοῦ Λουθήρου γιά τήν ἰδέα τοῦ Προορισμοῦ (Pradestination), γιά τό Ἱερόν ὡς γνήσια κατηγορία a priori, ( τό Ἰερόν πλήρως εἶναι μία σύνθετη κατηγορία. Ὑπἀρχουν σέ αὐτό σύνθετα τά ὀρθολογικά καί μή ὀρθολογικά συστατικά.) Γράφει γιά τήν ἐπιφοίτηση (Divination), τήν ἐπιφοίτηση στόν Πρωτοχριστιανισμό καί στόν σημερινό Χριστιανισμόν, γιά νά καταλήξει στήν διάκριση μεταξύ προφήτου καί Ἰησοῦ. « Πέρα ὅμως ἀπό τήν κλίμακα τοῦ προφήτη ἐπιτρέπεται νά σκεφτοῦμε καί νά ἀναμένουμε μία ἀκόμη ὑψηλότερη τρίτη, ἐπίσης ἀδιοχέτευτη ἀπό τήν δεὐτερη, ὅπως ἦταν ἡ δεύτερη ἀπό τήν πρώτη: τήν κλίμακα ἐκείνου, ὁ ὁποῖος ἔχει ἀπό τήν μία πλευρά τό πνεῦμα σέ πληρότητα καί ταυtοχρόνως ἀπό τήν ἄλλη στό πρόσωπον καί στήν ἀπόδοση γίνεται ἀντικείμενον τῆς ἐπιφοίτησης τοῦ ἐμφανιζομένου ἱεροῦ. Ἕνας τέτοιος εἶναι κάτι περισσότερον ἀπό προφήτης. Αὐτός εἶναι ὁ υἱός.»</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Ἀλήθεια τί προσφέρει τό Ἱερόν τοῦ Ρ. Ὄττο στήν ἐποχή μας; προτροπή νά ξαναγυρίσουμε σέ καθαρές ἀκρογιαλιές σκέψης πού λησμονήσαμε, παρηγορία νά στραφοῦμε στά «ἐρείπια τοῦ παρελθόντος, ὅπου κρύβονται οἱ πηγές τοῦ μέλλοντος» κατά τόν Νίτσε, νά ἀναστήσουμε παραμυθένιους κόσμους σοφίας καί γνώσης, νά μᾶς σώσει ἀπό τήν ἀνεξέλεκτη τεχνολογία καί ὑπερτροφία τῆς λογικῆς καί τοῦ ἐγωισμοῦ μας πού εἶναι μακριά ἀπό ὄνειρα, σύμβολα, θρησκεῖες, καί κυρίως νά βοηθήσει στήν ἐξισορρόπηση τῆς ψυχῆς μας. </span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Μάιος τοῦ 2019</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Ἑλένη Λαδιᾶ</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">Σημειώσεις</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">1.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Βλ. σημείωση μεραφραστριῶν γιά τό ὀντικόν συναίσθημα, Κεφάλαιον 3ον.</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">2.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span> Κάρλ Γιούγκ Ψυχολογία καί Θρησκεία, πρόλογος, μτφρ, Κ. Λ. Μεραναίου ἐκ. Μαρῆ 1975.Βλ. ἐπίσης C.G. Jung—Marie Louise von Franz Ἡ ἀεχετυπική πορεία τῆς ἐξατομίκευσης , μτφρ. Ἀργυρώ Ἐμμανουήλ ἐκ. Ἴσις 2013.</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">3.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>Δ. Γ. Δακουρᾶς, (ἀναπληρωτής καθηγητής θρησκειολογίας στό Πανεπιστήμιον Ἀθηνῶν,) Ἡ οὐσία τῆς θρησκειολογίας τοῦ Rudolf Otto. Ἀνάτυπον Ἀθὴναι 1997.</span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;">4.<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span></span></span><span style="font-family: 'palatino linotype', serif; line-height: 18.4px;">Εύαγγέλου Δ. </span><span style="font-family: 'palatino linotype', serif; line-height: 18.4px;">Θεοδ</span><span style="font-family: 'palatino linotype', serif; line-height: 18.4px;">ώ</span><span style="font-family: 'palatino linotype', serif; line-height: 18.4px;">ρου (Καθηγητής τοῦ Πανεπιστημιου Ἀθηνῶν) Ἡ φιλοσοφία τῆς θρησκείας τοῦ Rydolf Otto (ἐξ ἀφορμῆς συμπληρώσεως 50 ἐτῶν ἀπό τοῦ θανάτου του.) Ἀνάτυπον ἀπό τό περιοδικόν Θεολογία τόμος 58, Ἰανουάριος-Μάρτιος 1987 τεῦχος 1, Ἐν Ἀθήναις 1987.</span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , serif;"><span style="line-height: 18.4px;"><br /></span></span></div>
<div>
<br /></div>
</div>
</div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-84408341775587798872019-12-02T11:43:00.002+02:002019-12-02T11:43:48.787+02:00 «Με αφορμή τον “Χάλκινο ύπνο” της Ελένης Λαδιά», κείμενο της Τούλας Ρεπαπή από το diastixo.gr <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-tJFYCTWoX7o/XeTcu8QeltI/AAAAAAAAJ94/6iuQUqdxtBYQYsWZv1Ve_-RXJGKgmbIagCLcBGAsYHQ/s1600/halkinos-ipnos.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="1200" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-tJFYCTWoX7o/XeTcu8QeltI/AAAAAAAAJ94/6iuQUqdxtBYQYsWZv1Ve_-RXJGKgmbIagCLcBGAsYHQ/s640/halkinos-ipnos.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
Είναι ένα ταξίδι εξαιρετικά γοητευτικό να έχεις διανύσει/γράψει για μια μεγάλη χρονική περίοδο μιας γραφής –της Ελένης Λαδιά– και να πιάνεις το νήμα της συγγραφικής της πορείας από την αρχή. Είναι ένα ταξίδι που ξεδιπλώνει/ζωντανεύει μια διαδρομή εμπνευσμένη, ευφυή και ξεχωριστή, ταξίδι, το οποίο επιβεβαιώνει ταυτόχρονα όλα όσα εντόπισα, θαύμασα και με κατέκτησαν κρατώντας με πιστή αναγνώστριά της περισσότερο από είκοσι χρόνια.<br />
<br />
Πρώτο βιβλίο της συνεργασίας της Ελένης Λαδιά με τις Εκδόσεις της Εστίας είναι ο Χάλκινος ύπνος (1980), το οποίο χάρισε στη συγγραφέα το Β’ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος. Επειδή δεν υπήρχε ειδική κατηγορία νέων συγγραφέων στον εκδοτικό οίκο για να καταχωρηθεί η συγγραφέας και το βιβλίο, η Εστία κάνει την καταχώριση στην κλασική της σειρά, μεταξύ των μεγαλυτέρων Ελλήνων συγγραφέων. Το οπισθόφυλλο, αν και δεν έχει υπογραφή, είναι του Ανδρέα Καραντώνη, ο οποίος εντοπίζει την καινοτόμο γραφή της Ε.Λ.<br />
<br />
Ο Χάλκινος ύπνος είναι μια συλλογή από 13 διηγήματα, παίρνοντας τον τίτλο του πρώτου. Στο ομότιτλο διήγημα, τρία ρολόγια, τρεις διαφορετικές διαστάσεις του χρόνου, τρία εγώ. Αρχικά η συγγραφέας σκηνοθετεί και το παρόν της, αλλάζοντας την ηλιόλουστη μέρα σε βροχερή,το φως σε σκοτάδι. Με τον τρόπο αυτό αισθάνεται να κυριαρχεί στον χρόνο και, λειτουργώντας συμπληρωματικά, τον εξουσιάζει. Τον αλλάζει. Εμφανίζεται να έχει ξεπεράσει τις μεταφυσικές της ανησυχίες ως προς την παρουσία/απουσία του Θεού καταλήγοντας, ωστόσο, πως η απουσία του κάνει τον κόσμο λιγότερο παράλογο και άδικο. Ανατρεπτική στη σκέψη της, διατυπώνει επίσης πως προϋπάρχει το αποτέλεσμα, το οποίο βαρύνει περισσότερο για την ίδια και όχι η αιτία. Σε αυτό επανέρχεται και στο πρόσφατο βιβλίο της, Εσωγραφία μιας πεζογράφου, όπου επίσης τονίζει πως θα μιλήσει για τα αποτελέσματα και όχι για τις αιτίες. Μια τοποθέτηση της συγγραφέως η οποία αποδεικνύει τη συνέχεια και το συμπαγές του έργου της. Ξεκινά πριν από χρόνια, για να επανέλθει και τώρα εκεί. Στην ουσία και τη βαρύτητα του αποτελέσματος.<br />
<br />
Κατά την αφήγησή της στέκει με φιλοσοφική διάθεση αντιμέτωπη με τον εαυτό της, πλήρης ενοχών, τον διαιρεί, τον παρατηρεί. Η δυαδικότητά της μια μορφή διχασμού, υπαινίσσεται ταυτόχρονα το ενυπάρχον καλό και κακό, το οποίο την οδηγεί άλλοτε στο να βρίσκει ο εαυτός της την έγκρισή της και άλλοτε την απόρριψη. Και εμβαθύνοντας στη δική της εσωτερική παρατήρηση, καθίζει τον εαυτό της –αν και σε παγκάκι– στο εδώλιο του κέντρου, προβάλλοντάς τον από το παρόν στο παρελθόν και στο μέλλον. Ο χρόνος, ο μέγας γητευτής της γραφής της. Υπαρκτός, άχρονος, ρευστός, απροσδιόριστος, δυνάστης. Εξουσιαστής.<br />
<br />
Η συγγραφική σύλληψη των τριών εαυτών της μέσα στις διαστάσεις του χρόνου αποκαλύπτει την ευφυΐα μιας διαφορετικής αφηγηματικής γραφής, η οποία της δίνει την απόχρωση και του στοχαστή φιλοσόφου, κάνοντάς την από τότε να προδιαγράφει μια λαμπρή, ασυνήθιστη πορεία. Τότε αρχίζει και ο υπερρεαλισμός να υπεισέρχεται στη γραφή της, αφού τα όνειρα ήταν γι’ αυτήν όχι μόνο οι καθημερινές πρωινές της σημειώσεις, αλλά και η πηγή έμπνευσής της. Έχει πολλάκις αναφερθεί σε αυτά και έχει πολλά εντάξει σε διηγήματά της μυθιστοριοποιώντας τα, συνδυάζοντας στη γραφή της την ποίηση με τη δωρικότητα της έκφρασης. Εξαίσιος συνδυασμός.<br />
<br />
Σε αυτό το διήγημα με τρυφερότητα περιγράφει τον χρόνο. Καθισμένη στο παγκάκι ενός πάρκου, παρατηρεί μια παιδούλα που παίζει. Και προβάλλοντας τον εαυτό της στο κοριτσάκι που βλέπει στο πάρκο, καταδύεται στο παρελθόν. Οραματίζεται την παιδική της ηλικία και, ούσα στο παρόν, βλέποντας τη μικρή να παίζει –με ποια μάτια, άραγε– αναρωτιέται αν στη χρονική διαδρομή που τις χωρίζει, αν τώρα θα μπορούσε κάτι ν’ αλλάξει από το τότε. Διαπιστώνοντας μέσα από συλλογισμούς το αμετακίνητο των γεγονότων του παρελθόντος, καθώς ό,τι έχει καταχωρηθεί εκεί, τίποτα δεν μπορεί να το αλλάξει. Και συνεχίζει να παίζει πεντόβολα με τη μικρή, «παίζοντας πεντόβολα με το παρελθόν της» αφηγείται η συγγραφέας.<br />
<br />
Δίπλα της, χωρίς να το αντιληφθεί, έχει καθίσει μια γερόντισσα. Τα γεμάτα φλέβες τρεμάμενα χέρια της πλέκουν ένα πουλόβερ. Δείχνει ήρεμη. Συμφιλιωμένη με τα πάντα. Φοβάται; Έχει ενοχές; Τι συναισθήματα άραγε κυριαρχούν, όταν ο χρόνος πλησιάζει στο τέλος του; Και ξαφνικά παρελθόν, παρόν και μέλλον είναι όλα μαζί. Ακόμη και στα χέρια τους. «Έπλεκε πουλόβερ με το μέλλον της», συνεχίζει την αφήγησή της η συγγραφέας.<br />
<br />
Έτσι, με απλότητα, όπως απλά και σιωπηλά η ζωή μάς καταπλήσσει συνεχώς στο πέρασμά της μέσα από τα απρόβλεπτα γεγονότα της, έτσι απλά και σιωπηλά και η Ε.Λ. μάς καταπλήσσει με τη συγγραφική της ευφυΐα τεμαχίζοντας τον χρόνο. Μέσα από λεκτικές εικόνες μάς μιλά για τη χαρά, τη λογική και τη συμφιλίωση σαν τελική υποταγή του ανθρώπου σε αυτόν. Τον χρόνο! Συμπληρώνοντας: «Σ’ όλη μας τη ζωή είμαστε αποσπάσματα, άγνωστα μεταξύ μας».<br />
<br />
Τρυφερή, ρομαντική και ποιητική, με πλούτο λέξεων, επιλέγει τις καλύτερες για να ζωγραφίσει με αυτές την αγωνία προς το άγνωστο και την αγάπη της προς τον άνθρωπο, αποτυπώνοντας εικόνες συγγραφικού κάλλους. Αφηγείται από τότε τη δική της μάχη με τον χρόνο. Τον φοβάται; Έχει ενοχές; Ωστόσο, τον αφήνει να πρωταγωνιστεί στις σελίδες της αλλοιώνοντας τα πάντα στο πέρασμά του, όντας ο ουσιαστικός κυρίαρχος όλων. Ταυτόχρονα, την εμπνέει.<br />
<br />
Γυρνώ και εγώ στο παρελθόν μέσα από τα βιβλία της και τη θαυμάζω ακόμη πιο πολύ. Παρελθόν; Ή μήπως ένα παρατεταμένο παρόν.<br />
<br />
Το κείμενο γράφτηκε το 1979, αποκαλύπτοντας από τότε πόσο μεγάλη συγγραφέας είναι. Ένας μονόλογος με τους εαυτούς της. Τους βλέπει από απόσταση σαν αποθηκευμένες εικόνες μιας προβίωσης του τώρα. Μέσα σε αυτό το παιχνίδι έρχεται αντιμέτωπη με τον χρόνο, τις διαστάσεις του, την αδύνατη αλλαγή έστω και μιας τετελεσμένης στιγμής στον χρόνο, τη μοναξιά, τον φόβο, αναφέρεται στην ελεύθερη βούληση, την απουσία του Θεού. Αναφέρεται στην αντίφαση και το παράδοξο, στις μεταμφιέσεις του χρόνου, σαν όλα να είναι πάντα στο παρόν ή μήπως –αναρωτιέται– έχει τη δυνατότητα της μείξης των εικόνων του χρόνου, διότι πέρασε τις πύλες του Χάλκινου ύπνου;<br />
<br />
Ξεκινά πριν από χρόνια, για να επανέλθει και τώρα εκεί. Στην ουσία και τη βαρύτητα του αποτελέσματος.<br />
Στο διήγημα «Η παραβολή των εριφίων», εξίσου ποιητική, συνομιλεί με τρεις διαφορετικές μάσκες του εαυτού της απευθυνόμενη στον αναγνώστη. Ο Συγγραφέας, Εγώ, η Χώρα. Πόση έμπνευση έχει αυτή η σύλληψη. Τριχοτομώντας και πάλι τον εαυτό της, αφήνει να φανεί η συνοχή αυτής της τριαδικής αλλά και τόσο ενιαίας ύπαρξης. Αυτής του Συγγραφέα. Του δημιουργού που μπορεί και εκδηλώνει/εμπεριέχει το Εγώ, το Εγώ που δημιουργεί τη Χώρα. Ο ρόλος του Συγγραφέα –η μάσκα της σαν δημιουργού–, η μάσκα Χώρα και οι λαοί, που δημιουργεί τους μυθικούς της ήρωες για να υπάρχει μέσα από αυτούς, ο Συγγραφέας/Δημιουργός/Ηγέτης και η μάσκα Εγώ αντιμέτωπη με τη φθορά του χρόνου. Εγώ και εσύ. Και το τέλος. Ωστόσο, Συγγραφέας, Εγώ και Χώρα όλοι αντιμέτωποι με τον ηγέτη και τον χρόνο. Την εξουσία, τη φθορά και την καταστροφή. Η Χώρα με τα ερείπιά της, Εγώ με τη μοναξιά της απώλειας και ο Συγγραφέας να δηλώνει πως όλη αυτή η παρακμή είναι αποτέλεσμα μιας ανεφάρμοστης ιδέας, με το Εγώ να έχει κρατήσει τα δικά του μυστικά.<br />
<br />
Στο διήγημα «Ο Καιρός», μέσα από ένα όνειρο που δεν μπορεί να είναι τόσο φοβερό σαν πραγματικότητα και μέσα από μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να είναι τόσο φοβερή σαν όνειρο, αναφέρεται στον γοργοπόδαρο φτερωτό θεό που τρέχοντας ανεμίζει τη χαίτη του για να την αρπάξουν οι ταχείς. Οι επιτήδειοι. Τον θεό Καιρό. Την ευκαιρία! Στην αναμονή αυτού του θεού ζει και η συγγραφέας βλέποντάς τον να περνά, να προσπερνά, πεθαίνοντας και τα φύλλα. Όπως ο μετρημένος χρόνος ύπαρξης του κάθε όντος. Ζωή, μια αστραπιαία λάμψη. Ανατρεπτική στη σκέψη της και εκφράζοντας το παράδοξο, δίνει πληρότητα στη γραφή της αναιρώντας, επιβεβαιώνοντας και αμφισβητώντας συνεχώς. Γίνεται συμπαγής, δωρική, ευάλωτη, ποιητική και ανθρώπινη στην αναμονή του καιρού.<br />
<br />
Στο διήγημα «Ο κήπος των τέρψεων», με τους εφιάλτες των παιδικών της χρόνων και των ηρώων αγαπημένων της μυθιστορημάτων που της ζητούν τη δικαίωση/αναβίωσή τους μέσα από τα κείμενά της, η συγγραφέας αφήνει ξεκάθαρα να φανεί η από την παιδική της ηλικία ικανότητα να οραματίζεται άλλες διαστάσεις. Σαν το μυαλό της να μη χωρά μόνο στη διάσταση της πραγματικότητας. Όνειρα/εφιάλτες όλο έμπνευση γίνονται η πρωινή της καταγραφή, πριν μπουν στις σελίδες των βιβλίων της. Και ο χρόνος πάντα ρευστός και συγκεχυμένος. «Ο κήπος των τέρψεων» είναι ένα κείμενο απόλυτα φιλοσοφικό, που εμπεριέχει τις τρεις υπαρξιακές ερωτήσεις: Ποιος είμαι; Πού πάω; Από πού ήρθα;<br />
<br />
Στο «Κρανίου τόπος», αφήνοντας την ποίηση να απλώνεται στις περιγραφές της και ούσα ξεχωριστή στη σύλληψη του θέματος των κειμένων της, αναφέρεται με τον τίτλο στις εγκεφαλικές της διεργασίες, γεμάτες από φόβους, αγωνίες, εφιάλτες, όνειρα, επιθυμίες, αναμονή. «Ζωή χωρίς γαλήνη», προσθέτει.<br />
<br />
Ανατρεπτική στη σκέψη της και εκφράζοντας το παράδοξο, δίνει πληρότητα στη γραφή της αναιρώντας, επιβεβαιώνοντας και αμφισβητώντας συνεχώς.<br />
Στο «Ενώπιον δύο αγαλμάτων», μυθολογία, όνειρα και παρελθόν εμφανίζονται στο κείμενό της σαν καταβολάδες του παρελθόντος, όπου ο χρόνος σαν παρελθόν εμπνέει και γίνεται η βάση της δημιουργίας των απολιθωμάτων του. Των αγαλμάτων. Ωστόσο, στο κείμενο υπάρχουν δύο αγάλματα. Το άλλο είναι η αφηγήτρια. Το παρόν το παρελθόν, η ποίηση και οι λέξεις συνεννοούνται μεταξύ τους για να αποτυπώσει η Ε.Λ. αυτές τις δύο διαστάσεις του χρόνου. Μέσα από ένα κέντημα επιλεγμένων ποιητικών λέξεων στρωμένο σαν χαλί εκφράζει τους συλλογισμούς της που θα συνδέσουν τον χρόνο με το παρόν, το δεδομένο παρελθόν –τ’ αγάλματα– εκφράζοντας ταυτόχρονα την απορία/αγωνία της. «Πώς θα ’ναι ο δρόμος προς το μέλλον;»<br />
<br />
Στο διήγημά της «Σπείρες και μαίανδροι», σχήματα που κοσμούν την ελληνική τέχνη, η Ε.Λ. έρχεται να μιλήσει για την άλλη μοναδική έκφραση, την ελληνική γλώσσα. Αναφέρεται στη δύναμη των λέξεων στήνοντας έναν χορό μαζί τους – αναφέρεται στη ρίζα τους, το νόημα, τη χρήση τους, καθώς όλα μαζί συνθέτουν την επικοινωνία. Η πάλη των λέξεων αναδεικνύει τον πλούτο και τη φτώχεια της γλώσσας, που την οδηγεί στην κατάληξη πως όλα είναι θέμα ύφους. Αυτό καθορίζει την αντικειμενικότητα ή υποκειμενικότητα, που μέσα από αυτές ο συγγραφέας με τύχη και έμπνευση θα συγγράψει.<br />
<br />
Στο διήγημα «Ο Τειρεσίας με τον μανδύα», ο μέγας μάντης γίνεται ένας εφιάλτης στη συγγραφέα, από τον οποίο διεκδικεί να μη σχετίζεται με τα οράματα του μέλλοντος, γιατί διψούσε πλέον για την πραγματικότητα. Ένας μονόλογος της συγγραφέως μεταξύ ιδιοφυΐας και τρέλας, μεταξύ έμπνευσης και κοινοτοπίας. Λέξεις και ήρωες άλλων έργων –του Ντοστογιέφσκι– τη βασανίζουν, το όνειρο με πολέμιό του την πραγματικότητα και τη λογική, όταν ταυτόχρονα τα όνειρα δεν έχουν μόνο μαντικές ιδιότητες αλλά γίνονται μια φυγή από την πραγματικότητα και συγχρόνως ένα ταξίδι στις άλλες διαστάσεις του χρόνου. Τα όνειρα παίζουν τεράστιο ρόλο στο συγγραφικό της έργο: σαν επιθυμίες, σαν αναμνήσεις, προφητικά μηνύματα, σαν φυγή από τη λογική και την πραγματικότητα με τον κίνδυνο της σχιζοφρένειας να ελλοχεύει και, τέλος, σαν έμπνευση. Τα όνειρα εμπεριέχονται στα κείμενά της, δίνουν τον τίτλο στο βιβλίο της Ο ονειρόσακκος. Και η γλώσσα, αυτός ο υπέροχος πηλός στα χέρια της, απλώνεται στις σελίδες κάνοντάς τη να εντοπίζει πολλάκις την ανεπάρκεια των λέξεων για να εκφράσει την πραγματικότητα, τους φόβους της, τους εφιάλτες της, τα όνειρα, την αλήθεια, το ψέμα. Μοιάζει λέξεις και χρόνος να μην επαρκούν. Η Ε.Λ. στο διήγημα αυτό συνομιλεί με τον χρόνο. Νεαρή, δυνατή, τα αντιμετωπίζει όλα αυτά με σθένος, ούσα ταυτόχρονα ευάλωτη και έτοιμη να υποκύψει. Η ίδια το παρόν και ο Τειρεσίας το αβέβαιο μέλλον που γίνεται παρόν.<br />
<br />
«Ώρα ενάτη», στο ένατο διήγημα της συλλογής της, μια συγγραφέας με φιλοσοφική διάθεση ξεφεύγει από τα τετριμμένα και μιλά για τη Δημιουργία. Μέσα σε μια ονειρική αίθουσα γεμάτη προθήκες, βρίσκεται αρχικά στο Μουσείο Παραδόξων Καταστάσεων και μπροστά από ένα τεράστιο ρολόι χωρίς δείκτες και αριθμούς –σαν την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων– παραπέμποντας στο άχρονο και τη ρευστότητα του χρόνου, μ’ ένα σημείωμα κατατοπίζει τον αναγνώστη: θεωρία του Ηράκλειτου. Στα δεξιά της το Θεώρημα του Πυθαγόρα να αναφέρεται στα πεπερασμένα σύμπαντα και έναν άπειρο χρόνο, καθώς και την αιώνια ανακύκληση. Λίγο πιο εκεί ο Πλάτων με την ιδέα της μέθεξης και λίγο πιο εκεί ο Αριστοτέλης περιγράφει την ύπαρξη κάθε φυσικού φαινομένου μέσα στον χώρο, στον χρόνο και στην κίνηση. Και τέλος, η προθήκη του χώρου και του χρόνου και η μεταξύ τους λογική σχέση. Στην 5η προθήκη ο Κάντιος και λίγο πιο εκεί ο αγαπημένος της Νίτσε. Όλοι συμφωνούσαν πως ίσχυε για όλους η αιώνια επιστροφή. Στην 7η προθήκη ήταν μια άλλη επιγραφή: Μπρεξόν, γεωμετρικός και ψυχολογικός χρόνος. Μετά βρέθηκε σε μια άλλη ονειρική αίθουσα. Ήταν κενή. Ίσως οδηγούσε στην έξοδο. Μέσα σε αυτόν τον χώρο βρέθηκε αντιμέτωπη με τον άχρονο χρόνο και τον μετρημένο δικό της.<br />
<br />
Στο όνειρο, κατά την έξοδό της στην πραγματικότητα, ο ήλιος και το ρολόι συμφώνησαν, και η συγγραφέας επίσης, ότι η ίδια είχε δολοφονήσει το φτερούγισμα των εμπνεύσεων/ιδεών στο μυαλό της και τα χέρια της ήταν μουσκεμένα όχι από το αίμα τους, αλλά από τον ιδρώτα της πραγματικότητας. Ένα διήγημα με τόσο συγκεχυμένα τα όρια της πραγματικότητας και του ονείρου, που είναι δυσδιάκριτα αφήνοντας την έμπνευση να λάμψει.<br />
<br />
Στο διήγημα «Ο Μυστικός Δείπνος», η συγγραφέας με τη νοερή ποδιά της αιώνιας μαθήτριας και με τον ιεροφάντη που αγαπούσε περισσότερο δέχεται στον Μυστικό Δείπνο –αποκλειστικά γι’ αυτήν– τη Θεία μετάληψη της γνώσης. Ποιητική, τρυφερή, γεμάτη από αγάπη, ταπεινοφροσύνη και θαυμασμό, στέκει ευγνώμων για τα δώρα που μόνο η αγάπη και η γνώση χαρίζουν, έτοιμη να τα μοιραστεί με όσους έχουν την εσωτερική γνώση και ομορφιά να τα αναγνωρίσουν.<br />
<br />
«Εξαήμερον», σε αυτό με ορμητική γραφή –αρμόζει στην τότε ηλικία της–, αναφέρεται στις ημέρες της δημιουργίας παραθέτοντας σε κάθε μια από αυτές δύο διαφορετικές πράξεις. Ένας κόσμος γεννιέται, ένα παιδί –ο άνθρωπος– γεννιέται. Όλα τα παρατηρεί, τα αμφισβητεί, τα απορρίπτει και ελεύθερη, με τις δικές της σταθερές, συνεχίζει τα βήματα και τους στοχασμούς της. Μέσα στον χρόνο, τον χώρο, τους μύστες. Αυτό που της ανήκει είναι οι λέξεις. Με αυτές γίνεται και η ίδια δημιουργός. Ο κόσμος σχηματίστηκε, ο άνθρωπος τον κατοικεί κυριαρχώντας σε αυτόν, υπάρχοντας σε δύο διαφορετικές πραγματικότητες. Του ονείρου και της πραγματικότητας, με τις υποκατηγορίες της. Της φαντασίας και της απειλής της. Της σχιζοφρένειας. Ωστόσο, και ο αναγνώστης ερωτά: «Ποια είναι άραγε τα ασφαλή δεδομένα που ορίζουν την πραγματικότητα;»<br />
<br />
Η Ε.Λ. για μια ακόμη φορά με ευρηματική, πυκνή και πληθωρική γραφή γίνεται ένας «ευρυγώνιος» φακός σκέψης. Με έμπνευση και ξεχωριστή συγγραφική ευφυΐα περιγράφει τη θεϊκή δημιουργία του Σύμπαντος και ταυτόχρονα προβάλλει τη δημιουργία του ανθρώπινου μικροσύμπαντος, φέροντας σε αντιδιαστολή τις ουσίες και τα μεγέθη. Τη μεγαλοσύνη του απείρου και τον εντός περιορισμένων ορίων υλικό κόσμο.<br />
<br />
Στο διήγημα «Μια ιστορία γεωμετρικού τόπου», όταν η έμπνευση γίνεται αστείρευτη, τότε η προσπάθεια της συγγραφής ξεφεύγει από τα συνηθισμένα στοιχεία/δεδομένα και τότε η γεωμετρία και οι κανόνες της συνεπικουρούν στην εφαρμογή ή ανεφάρμοστη χρήση τους, πάνω στη δομή ενός γεωμετρικού προβλήματος/τόπου. Τη γένεση ενός διηγήματος. Μέσα σε αυτό, οι ημέρες αλλάζουν ονόματα και παίρνουν γυναικεία, αναδεικνύοντας το ιδιαίτερο μυαλό της, όπου η γυναικεία ονομασία ή παρουσία μπορεί να είναι όλα. Το έχουμε δει και στο βιβλίο της Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι: «…οι γυναίκες είναι πόλεις που άνδρες τις κατοικούν…». Η Ε.Λ., έχοντας κατακτήσει την απρόσκοπτη αλλά και ασυνήθιστη έμπνευση, στο διήγημά της αυτό αδιαφορεί για τον μεγάλο της πρωταγωνιστή, τον χρόνο, αν και υπήρχε πάντα μέσα σε/από αυτόν. Ο χρόνος, που τόσο την παιδεύει στα διηγήματά της, με μόνο σταθερό σε αυτόν, το παρελθόν. Εκτός της μέτρησής του απομονώνεται και από τους ήχους γύρω της και προσπαθεί μέσα από το γεωμετρικό σχήμα και τους κανόνες του να τρυπώσει σ’ ένα διήγημα. Μα η περιπέτεια αυτή δεν είναι διήγημα; Ένα ευφυές ευέλικτο μυαλό προσπαθεί να γεννήσει νέους τρόπους έμπνευσης χωρίς τη συμμετοχή του χρόνου και του φωτός που το προσδιορίζουν. Η έμπνευση αυτή μοιάζει ένα πείραμα στην αχρονικότητα, που αφήνει να φανεί ο βάσανος και οι πειραματισμοί μιας ξεχωριστής έμπνευσης και γραφής.<br />
<br />
«Το καράβι του τοίχου», ένα καράβι που σε ταξιδεύει στην ελευθερία, πολλάκις πληκτική αλλά πάντα δημιουργική, γεννά στο μυαλό της συγγραφέως το επόμενό της βιβλίο. Ταξιδεύει με ελευθερία στον χρόνο, όπου ο ένας καταδυναστεύει προσπαθώντας να κυριαρχήσει στον άλλο. Ωστόσο, το Καράβι του τοίχου είχε τη δική του προοπτική. Μπήκε μέσα σε αυτό και η Ε.Λ. και ταξίδεψε μαζί του… Και ο αναγνώστης επίσης.<br />
<br />
Και τελειώνει το βιβλίο της αυτό αναφωνώντας: «Ζήτω η φθορά! Ας συμφιλιωθούμε μαζί της, επομένως. Τότε η ζωή γίνεται πιο λαμπερή».<br />
<br />
Το βιβλίο θα μπορούσε να τιτλοφορηθεί και ως «Η φιλοσοφία της πραγματικότητας». Η πραγματικότητα πρωταγωνιστεί άλλοτε με βάση της τον χώρο και τη γνώση και άλλοτε με βάθος της τον χρόνο. Η Ε.Λ. στο έργο της αυτό είναι ένα μυαλό ελεύθερο, γεμάτο κινητικότητα, όπου με πλήθος παραλληλισμών δημιουργεί μια διαφορετική οπτική στις σελίδες της, δίνοντας πνοή και στα πιο απλά. Ενδύεται στις αφηγήσεις της και τα δύο φύλα και με τις μάσκες αυτές δίνει ελευθερία στη συγγραφή της. Θέματα και έννοιες που διαχειρίζεται στα κείμενά της οδηγούν τον αναγνώστη σε υψηλού επιπέδου συλλογισμούς, δίνοντας νόημα και έμπνευση σε αυτά. Ο χρόνος, η ιστορία, η απολίθωση του χρόνου, τ’ αγάλματα, η γλώσσα, οι λέξεις, παράγωγό τους η ποίηση, οι ήρωες άλλων λογοτεχνικών έργων, θεωρήματα και άλλες διαστάσεις κοσμούν τα κείμενά της.<br />
<br />
Ποιητική και με εφηβική ορμητικότητα εκφράζει τους συλλογισμούς της, οι οποίοι, αν και συγκρούονται πολλάκις μεταξύ τους, καταφέρνουν να δημιουργήσουν το δικό της εσωτερικό σύμπαν. Πλήρης γνώσεων και τόλμης, προσπαθεί να κατανοήσει αλλά και να διαχειριστεί τον χρόνο, διαπιστώνοντας ωστόσο την ανθρώπινη αδυναμία να παρέμβει στην παντοδυναμία του, παρά τη ρευστότητά του.<br />
<br />
Όταν άρχισα να διαβάζω το βιβλίο της αυτό, είπα στη συγγραφέα: «Ξέρεις, Ελένη, είναι σαν να διαβάζω το πιο πρόσφατο βιβλίο σου», και μου απάντησε: «Τι εννοείς; Πως δεν έχω εξελιχθεί;». Και της απάντησα: «Όχι, εννοώ πως ήσουν από τότε φτασμένη».Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-79503328176080662762019-11-04T17:35:00.001+02:002019-11-05T00:12:42.458+02:00Το Site της Ελένης Λαδιά <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-k9wHD5Rvig8/XcBFIiyz90I/AAAAAAAAJ5w/B8k9q_ffwe8dIbvcAB01Ydh2anE5_Y15QCLcBGAsYHQ/s1600/safe_image.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="281" data-original-width="540" height="207" src="https://1.bp.blogspot.com/-k9wHD5Rvig8/XcBFIiyz90I/AAAAAAAAJ5w/B8k9q_ffwe8dIbvcAB01Ydh2anE5_Y15QCLcBGAsYHQ/s400/safe_image.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Η Ελένη Λαδιά είναι μία
πεζογράφος που η παρουσία της στην επικαιρότητα γίνεται μόνο όταν κυκλοφορεί
καινούριο βιβλίο. Για τους λάτρεις του έργου της, ωστόσο, δεν είναι αυτό
αρκετό. Αναζητούν συγκεντρωμένη την λογοτεχνική της πορεία, τις κριτικές για τα
βιβλία της, τις συνεργασίες, τις μεταφράσεις, κάθε τι που θα μπορούσε να τους
ανοίξει τον δρόμο προς την σκέψη και την έμπνευση της.</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 150%; text-align: justify;">
Η δημιουργία του
<span lang="EN-US">site</span><span lang="EN-US"> </span>για
την Ελένη Λαδιά, ελπίζουμε, έρχεται να καλύψει τις αναζητήσεις όσων αγαπούν την
ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία και, βεβαίως, όσων αναγνωρίζουν την σπουδαιότητα
του πολυσήμαντου έργου της πολυβραβευμένης και άοκνης Ελληνίδας συγγραφέως <i><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">«με την
κλασσική μόρφωση, την καρπερή φαντασία, την ψυχολογική διαίσθηση και την
ποιητική αίσθηση, με την κριτική οξύνοια και την ακριβολογία της μεστής από
λυρισμό γραφής»</span></i><span style="font-family: "times new roman" , "serif"; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">, όπως
έγραφε γι αυτήν, όταν από πολύ νωρίς προέβλεπε την λογοτεχνική της πορεία, ο σπουδαίος
κριτικός Ανδρέας Καραντώνης (</span><i>Νέα
Εστία, </i>Οκτώβριος 1981).<br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Επισκεφθείτε το <span lang="EN-US">site</span><span lang="EN-US"> </span>στην
διεύθυνση <a href="https://eleniladia.gr/"><span lang="EN-US">https</span>://<span lang="EN-US">eleniladia</span>.<span lang="EN-US">gr</span>/</a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Οι διαχειριστές </div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-9935955003501118342019-10-25T13:22:00.000+03:002019-10-29T23:14:37.273+02:00Παρουσίαση του βιβλίου της Ελένης Λαδιά: ΕΛΕΥΣΙΝΙΑΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ στην πόλη της Ελευσίνας <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-2Ytm6Q56XlE/XbLMKwAsKWI/AAAAAAAAJ5A/SZTBP8T-kYETjLP0YCnRGcoM8ARPYi1zQCLcBGAsYHQ/s1600/%25CE%25A0%25CE%25A1%25CE%259F%25CE%25A3%25CE%259A%25CE%259B%25CE%2597%25CE%25A3%25CE%2597-1%2B%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="888" data-original-width="1600" height="354" src="https://1.bp.blogspot.com/-2Ytm6Q56XlE/XbLMKwAsKWI/AAAAAAAAJ5A/SZTBP8T-kYETjLP0YCnRGcoM8ARPYi1zQCLcBGAsYHQ/s640/%25CE%25A0%25CE%25A1%25CE%259F%25CE%25A3%25CE%259A%25CE%259B%25CE%2597%25CE%25A3%25CE%2597-1%2B%25281%2529.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<br />
<div align="center" class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: center;">
<b><span style="font-size: 14.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">ΔΕΛΤΙΟ
ΤΥΠΟΥ<o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: center;">
<b><span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Παρουσίαση
του βιβλίου της Ελένης Λαδιά ΕΛΕΥΣΙΝΙΑΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ <o:p></o:p></span></b></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: center;">
<b><span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">στην
πόλη της Ελευσίνας<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Σας προσκαλούμε στην παρουσίαση του βιβλίου της Ελένης
Λαδιά ΕΛΕΥΣΙΝΙΑΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, την Δευτέρα 18 Νοεμβρίου στις 19.00, στο «Στέκι» του
ΠΑΚΠΠΑ, Κίμωνος 11 και Παγκάλου. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: <b>Ανθούλα Δανιήλ</b>, Δρ. Φιλολογίας,
κριτικός και η αρχαιολόγος της Ελευσίνας <b>Πόπη
Παπαγγελή</b>. Αποσπάσματα θα διαβάσει ο σκηνοθέτης και ηθοποιός <b>Θοδωρής Ευστρατιάδης</b>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<b><span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Λίγα
λόγια για την συγγραφέα <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Η Ελένη Λαδιά γεννήθηκε το 1945 στην Αθήνα. Σπούδασε
αρχαιολογία και θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Τα πιο γνωστά λογοτεχνικά της έργα είναι: <i>Χάλκινος ύπνος</i>, <i>Αποσπασματική σχέση</i>, <i>Η θητεία</i>,
<i>Τα άλση της Περσεφόνης</i>, <i>Η Χάρις</i>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Έχει τιμηθεί με το Κρατικό βραβείο (1981) για τη
συλλογή <i>Χάλκινος ύπνος</i>, με το Βραβείο
Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1999) για την <i>Ωρογραφία</i>
και με το Κρατικό βραβείο Διηγήματος (2007) για τη νουβέλα <i>Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι</i>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Διηγήματά της έχουν μεταφραστεί στα σλοβένικα, τα
γαλλικά και τα αγγλικά, το μυθιστόρημά της <i>Χι
ο Λεοντόμορφος</i> στα σερβικά, <i>Η Χάρις</i>
και <i>Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι</i>
στα ρουμανικά.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<b><span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Η
σχέση της Ελένης Λαδιά με την Ελευσίνα <o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Η Ελευσίνια «καταγωγή» της Ελένης Λαδιά, ανιχνεύεται
σε ολόκληρο το έργο της αλλά και στις ξεχωριστές συνεργασίες της. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Το 1974 η, εικοσιεννιάχρονη τότε, Ελένη Λαδιά είχε την
επιστημονική επιμέλεια της δωδεκάτομης σειράς Graecolatina, δηλαδή της
φωτογραφικής αναπαραγωγής, από παλαίτυπα του 16ου και 17ου αιώνα,
αρχαιοελληνικών κειμένων με λατινική μετάφραση και το αντίστροφο. Με δική της
επιλογή συμπεριέλαβε στην σειρά το σπουδαίο έργο του Ιωάννου Μεούρσιου
«Ελευσίνια ή περί της Δήμητρος». <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Μαζί με τον ποιητή Δ. Π. Παπαδίτσα, τον άλλο Ελευσίνιο
και φίλο της, με τον οποίο από το 1980 ως το 1987, την χρονιά του θανάτου του,
επισκέπτονται διαρκώς την Ελευσίνα, την πνευματική τους πατρίδα, ως σημείο
αναφοράς και μύησης, μεταφράζουν υποδειγματικά Ομηρικούς και Ορφικούς Ύμνους,
ανάμεσά τους και τον «Ομηρικό ύμνο στην Δήμητρα». <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Γράφει το κείμενο για το εικαστικό λεύκωμα της Βάνας
Ξένου από την έκθεσή της στα Αισχύλεια 2004 με τον τίτλο: «Έλευσις - Πέρασμα». <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Κείμενα της αποτελούν αφετηρία για την χορογράφο και
εικαστική καλλιτέχνιδα Αιμιλία Μπουρίτη η οποία το 2004 δημιουργεί την
παράσταση «jinen προς εαυτόν» που
περιλαμβάνει αποσπάσματα από τον «ομηρικό ύμνο στην Δήμητρα» σε
μετάφραση Ελένης Λαδιά και Δημήτρη Παπαδίτσα. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Το 2006 ο «Ομηρικός
ύμνος στην Δήμητρα» παρουσιάζεται στο Φεστιβάλ Βαρσοβίας, ενώ το 2009 η
παράσταση «Δυτικά Βήματα»» στα βήματα της Ιεράς Οδού, η οποία περιλαμβάνει
αποσπάσματα από τον «Ομηρικό ύμνο στη Δήμητρα», την «Ωρογραφία» της </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL;">Ἑ</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">λένης Λαδιά και την
«Ασώματη» και τα «Άπαντα» του Δημήτρη Παπαδίτσα, παρουσιάζεται στα Αισχύλεια
και στο φεστιβάλ αρχαίου δράματος δήμου Αθήνας, ενώ το 2012 η χοροθεατρική παράσταση «Άρρητη Κόρη» η οποία περιέχει
αποσπάσματα από τα βιβλία της Ελένης Λαδιά «Οι Έλληνες παίδες στην αρχαιότητα»
και «Μυθολογικά παράδοξα και ένα διήγημα.» παρουσιάζεται και πάλι στο Φεστιβάλ
Αισχυλείων Δήμου Ελευσίνας.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Το 2009, η μεγάλη σκηνοθέτης και δασκάλα, που έφυγε
πολύ νωρίς από κοντά μας, Μίρκα Γεμεντζάκη, παρουσιάζει μέσα στον αρχαιολογικό
χώρο της Ελευσίνας, σε μία μυσταγωγική παράσταση χωρίς τεχνικά μέσα μόνο με την
φωνή των ηθοποιών και το φως της Πανσελήνου, τον «Ομηρικό ύμνο στη Δήμητρα». <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Το 2018 η συγγραφέας δώρισε στην πόλη και τους πολίτες
της το βιβλίο της <i>Ελευσινιακά Κείμενα</i>,
με την προϋπόθεση να εκδίδεται και να μοιράζεται δωρεάν. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Η «Ωρογραφία», «Τα Ψυχομαντεία και ο υποχθόνιος κόσμος
των Ελλήνων», «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι», ο «Φρειδερίκος και Ιωάννης»,
η «Θητεία», «Τα άλση της Περσεφόνης», οι «Έλληνες παίδες στην αρχαιότητα», οι
«Σημερινές Ελληνίδες με πανάρχαια ονόματα» και βέβαια το Μυθιστόρημα «Οι Θεές»,
με την αινιγματική κόρη και την γήινη μητέρα της, οι οποίες μεταβάλλονται σε ανθρώπινα αποτυπώματα μιας
αιώνιας και θείας σχέσης, είναι όλα γεμάτα από την «Ελευσίνα και το αιώνιο
νόημά της», όπως επιγράφει η συγγραφέας το κείμενο για την Ελευσίνα το οποίο
περιλαμβάνεται στο «Ποικιλόγραφο Βιβλίο».<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Εκεί η συγγραφέας αναφέρει για την Ελευσίνα: <i>«Η Ελευσίνα, χωρίς δόγματα, διαχωρισμούς και
εξαιρέσεις, είναι η κοινή νοητή μας πατρίδα. Είναι η αρχαία πατρίδα όλων μας,
και του καθενός ξεχωριστά, είτε το ξέρει είτε όχι. Ας επιστρέψουμε στην
Ελευσίνα, ας πηγαίνουμε στην Ελευσίνα. Κι αν δεν μπορούμε, ας την θυμόμαστε». <o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt;">
<strong><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Calibri","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-theme-font: minor-bidi;">ΕΛΕΥΣΙΝΙΑΚΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt;">
<span style="background: white; color: #333333; font-size: 11.5pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">Ελένη Λαδιά</span><span style="color: #333333; font-size: 11.5pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><br />
Δήμος Ελευσίνος,2018<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt;">
<span style="color: #333333; font-size: 11.5pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">144 σελ.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 6pt;">
<span style="background: white; color: #333333; font-size: 11.5pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ISBN 978-960-615-133-0</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt;">
<span style="font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EL; mso-hansi-font-family: Calibri;">Κριτική
της </span>Ανθούλας Δανιήλ, από το ηλεκτρονικό περιοδικό <span lang="EN-US">diastixo</span>.<span lang="EN-US">gr</span>: <a href="https://diastixo.gr/kritikes/meletesdokimia/11586-ladia-eleusiniaka-keimena">https://diastixo.gr/kritikes/meletesdokimia/11586-ladia-eleusiniaka-keimena</a><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; margin-bottom: 6pt;">
<br /></div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-62888759715965928882019-09-30T12:16:00.001+03:002019-09-30T12:16:26.667+03:00Παρουσίαση του νέου βιβλίου της Ελένης Λαδιά: Η εσωγραφία μιας πεζογράφου<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-rKBMhOTHDRk/XZHHlSYt9wI/AAAAAAAAJ4E/7_zgYhk_5bQ6FAWtx_UDKh7KhvBg9rwMQCLcBGAsYHQ/s1600/esografia%2B%25282%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1120" data-original-width="1600" height="448" src="https://1.bp.blogspot.com/-rKBMhOTHDRk/XZHHlSYt9wI/AAAAAAAAJ4E/7_zgYhk_5bQ6FAWtx_UDKh7KhvBg9rwMQCLcBGAsYHQ/s640/esografia%2B%25282%2529.jpg" width="640" /></a></div>
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-24085038785497141402019-06-05T19:51:00.002+03:002019-06-05T19:51:54.373+03:00Η εσωγραφία μιας πεζογράφου το νέο μυθιστόρημα της Ελένης Λαδιά <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-nTP_YkRczDc/XPfyk6o60UI/AAAAAAAAJxU/pQWd3d3GfUMK_i8whky_MvPenFutxRakwCLcBGAs/s1600/61676980_2304734079749665_159938337220591616_o%2B%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="646" data-original-width="410" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-nTP_YkRczDc/XPfyk6o60UI/AAAAAAAAJxU/pQWd3d3GfUMK_i8whky_MvPenFutxRakwCLcBGAs/s320/61676980_2304734079749665_159938337220591616_o%2B%25281%2529.jpg" width="203" /></a></div>
Η εσωγραφία μιας πεζογράφου<br />
<br />
Από ένα ψυχοπνευματικόν μυθιστόρημα<br />
<br />
<br />
Μέσα από ψυχικές καταδύσεις, ανεξάρτητες από εμπειρικά γεγονότα, από σκέψεις, μελετήματα και ιδέες, η Ελένη Λαδιά ανακαλύπτει σταδιακώς τον δρόμο, όπου ο νους τελικώς μπορεί να θεραπεύσει έναν ευάλωτο ψυχισμό και να συμφιλιώσει το άτομο με τις αντιφάσεις του.<br />
<br />
Είχα μία ξυλόγλυπτη εικόνα του Χριστού στην παιδική του ηλικία, ντυμένου με λευκό ένδυμα και στεφάνι στο κεφάλι. Ήταν η άλως! Αυτός ο συνομήλικος Χριστός κρατούσε στα χέρια του την βασανισμένη εσωτερική μου ζωή, απαλύνοντάς την. Έβαζα την εικόνα του κάτω από το μαξιλάρι μου, προσευχόμουν κι αντιμετώπιζα καλύτερα τις έμμονες ιδέες και την ταραχή μου. Ακόμη και σήμερα στα αρχόμενα γηρατειά μου, πέρα από τις πνευματικές συζητήσεις για την ύπαρξη ή όχι του Θεού και τα φιλοσοφικά συγγράμματα, διατηρώ με ευγνωμοσύνη και τρυφερότητα την παιδική μου αγάπη, τον μικρό Χριστό, πού μέσα στον χρόνο έγινα η γιαγιά του.<br />
<br />
<a href="https://armosbooks.gr/shop/logotexnia/mythistorima/i-esografia-mia-pezografou/" target="_blank">Εκδόσεις Αρμός </a><br />
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-35832035024526433472019-03-01T01:59:00.000+02:002019-07-18T13:34:51.568+03:00«Διαμαντάκια των Προσωκρατικών» της Ελένης Λαδιά<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-krNbOfIm4ts/XHh1qJ4gSjI/AAAAAAAAJeY/FGc7mWLIGj0RmyMbaLQzR5BctZ8XIpbeQCLcBGAs/s1600/stalactites.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="1200" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-krNbOfIm4ts/XHh1qJ4gSjI/AAAAAAAAJeY/FGc7mWLIGj0RmyMbaLQzR5BctZ8XIpbeQCLcBGAs/s640/stalactites.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: right;">
<div style="text-align: justify;">
<b><br /></b></div>
</div>
<div style="text-align: right;">
<div style="text-align: justify;">
<b><br /></b></div>
</div>
<div style="text-align: right;">
<div style="text-align: justify;">
Στην φίλη μου Τούλα Ρεπαπή</div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Ξαναβλέποντας τα αποσπάσματα των Προσωκρατικών [1] ανακαλύπτω κάθε φορά θαυμάσιες ρήσεις στις συμπαντικές θεωρίες τους. Ο Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος λέγει «πως οι αστραπές προκαλούνται, όταν ο άνεμος ξεσπάει και σκίζει τα νέφη», ο επίσης Μιλήσιος Αναξιμένης παρομοιάζει «τον ήλιον πλατύ σαν φύλλο», ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος ισχυρίζεται πως «όλα τα διευθύνει ο κεραυνός» ενώ το μέγεθος του ήλιου «πως έχει το πλάτος του ανθρώπινου ποδιού», ο Αναξαγόρας ο Κλαζομένιος ασχολείται με τον ήλιο λέγοντας πως «ο ήλιος χαρίζει την λαμπρότητα στην σελήνη» και «πως καλούμε ουράνιον τόξον την αντανάκλαση του ήλιου στα νέφη».</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Μέρες τώρα απασχολεί την σκέψη μου ένας καταπληκτικός στίχος του Ξενοφάνους του Κολοφώνιου, «και σε μερικές σπηλιές στάζει νερό».</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Παράξενος στίχος, κυοφορεί κάτι το υποχθόνιον. Μετά εννόησα πως η ανατριχίλα που μου προκαλούσε, οφείλεται στο ρήμα καταλείβεται. Το ρήμα κατείβω στον Όμηρον ή καταλείβω στον Ξενοφάνη, είναι το ίδιο ρήμα που σημαίνει σταλάζω, στάζω. «…και μεν ενί σπεάτεσσί τεοις καταλείβεται ύδωρ» (185 απόσπ. 37, Ηρωδιανός): «…και σε μερικές σπηλιές στάζει νερό».</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
«Κατειβόμενον» ήταν το ύδωρ της Στυγός. Η Στυξ (από το στυγέω = μισώ, και επομένως η μισητή) ήταν ο μόνος υποχθόνιος ποταμός του Άδου. Και το νερό της, το ύδωρ της Στυγός το σταλάζον, ήταν άφθιτον, αιώνιον, ωγύγιον, παμπάλαιον ύδωρ που κυλούσε από έναν πανύψηλο και απότομο βράχο. Το νερό της ήταν θανατηφόρο για ανθρώπους και ζώα.[2]</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Όταν αντικείμενα από γυαλί και κρύσταλλο, πέτρινα και πήλινα σκεύη έρχονταν σε επαφή με το ύδωρ της Στυγός ράγιζαν, αντικείμενα από κέρατο και κόκαλο έσπαγαν, αλλά και πράγματα φτιαγμένα από ήλεκτρον, χαλκό, σίδερο, ασήμι και κασσίτερο σάπιζαν· ακόμη και το ίδιο το χρυσάφι σκούριαζε. Μόνον την οπλή του αλόγου δεν μπορούσε να νικήσει.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Και σε μερικές σπηλιές στάζει νερό.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Στην δική μου θαλασσινή σπηλιά δεν έσταζε νερό, χρόνια το παρακολουθούσα όταν πήγαινα για κολύμβηση. Σε μερικές όμως –όπως επισημαίνει ο Ξενοφάνης– στάζει.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Τι είχαν αυτές οι σπηλιές; Ήταν χαλασμένες από κατασκευής, διέθεταν μεγάλα οπαία στην κορυφή; Τότε δεν θα έσταζε το νερό, αλλά θα χυνόταν άφθονο. Φαίνεται λοιπόν πως από κάποιες λεπτότατες γεωλογικές ρωγμές έσταζε το νερό, όπως στις ανθρώπινες σχέσεις όταν εισχωρεί σαν σαράκι η κόπωση ή ο φθόνος, η αλαζονεία ή η αδυναμία.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Στους Προσωκρατικούς, όπως και στους ορφικούς, υπάρχει στενότατη συνάφεια των ανθρωπίνων με τα συμπαντικά.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Κατά τύχη έξω από το παράθυρο είδα πως άρχισε να βρέχει· δεν ήταν μεγάλη βροχή αλλά σταλαγματιές, σταγόνες του ουρανού, «κατειβόμενες» κι αυτές, με άγνωστο μέλλον. Δεν ξέρουμε αν θα ξεσπάσει μπόρα ή θα σταματήσει η βροχή.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ</div>
<div style="text-align: justify;">
[1] G.S. Kirk – J.E. Raven – M. Schofield, Οι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι, μτφρ. Δημοσθένης Κούρτοβικ, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 1990</div>
<div style="text-align: justify;">
[2] Ελένης Λαδιά, Μυθολογικά παράδοξα και ένα διήγημα, κεφ. «Το κατειβόμενον ύδωρ της Στυγός, το σταλάζον ύδωρ της Στυγός», εκδ. Gema, Αθήνα 2008</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b>Πρώτη δημοσίευση: <a href="https://diastixo.gr/epikaira/apopseis/11619-diamantakia-ladia" target="_blank">diastixo.gr </a></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-70678938742141786282019-02-08T23:23:00.003+02:002019-02-08T23:23:30.685+02:00«“Ο σωσίας”: Μία μεγάλη τομή στην ανθρώπινη ψυχολογία» της Ελένης Λαδιά<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-7MdYNed_36M/XF3zNaWZd9I/AAAAAAAAJQ4/uQQkYNSEKZMMkU9zuHcQw1m1yL0ZRzIBQCLcBGAs/s1600/%25CE%25B1%25CF%2581%25CF%2587%25CE%25B5%25CE%25AF%25CE%25BF%2B%25CE%25BB%25CE%25AE%25CF%2588%25CE%25B7%25CF%2582.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="184" data-original-width="274" height="267" src="https://3.bp.blogspot.com/-7MdYNed_36M/XF3zNaWZd9I/AAAAAAAAJQ4/uQQkYNSEKZMMkU9zuHcQw1m1yL0ZRzIBQCLcBGAs/s400/%25CE%25B1%25CF%2581%25CF%2587%25CE%25B5%25CE%25AF%25CE%25BF%2B%25CE%25BB%25CE%25AE%25CF%2588%25CE%25B7%25CF%2582.jpg" width="400" /></a></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Μία
ερμηνεία στο ομώνυμο έργο του Ντοστογιέφσκι</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Θεωρῶ
πώς ὁ τίτλος τοῦ μυθιστορἠματος dvoinik στά
Ρωσσικά εἶναι τό οὐσιαστικόν ὁ Σωσίας, καί ὄχι ὁ διπλός ἄνθρωπος (</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;">dvoinoi</span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">), δηλαδή τό ἀριθμητικόν πού σημαίνει ἀπλῶς διπλός, χωρίς
τό οὐσιαστικόν ἄνθρωπος. Δέν δέχομαι τό γαλλικό </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;">double</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">τό
ὁποῖον χρησιμοποιοῦν μερικοί μεταφραστές.<sub>1</sub></span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Σωσίας
ἦταν τό ὄνομα τοῦ ὑπηρέτη τοῦ Ἀμφιτρύωνος ἀπό τήν κωμωδία τοῦ Πλαύτου «Ἀμφιτρύων».
Ὀ Ἀμφιτρύων ἦταν σύζυγος τῆς ἀκτινιβολοῦσας Ἀλκμήνης, πού ὁ ἐρωτευμένος μαζί
της Ζεύς, παίρνοντας τήν μορφή τοῦ ἀνδρός της, πού βρισκόταν σέ ἐκστρατεία ἐναντίον
τῶν Ταφίων, ἔσμιξε μέ τήν νύφη τό πρῶτο
κιόλας γαμήλιο βράδυ. Τόν πατέρα του βοήθησε ὁ Ἐρμῆς μέ τήν μορφή τοῦ ὑπηρέτη
Σωσία. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ὁ σωσίας διαφέρει οὐσιωδῶς
ἀπό τόν διπλό ἄνθρωπο Ὁ σωσίας διαθέτει
μία ἀντικειμενικότητα, ἔστω καί σκαιώδη, ἐνῶ ὁ διπλός ἄνθρωπος αὐτοναφέρεται
στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο, πού διχάζεται. <o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ὁ
Σωσίας<o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">ἔνα
ποίημα τῆς Ἀγίας Πετρούπολης<sup>2</sup><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><sup><br /></sup></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Τό
βιβλίο ἀρχίζει μέ τό πρωινό, ὅπου ὁ ἐπίτιμος σύμβουλος Γιάκοβ Πέτροβιτς
Γκολιάτκιν ξύπνησε ἀπό ἕνα τόσο μακρύ ὄνειρο, ὥστε νόμισε πώς ἡ πραγματικότητα ἦταν
συνέχειά του. Βρέθηκε σέ μία κατάσταση ὀνείρου καί ἀλήθειας, ὅπως συμβαίνει ὅταν
ὁ ὕπνος εἶναι βαθύτατος. Κάποια στιγμή ἔκλεισε τά μάτια του σάν νά ἤθελε νά
ξανακοιμηθεῖ. Πετάχτηκε ὅμως ἀπό τό κρεβάτι καί πῆρε τό στρογγυλό καθρεφτάκι
πού βρισκόταν στήν σιφονιέρα. Κοιτάχτηκε λές καί ἤθελε νά ἐπιβεβαιωθεῖ γιά τό
πρόσωπό του. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Τό
σύμβολον τοῦ καθρέφτη ἦταν στήν ἑλληνική ἀρχαιότητα πολύ δυνατό. Μία ρήση ἐπίσης
ἀπό τό γνωστικό εὐαγγέλιον τοῦ Φιλίππου ἀπό τά κοπτικά κείμενα τοῦ Νάγκ Χαμμάντι
ἀναφέρει:»κανείς δέν μπορεῖ νά δεῖ τόν ἑαυτό του στό νερό ἤ στόν καθρέφτη χωρίς
φῶς,»ἐνῶ σέ ἕνα ἄλλο (Εὔγνωστος ὁ Μακάριος καί ἡ Σοφία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ» ἐπισημαίνεται
πώς μόνον ὁ θεός ἐπιτυγχάνει τήν αὐτοόραση.<sup>3</sup> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Φαίνεται
πώς ὁ ἄνθρωπος δέν γεννιέται μόνος· τόν συνοδεύει ὁ ἴσκιος καί τό εἴδωλόν του. Ἀλλά
«ὁρᾶ» αύτούς τούς συντρόφους κάτω ἀπό εἰδικές συνθῆκες.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Τί εἶναι ὅμως ὁ καθρέφτης καί τί συμβολίζει;
τί ψάχνει ὁ ἄνθρωπος βλέποντας τό εἴδωλόν του στό κάτοπτρον; εἶναι βέβαιον πώς
βλέπουμε τόν ἑαυτό μας σέ αὐτό, ὅπως μᾶς βλέπουν τά μάτια τῶν ἄλλων; Ὁ
καθρέφτης ἀναπαράγει ὅλες τίς ἐκφράσεις τοῦ προσώπου μέσα ἀπό τό εἴδωλον. Μόνος
του εἶναι σάν ἕνα ἄδειο ὄστρακον ἀλλά κατά τήν χρήση του γίνεται χρόνος, στάση καί
κίνηση. Ἀποκτᾶ φιλοσοφικές ἰδιότητες. Αὐτό τό σύμβολον πού ὁ Νόννος ὁ
Πανοπολίτης χαρακτἠριζε ὡς «κάτοπτρον δόλιον καί ἀπατηλόν» ὑπῆρξε μοιραῖον γιά
τήν Περσεφόνη καί τόν υἱόν της Διόνυσον Ζαγρέα, πού τούς συνάντησε ὁ κίνδυνος
τήν στιγμή τοῦ καθρεφτίσματος. Ὁ ἴδιος ὀνομάζει ἐπίσης τό εἴδωλον «αὐτοχάρακτον
ἄγαλμα,» ἐννοώντας τό ἀπεικονιζόμενο ὁμοίωμα. Ὁ καθρέφτης εἶχε τήν δύναμη νά ἀλλοιώνει
ἤ νά παρουσιάζει αὐτούσια τά χαρακτηριστικά, πότε ὄμορφα, πότε ἄσχημα ἀναλόγως
μέ τήν διάθεση τοῦ καθρεφτιζομένου. Ἐνῶ ἡ πλατωνική ἐξήγηση γιά τά εἴδωλα πού
σχηματίζονται στά κάτοπτρα καί τά ἄλλα στιλπνά καί λεῖα ἀντικείμενα εἶναι ἐπιστημονική
(Τίμαιος 33β) ἡ πλωτινική ἑρμηνεία κρύβει ἕναν σπαραγμό γιά τόν μερισμό τοῦ Ἑνός.
Ὁ καθρέφτης τοῦ Διονύσου χρησιμοποιεῖται ἀπό τόν Πλωτῖνον ὡς μαγικόν ἤ ἑλκτικόν
σύμβολον γιά τόν κόσμο τῶν αἰσθητῶν. Οἱ νεοπλατωνικοί σχολιαστές τοῦ Πλάτωνος
Πρόκλος καί Ὀλυμπιόδωρος θεωροῦν ὅτι ὁ
μερισμός τοῦ Διονύσου ὀφείλεται στόν καθρέφτη. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Τό
εἴδωλον καί ὁ μερισμός· τό πρόσωπον καί ἡ ἐνότης. Μέ τόν καθρέφτη τό εἴδωλον
διπλασιάζεται ἤ πολλαπλασιάζεται.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Τί
προμήνυε τό στρογγυλό καθρεφτάκι τοῦ Γκολιάτκιν; μήπως ἕναν μελλοντικό μερισμόν;
Ὁ ἴδιος ὅμως ἦταν εὐχαριστημένος μέ τήν μορφή του. Ὕστερα φώναξε τόν ὑπηρέτη
του Πετρούσκα. Ὁ Ντοστογιέφσκι περιγράφει τήν σχέση κυρίου καί ὑπηρέτη τόσο
βαθιά καί μέ τόσο χιοῦμορ καί ἔνταση, ἀναφέροντας τά καμώματα καί τήν ἐνδυμασία
τοῦ τελευταίου, ὅπως τά νεῦρα καί τίς ὑστερίες τοῦ κυρίου ἔτσι ὥστε ὁ ὑπηρέτης κατά τήν συγκατοίκηση γίνεται
κύριος τοῦ κυρίου του. Τό ἴδιο σχῆμα ἔχουμε καί στό ‘Υπόγειον με τόν ἀνώνυμο ἥρωα
καί τόν ὑπηρέτη του Ἀπόλλωνα, πού ἡ ἀταραξία του κουρελιάζει τά νεῦρα τοῦ
κυρίου, ὁ ὁποῖος τόν βρίζει, εὐρισκόμενος σέ ἀλλοφροσύνη. Ὀ Ἀπόλλων ὅμως, ὅπως ἐδῶ
καί ὁ Πετρούσκα αὐτοκυριαρχοῦνται καί κοιτάζουν ἀφ΄ὑφηλοῦ. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ἡ
πρώτη σύγχυση τοῦ ἥρωά μας συνέβη μέσα στήν ἄμαξα πού πῆρε γιά νά πάει στήν ἐργασία του. Δίπλα του πέρασε μιά ἄλλη ἅμαξα
πού βρισκόταν ὁ προϊστάμενος τῆς ὑπηρεσίας του, ὁ Ἀντρέι Φιλίπποβιτς. Βλέποντάς
τον ὁ Γκολιάτκιν σκέφτεται ἄν θά ἔπρεπε νά τόν χαιρετίσει ἤ νά προσποιηθεῖ πώς δέν τόν εἶδε. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">«Ἤ
μήπως εἶναι προτιμότερο νά ὑποκριθῶ <u>πώς δέν εἶμαι ἐγώ ἀλλά κάποιος πού μοῦ
μοιάζει καταπληκτικά (ἡ ὑπογράμμιση εἶναι δική μου)</u> καί νά κάνω σάν νά μήν
συμβαίνει τίποτα;» Ἡ σύγχυση στό μυαλό του ἐπεκτείνεται καί παρορμητικῶς ἀλλάζει
κατεύθυνση καί πηγαίνει στόν ἰατρό του Κριστιάν Ἰβάνοβιτς Ρουτένσπιτς. Ἄλλο
σκέφτεται καί ἄλλο πράττει καί αὐτή ἡ συνήθεια θά τόν συνοδεύσει μέχρι τό τέλος
τοῦ μυθιστορήματος. Ἔτσι τήν στιγμή πού ἑτοιμαζόταν νά φύγει, τράβηξε τό
κουδούνι τῆς θύρας. Ὁ τρόπος πού μιλᾶ ὁ Γκολιάτκιν θυμίζει στόν ἀναγνώστη πού ἀγάπησε
τό «Παλτό» τοῦ Γκόγκολ<sup>4 </sup>τόν Ἀκάκιο
Ἀκάκιεβιτς, τόν δημόσιο ὑπάλληλο πού δέν μποροῦσε νά φτιάξει μιά ἀρθρωμένη
πρόταση, ἀλλά τἠν τεμάχιζε μέ ἐπιφωνήματα, ἐπιρρήματα καί στό τέλος μέ τήν
προσωπική ἀντωνυμία, τήν ἀκολουθούμενη ἀπό ἀποσιωπητικά. Ἀπό τίς ἰατρικές συστάσεις καί συμβουλές
μαθαίνουμε πώς ὁ Γκολιάτκιν ἦταν ἕνας μονήρης καί ἑρμητικός χαρακτήρας πού δέν
τοῦ ἄρεσαν οἱ περίπατοι, οἱ συναναστροφές καί οἱ διασκεδάσεις, ἐνῶ ὁ ἰατρός τοῦ
συνιστοῦσε νά ἀλλάξει καί νά μήν μένει μέσα στό σπίτι. Ἀπολογήθηκε πώς ἀγαποῦσε
τήν ἠσυχία καί τήν γαλήνη, καί δέν τοῦ ἄρεσαν τά καλαμπούρια καί τά ἐξυπναδίστικα
κόλπα, πώς ἦταν ἕνας ἀσήμαντος ἀνθρωπάκος καί δέν λυπόταν καθόλου γι’αὐτό καί
πώς δέν ζητοῦσε νά διακριθεῖ στήν κοινωνία. «Γιά νά σᾶς πῶ τήν ἀλήθεια, εἶμαι
περήφανος πού δέν εἶμαι μεγάλος ἄνθρωπος, ἀλλά ἀσήμαντος ἀνθρωπάκος.»<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Τό
ἀτύχημα ἦταν πώς ὁ Γκολιάτκιν ὄντας καθημερινός ἄνθρωπος κινδύνευε ἀπό τήν
μοναξιά του, διότι ἦταν στεῖρα. Δέν ἦταν ἡ καλλιτεχνική μοναξιά πού κυοφοροῦσε ἔμπνευση
καί δημιουργία, ἀλλά ἐκείνη πού φέρνει φοβίες, ἐνοχές καί ὑποψίες, γιά νά καταλήξει
σέ μία μανία καταδίωξης. Συνομιλοῦσε μέ τόν ἑαυτό του, φώναζε τήν σκέψη του λές
καί τήν ἀπηύθυνε σέ κάποιον ἄλλο. Αὐτή ἡ τρομερή μοναξιά ἀπογυμνώνει καί ὡς ἐκ
τούτου δημιουργεῖ ἑαυτούς πού
συνδιαλέγονται.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Μέσα σέ
κλάμματα ὁμολόγησε στόν ἰατρό πώς εἶχε φοβερούς ἐχθρούς, πού ἤθελαν νά τόν
καταστρέψουν, ἐχθρούς ὁρκισμένους νά ἐξαφανίσουν τήν ἠθική του ὑπόσταση.
Παραληροῦσε κι ἄρχισε ἕνα διάλογο μέ τόν ἰατρό, τόν ὁποῖον ἐνέπλεξε στόν
παραλογισμό του. Ὅταν ἔφυγε ὁ Γκολιάτκιν ἀποφάνθηκε πώς ὁ ίατρός ἦταν πολύ ἀνόητος.
Μετά μπῆκε στήν ἄμαξα καί διέτρεξε τήν λεωφόρο Νιἐφσκι, γιά νά κάνει τίς ἀγορές
του. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Στό
πάρτυ γιά τά γενέθλια τῆς Κλάρας Ὀλσούφιεβνα, μοναχοκόρης τοῦ κρατικοῦ
συμβούλου, προστάτη κάποτε τοῦ κυρίου Γκολιάτκιν, δόθηκε ἕνα ἐπίσημο δεῖπνο. Ἐκεῖνος
γιά νά ἀκολουθήσει ἴσως τήν συμβουλή τοῦ
ἰατροῦ του, πῆγε σέ αὐτό, χωρίς νά φαίνεται ξεκάθαρα ἄν εἶχε προσκληθεῖ ἤ ὄχι. Ὅμως
κατά τόν ἀφηγητή τοῦ βιβλίου, αὐτός καραδοκεῖ σέ ἕνα πολύ σκοτεινό καί ζεστό
μέρος, μισοκρυμμένος πίσω ἀπό μιά πελώρια ντουλάπα κι ἕνα παλιό παραπέτο πού ἀνάμεσά
τους ὑπῆρχαν σκουπίδια καί
μικροπράγματα. Δέν μποροῦσε νά ξεμυτίσει ἀπό τήν τρύπα του, φοβισμένος καί μέ ὀξυμμένη
τήν κοινωνική δειλία τοῦ ἀνθρώπου πού ζοῦσε μόνος μέ τόν ἐαυτό του. Μετά ἀπό
τήν γνωστή ἐναλλαγή τῶν ἀποφάσεών του, -τί καλά νά πάω στό σπίτι μου καί στόν
διάβολο ὅλα αὐτά, ἤ ἐνθαρρύνοντας τόν ἑαυτό του ἔλεγε πώς ὅποιος ἔχει τήν
θέληση, βρίσκει καί τήν λύση, στό τέλος χωρίς κάν νά τό καταλάβει βρέθηκε στήν
αἴθουσα τοῦ χοροῦ. Μέσα στόν τρόμο καί στήν παραζάλη του ἀπό τήν κοσμοσύναξη, ἄρχισε
νά κάνει ἀδέξιες κινήσεις καί χειρονομίες, ὅπως σκόνταψε πάνω σέ ἕναν ἀνώτατο ἀξιωματοῦχο,
τσαλαπάτησε τό φόρεμα μιᾶς γηραιᾶς κυρίας καί συγκρούστηκε μέ τόν ἄνθρωπο πού
κουβαλοῦσε τόν δίσκο, ἐνῶ πρός μεγάλη καταπληξή του ἄρχισε νά μιλᾶ, νά δίνει
συγχαρητήρια καί εὐχές, κατακόκκινος καί ἀναστατωμένος, διότι τόν περικύκλωνε ἀκινησία,
σιωπή καί ἀναμονή. Ὅμως εἶχε τήν αἴσθηση πώς τόν ὁδηγοῦσε τό πεπρωμένο του. Μετά
ἄρχισε νά φαντασιώνεται στήν ἰδέα πώς ἄν ὁ μεγάλος πολυέλαιος ἔπεφτε πάνω στούς
χορευτές, ἐκεῖνος θά ἔτρεχε νά σώσει τἠν Κλάρα Ὀλσούφιεβνα. Στήν πραγματικότητα
εἶχε πολύ ταραχτεῖ μέσα σέ αὐτό, ὅπως πίστευε, τό ἐχθρικό περιβάλλον.Ὕστερα
τόλμησε νά πλησιάσει τήν ἰδανική του ἀγαπημένη γιά νά χορέψουν, τήν ἔπιασε ἀπό
τό χέρι κι ἐκείνη ἀμήχανη σηκώθηκε, αὐτός ἕκανε ἔνα χορευτικό βῆμα, μετά
σκόνταψε καί ἡ Κλάρα Ὁλσουφιεβνα τσίριξε τρομαγμένη. Ὁ κόσμος ἄρχισε νά τόν σπρώχνει
πρός τήν ἔξοδο.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Στό
ἑπόμενο κεφάλαιον ὁ ἀφηγητής περιγράφει τήν Ἀγία Πετρούπολη, χιονισμένη καί
παγερή μέ ὅλους τούς πύργους τῶν ρολογιῶν της νά σημαίνουν μεσάνυχτα. Σημαδιακά
μεσάνυχτα τῶν ἴσκιων καί τῶν εἰδώλων! Τό τοπίον μοιάζει μέ στοιχειωμένο, παραμυθένιο,
ἄγριας ὀμορφιᾶς. Ἴσως ἐδῶ νά ταιριάζει ὁ ὑπότιτλος τοῦ μυθιστορήματος «Πετρουπολίτικο
ποίημα». Ἡ πόλη μέ τίς συχνές κλιματικές ἀλλαγές, τίς λευκές νύχτες καί τήν ὑποβλητική ἀτμόσφαιρα μοιάζει μαγεμένη.Εἶναι
μιά πόλη ποιητική, ἕνα ποίημα ἡ ἴδια. Ὁ βόμβος
ἀπό τίς ἄμαξες, τά συντριβάνια τοῦ νεροῦ, σάν τσακισμένα κλαδιά ἀπό τήν ὁρμή τοῦ
ἀνέμου, τό τρίξιμο ἀπό τά τρεμάμενα φανάρια τῶν δρόμων, τά μαῦρα νερά νά
μαστιγώνουν τήν Φοντάνκα, ἦταν μία νύχτα φοβερή τοῦ Νοεμβρίου, ὑγρή καί ὁμιχλώδης
πού ἔφερνε ρίγη, σινάχι καί πονόλαιμο. Ἀπόλυτη ἡ μοναξιά μέσα σέ αὐτό τό
πανδαιμόνιο τῆς κακοκαιρίας. Ὁ κύριος Γκολιάτκιν λυπημένος ἀπό τήν ἔκβαση τῆς
χοροεσπερίδας, βάδιζε θέλοντας νά ἐξαφανίσει τόν ἑαυτὀ του, νά τόν ἐκμηδενίσει,
νά πάψει νά ὑπάρχει, νά ξαναγίνει χῶμα. Ὅμως ἡ πόλη εἶναι ἡ μεγάλη
πρωταγωνίστρια. Ὁ κύριος Γκολιάτκιν προχωρᾶ μέ δυσκολία στό χιόνι, ἀλαφιάζεται
καί κάποια στιγμή ἀποκαμωμένος ἀκούμπησε τά χέρια του στό παταπέτο τῆς ἀποβάθρας
κοιτάζοντας τά μαῦρα νερά τῆς Φοντάνκας. Ἡ φαντασία του καλπάζοντας γεννοῦσε
τέρατα, ὅπως παραδέχτηκε ὁ ἴδιος. Σέ κάποια στιγμή πῆρε τό μάτι μία σκιά πού ἐρχόταν
καταπάνω του, κάνοντάς τον νά νιώθει δυσάρεστα. Ἴσως ὅμως νά ἦταν κάποιος ἀργοπορημένος ἄνθρωπος, ὅπως
αὐτός. Ξαφνικά ὁ ξένος βρέθηκε νά βηματίζει δίπλα του μέ μικρά καί γρήγορα βήματα,
ὅπως ὁ κύριος Γκολιάτκιν. Κι ἦταν τυλιγμένος μέ τόν μανδύα του ἀπό τήν κορυφή
μέχρι τά νύχια, ὅπως ἀκριβῶς ὁ κύριος Γκολιάτκιν. Καί τό παράξενο ἦταν πώς ὁ ξένος
τοῦ ἦταν γνώριμος, ὅπως τό εἴδωλόν του στόν καθρέφτη. Νά πού φανερώθηκαν λοιπόν
οἱ ἴσκιοι καί τά εἴδωλα! Ἤξερε ἀκόμη τό μικρό ὄνομα, τό πατρώνυμο καί τό ἐπώνυμο
τοῦ ξένου. Ὅμως κι ὁ συνοδοιπόρος του γνώριζε καλά τήν πορεία καί κατευθυνόταν
πρός τό σπίτι τοῦ κυρίου Γκολιάτκιν. Πρόλαβε μάλιστα καί μπῆκε στό σπίτι, πρίν ἀπό
τόν νοικοκύρη. Ἔτσι ἐκείνος τόν βρῆκε νά κάθεται μπροστά στό κρεββάτι φορώντας ἀκόμη
τό καπέλο καί τόν μανδύα του. Εἶχε ἕνα ἀδιόρατο χαμόγελο καί τόν χαιρέτησε
φιλικά. Ὁ ἄλλος σωριάσθηκε λιπόθυμος ἀπό τόν τρόμο. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">«Ὁ νυχτερινός
συνοδοιπόρος τοῦ κυρίου Γκολιάτκιν δέν ἦταν ἄλλος ἀπό τόν ἑαυτό του,ἀπό τόν ἴδιο
τόν κύριο Γκολιἀτκιν, ἕνας ἄλλος κύριος Γκολιάτκιν μά ὁλόιδιος μέ τόν ἑαυτό
του,-κοντολογῆς, ἦταν αὐτό πού λέμε σωσίας του....»<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ὁ
Φιλόστρατος στίς Εἰκόνες<sup>5</sup> περιγράφει ἔνα περιστατικόν πού μοιάζει μέ
ποίημα.Ὁ Νάρκισσος ἔχει γυρίσει ἀπό τό κυνήγι, στέκεται στήν πηγή κι ἡ ὀμορφιά
του ἀστράφτει στό νερό.’Ὁ συγγραφεύς θλίβεται γιά τήν τύχη πού περιμένει τόν
Νάρκισσο καί τοῦ ἐξηγεῖ πώς δέν κατάλαβε τό τέχνασμα τῆς πηγῆς νά ἀποτυπώνει ἐπακριβῶς τήν μορφή. Δέν ἔκανες μία κίνηση
τουλάχιστον, τόν ρωτᾶ, ἔνα νεῦμα. μία ἀλλαγή τῆς ἔκφρασης , ὥστε νἀ καταλάβεις
τήν ἀπατηλότητα τοῦ εἰδώλου;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Τόσο
πολύ βυθίστηκε ὁ νέος, ὥστε δέν ἔβλεπε παρά μόνον τόν ἐαυτόν του .Ὀ Νάρκισσος
διπλασιάστηκε· τώρα εἶναι δύο. Συνέβη ὁ μερισμός πού προκαλεῖ τό νερό ἤ τό
κάτοπτρον. Δύο εἶναι οἱ Νάρκισσοι, γράφει ὀ Φιλόστρατος, «ὁλόιδιοι, μόνον πού ὁ
ἕνας στέκεται στόν ἀέρα κι ὁ ἄλλος βυθίζεται στήν πηγή. Ὁ νέος πού βρίσκεται ἔξω
ἀπό τό νερό ἀτενίζει αὐτόν πού εἶναι μέσα, διψασμένος γιά τό κάλλος του.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Στήν
περίπτωση τοῦ Ναρκίσσου ἔχουμε διχασμόν καί συνεπῶς διπλασιασμόν. Τό ἴδιο καί
στήν περίπτωση, ὅπου ὁ Ἱβάν Καραμάζωφ βλέπει τόν διάβολο πού ἐνσαρκώνει τήν
σκοτεινή του πλευρά. Αὐτός ὁ διάβολος εἶναι ἕνας κανονικός ἄνθρωπος, «ἕνας
γνωστῆς ποιότητας Ρῶσσος τζέντλεμαν», καμιά πενηνταριά χρόνων. Ὁ διανοητικός
καί ψυχασθενικός Ἰβάν βλέπει καί ἀκούει τόν διάβολο νά τοῦ μιλᾶ γιά τόν θάνατον
τοῦ Θεοῦ καί γιά τά μετέπειτα ὀφέλη τῆς ἀνθρωπότητας. Κι ἐδῶ ὑπάρχει διχασμός, ἄρα
καί διπλασιασμός.Ἔτσι καί στίς δύο περιπτώσεις ὑπάρχει τό θέμα τῆς αὐτοαναφορᾶς.
Δέν ὑπάρχει παρατηρητής, τό τρίτο μάτι. Ὅλα διαδραματίζονται ἐντός τοῦ
διχασμένου, ἄρα καί διπλοῦ νοῦ, μέ προβολές στήν δική του πραγματικότητα.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Στόν
Σωσία ὅμως ὑπάρχει ἡ μαρτυρία. Ὅλα διεξάγονται φυσιολογικῶς σάν ἔνα σύνηθες
περιστατικόν, διαδραματίζονται σέ μία ἀτμόσφαιρα ἀληθοφάνειας. Κι ὅλα ἔχουν μία
λογική ἐπικάλυψη. Τόν «νέον» κύριον Γκολιάτκιν τόν βλέπει ὁ Πετρούσκα, τόν
βλέπουν στόν χῶρο τῆς ἐργασίας, εἶναι ὑπαρκτός καί γιά τούς ἄλλους. Ἔτσι ὑπαρκτοί
ἦταν καί οἱ μυθολογικοί, θεοί, ὅπου κατά τήν ἐναθρώπησή τους λάβαιναν τίς
μορφές τῶν θνητῶν καί γίνονταν σωσίες τους. Λόγου χάρη ὁ Ζεύς ἔγινε σωσίας τοῦ Ἀμφιτρύωνος,
ἡ Ἀθηνᾶ στήν πρώτη ραψωδία τῆς Ὀδυσσείας ἔγινε ὁ σωσίας τοῦ Μέντη, παλιοῦ φίλου
τοῦ Ὀδυσσέως, γιά νά συμβουλεύει τόν υἱόν
του Τηλέμαχον, ἡ θεά Ἀφροδίτη θνητή κόρη γιά νά σαγηνεύσει τόν ἥρωα Αἰνεία κ. α<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Τί εἶναι ὁ σωσίας τοῦ Ντοστογιέφσκι; ποιά
συνομωσία, ποιά σκευωρία τῶν ἐχθρῶν τοῦ κυρίου Γκολιάτκιν τόν ἔφερε στό παρόν,
γιά νά καταποντίσουν τήν ἠθική του ὑπόσταση, ὅπως ὁ ἴδιος εἶχε «ὁμολογήσει στόν
ἰατρόν του; «Τέλος, ὁ κύριος Γκολιάτκιν ἤξερε ἀπό καιρό ὅτι κάτι μαγείρευαν, ὅτι
εἶχαν στήν ἐφεδρεία τους κάποιον <i>ἄλλον.</i>»<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Καί
μέ τήν ἐμφάνιση τοῦ σωσία ἀρχίζει τό μαρτύριον τοῦ αὐθεντικοῦ κυρἰου Γκολιάτκιν
ἐξαιτίας τοῦ κίβδηλου κυρίου Γκολιάτκιν. Ὁ πρωτόπυπος κύριος Γκολιάτκιν (αὐτό
τό κύριος πόσο εἶναι τραγελαφικόν) ἀρχικῶς ἐπιδιώκει τήν συμφιλίωση μέ τό ἀντίγραφόν
του, τόν φιλοξενεῖ στήν οίκία, τόν περιποιεῖται
καί τοῦ προτέινει νά κάνουν μία συμμαχία ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν. Ὁ νέος ὅμως
κύριος Γκολιἀτκιν τόν ἐξαπατᾶ, τόν εἰρωνεύεται καί προσχωρεῖ στούς ἄλλους. Ἐργάζεται
στό ἴδιο γραφεῖο μέ τόν πρεσβύτερο κύριον Γκολιάτκιν καί ἀποκαλύπτει ἕναν ἐντελῶς
διαφορετικό ἐσωτερικό κόσμο. Μολονότι ἡ ὁμοιότητα τους εἶναι ἐκπληκτική τόσο, ὥστε
κανείς «δέν θά ἔβαζε τό χέρι του στην φωτιά γιά νά πεῖ ποιός ἦταν ὁ παλιός καί
ποιός ὁ καινούργιος, ποιός ὁ αὐθεντικός καί ποιός τό ἀντίγραφον.»<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ὁ
νέος κύριος Γκολιάτκιν ἦταν χαριτωμένος, ἀνήθικος, ἀχάριστος καί ἀναιδής ἀλλά ἀνέβαινε γρήγορα τήν ἐργασιακή κλίμακα, ἔκανε
κοπλιμέντα στούς ἀνωτέρους, ἔδειχνε τήν προθυμία καί τήν ὑποταγή του σέ αύτούς,
ἀντιθέτως ἀπό τόν πρεσβύτερο πού ἦταν μία ἠθική προσωπικότητα, κι ὅπως εἶναι
γνωστόν ὁ ἠθικός ἄνθρωπος αὐτοπεριορίζεται καί αὐτοεγκλωβίζεται. Ὁ αὐθεντικός
κύριος Γκολιάτκιν ἔχει τό πεπρωμένο ὅλων τῶν αὐθεντικῶν. Ἐξευτελίζεται καί ἀμαυρώνεται
ἀπό τό ἀντίγραφόν του. Πάντα τό ἀντίγραφον βλάπτει τό πρωτότυπον, ὅπως καί ὁ
μιμητής ἀμαυρίζει αὐτόν τόν ὁποῖον μιμεῖται. Οἱ ἄνθρωποι ἀγαποῦν τά ἀντίγραφα
μή τολμώντας νά πλησιάσουν τά πρωτότυπα. Ἕνας ψεύτικος πίνακας τοῦ Βάγκ Γκόγκ
λόγου χάρη κοσμεῖ τά σαλόνια τῶν δίχως αἰσθητική ἀνθρώπων.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ὁ
νέος κύριος Γκολιάτκιν στήνει παγίδες στόν αὐθεντικό γιά νά τόν ἐξουθενώσει.
Χαρακτηριστικά τά παραδείγματα μέ τήν ἄμαξα, τό ἐστιατόριο μέ τά μπουρεκάκια , ὅπου
ὁ σωσίας συνεχῶς τόν ἐκθέτει χρησιμοποιώντας καί μή πληρώνοντας τήν ἅμαξα καί
τρώγοντας ἕντεκα μπουρεκάκια, ἀφήνοντας νά τά πληρώσει ὁ πρεσβύτερος πού ἔφαγε
μόνον ἕνα. Κι ὅλοι πιστεύουν τόν θρασύτατο νέον κύριον Γκολιάτκιν, πού ἐκμεταλευόμενος
τήν ἐξωτερική <i>ὁμοιότητα</i> κερδίζει.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Πίσω
ἀπό τήν διαμάχη τῶν δύο Γκολιάτκιν, ὅπου ὁ αὐθεντικός εἶναι πάντα μεγαλόψυχος
καί ἕτοιμος νά δεχθεῖ τήν συμφιλίωσή τους, ὁ ἄλλος, τό ὁμοίωμα, ὁ ἴσκιος εἶναι ἀναιδής.
Κολακεύει τούς προϊσταμένους, γοητεύει ἀκόμη καί τόν Ἐξοχότατον, ὑπονομεύοντας
συγχρόνως τόν πρωτότυπον κύριον Γκολιάτκιν. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Δέν
ξέρω ἄν ὁ Ντοστογιέφσκι μέ τόν κύριον Γκολιάτκιν καί τόν σωσία του ἀναλύει τήν
σχέση πρωτοτύπου καί ἀντιγράφου. Ἄν ναί, τότε πίσω καί πάνω ἀπό τήν
φαινομενολογία, βρίσκεται ὁ ὀντολογικός κόσμος, ὁ ὑπεραισθητός μέ τίς ἀρχέτυπες
πλατωνικές ἰδέες καί κάτω τά αἰσθητά ἀντικείμενα, πανομοιότυπα τῶν ἰδεῶν, πού
κατά τόν φιλόσοφο ἔχουν μία ὕπαρξη, κάτι μεταξύ ὄντος καί μή ὄντος. Ἀρκετές
φορές ἡ θεματολογία τοῦ Ντοστογιέφκι ἀνάγεται σέ ὀντολογία. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Στό
μυθιστόρημα ὁ πρεσβύτερος κύριος
Γκολιάτκιν χάνει ἀκόμη καί τόν ὑπηρέτη του, ὁ ὁποῖος τόν ἐγκαταλείπει γιά νά
πάει σέ σπίτια τιμίων ἀνθρώπων, πού δέν κάνουν ἀπάτες καί δέν γίνονται ποτέ
διπλοί. Ἀκόμη καί ἡ ἐπιστολή πού στέλνει ὁ αὐθεντικός κύριος Γκολιάτκιν στόν
σωσία του, γιά νά τόν ψέξει πώς ὑπεξαίρεσε τά ἔγγραφά του καί προσέβαλε τό
τίμιον ὄνομά του προκειμένου να ἀποκτήσει τήν εὔνοια τῶν ἀνωτέρων του, γίνεται
πηγή παραξηγήσεων ἐξαιτίας τῆς στρεψοδικίας τοῦ νεώτερου κυρίου Γκολιάτκιν. Κι ὅμως
ὅλοι τόν παίνευαν καί τόν συμπαθοῦσαν καί «ὅλοι μαζί, σάν χορωδία, διακήρυσσαν ὅτι
ἡ περηφάνεια καί τό χιοῦμορ ἦταν ἀπείρως ἀνώτερα ἀπό τήν προσήνεια καί τό χιοῦμορ
τοῦ πραγματικοῦ κυρίου Γκολιάτκιν....»<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ὁ πρεσβύτερος κύριος Γκολιάτκιν
λυγίζει ἀπό τίς γύρω του ἀρνήσεις καί συνομωσίες. Ἡ ὁμοιότητα ἔχει τσακίσει τήν
αὐθεντικότητά του. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Στό
τέλος τοῦ μυθιστορήματος εἶναι μαζεμένοι στό δωμάτιο ὅλοι οἱ συνἀδελφοι καί οἱ γνωστοί
, ἐνῶ δύο ἀπό αὐτούς πῆραν τούς
πανομοιότυπους ἄνδρες καί τούς ἔβαλαν στό μέσον τῶν καλεσμένων. Ἐπιθυμοῦν νά μᾶς
συμφιλιώσουν σκέφτηκε ὁ αὐθεντικός κύριος Γκολιάτκιν ἁπλώνοντας τό χέρι καί
τείνοντας τό μάγουλό του πρός τόν σωσία του. Τοῦ φάνηκε ὅμως ὅτι ὁ ἄλλος ἔκανε ἔναν
μορφασμό ὅταν τοῦ ἔδωσε τό φιλί τοῦ Ἰούδα. «Κάτι κουδούνισε στ’αὐτιά τοῦ κυρίου
Γκολιάτκιν καί τά μάτια του σάν νά σκοτείνιασαν. Φαντάστηκε ὅτι μιά σειρά ἀπό
πανομοιότυπους Γκολιάτκιν ἔμπαιναν θορυβωδῶς ἀπό ὅλες τίς θύρες τοῦ δωματίου..Μά
ἦταν πολύ ἀργά πιά...Τό συγκλονιστικό προδοτικό φιλί εἶχε δοθεῖ πιά...» <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Κι
ὕστερα ἄνοιξαν οἱ θύρες τοῦ σαλονιοῦ κι ἐμφανίστηκε κάποιος, τοῦ ὁποίου ἡ ὄψη ἔκανε
τόν κύριο Γκολιάτκιν νά παγώσει ἀπό τρόμο. Ἦταν κάποιος γνώριμος. Ὁ νεώτερος κύριος
Γκολιάτκιν μέ πρόσωπο χαρούμενο καί μοχθηρό τόν πληροφόρησε πώς ὁ σχεδόν
γνώριμος ἦταν ὁ ἰατρός καί χειρουργός Κρίστιαν Ίβάνοβιτς Ρούτενσπιτς, πού θά
τόν ὁδηγοῦσε στήν κλινική. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Στήν
ἄμαξα ὅταν ἔφευγε μέ τόν ἰατρό, εἶδε ὁ κύριος Γκολιάτκιν δύο πύρινα μάτια, πού ἔλαμπαν
ἀπό σατανική χαρά, νά τόν παρακολουθοῦν
μέσα στό σκότος. Ποιός νά ἦταν; ἀναρωτήθηκε. Ἦταν ὁ Κρίστιαν Ἰβάνοβιτς, ἀλλά ὄχι
ὁ ἴδιος, ἦταν ἕνας φοβερός, διαφορετικός Κρίστιαν Ἰβάνοβιτς. Ὀ πρεσβὐτερος
κύριος Γκολιάτκιν εἶδε καί τόν σωσία τοῦ ἰατροῦ, τό ἀρνητικόν του. Τό
μυθιστόρημα τελειώνει μέ τό οὐρλιαχτό κοῦ κυρίου Γκολιάτκιν, ὁ ὁποῖος ἀπό καιρό
περίμενε πώς θά γινόταν αὐτό ἀκριβῶς, πού ἔγινε.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ὁ
Διόνυσος ὅταν εἶδε τό εἰδωλόν του στό
κάτοπτρον, ἐνἐδωσε στήν μαγεία του καί μοιράστηκε στό σύμπαν. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ἔτσι
διαμελίσθηκε καἰ ὁ κύριος Γκολιάτκιν σέ πανομοιότυπους Γκολιάτκιν πού ἔμπαιναν ἀπό
τίς θύρες τοῦ δωματίου. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Καί
μπορεῖ νά ἀναρωτηθεῖ κάποιος: μήπως ὄλα ξεπήδησαν ἀπό τό μικρό στρογγυλό
καθρεφτάκι τοῦ κυρίου Γκολιάτκιν, πού ἀναφέρει ἀπό τήν πρώτη κιόλας σελίδα ὁ
Ντοστογιέφσκι;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ἀπό
τόν διαμελισμένο Διόνυσον παρέμεινε μόνο ἡ πάλλουσα καρδιά.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ἡ πάλλουσα καρδιά! ἀπό
αὐτήν πλάθεται ἐκ νέου καί συναρμολογεῖται
ὁ κόσμος!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> Σημειώσεις. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">1. Κωστῆ Παπαγιώργη
Ντοστογιέφσκι ἐκ. Καστανιώτη 1990, σ. 150 σημείωση 35<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">2. Φιοντόρ
Ντοστογιέφσκι ὁ σωσίας μετ. Βασίλης Τομανᾶς ἐκ.Νηςῖδες <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">3. Ἑλένης Λαδιᾶ Μυθολογικά παράδοξα καί ἕνα διήγημα. Κεφ. ὁ
καθρέφτης καί μία περίπτωση
κατοπτρομαντείας β’ἔκδοση </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;">Gema</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> 2008<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">4. Ὁ τίτλος τοῦ ἔργου
τοῦ Γκόγκολ εἶναι στά Ρωσσικά σινιέλ πού σημαίνει ἡ χλαίνη, ὁ μανδύας.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">5. Φιλοστράτου Εἰκόνες
ΚΓ Νάρκισσος<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Ἑλένη Λαδιᾶ 13-19 Ἰουλίου
2018</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;">Πρώτη δημοσίευση </span><a href="https://diastixo.gr/arthra/11537-o-swsias" style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt; line-height: 115%;" target="_blank">diastixo.gr </a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-56637764071669093702019-01-08T14:10:00.001+02:002019-01-08T14:15:20.119+02:00Ἡ Καλεσμένη - μικροδιήγημα της Ελένης Λαδιά <div style="text-align: right;">
Στἠν Ἡρώ Νικοπούλου</div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-LfMSJaRCelE/XDSTC4RgrhI/AAAAAAAAJMU/CPNvHaFrN_Y4BStNzY3Ec9-u5PRAJ4P0QCLcBGAs/s1600/mikrokumata-99-1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1000" data-original-width="719" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-LfMSJaRCelE/XDSTC4RgrhI/AAAAAAAAJMU/CPNvHaFrN_Y4BStNzY3Ec9-u5PRAJ4P0QCLcBGAs/s320/mikrokumata-99-1.jpg" width="230" /></a></div>
Εἶναι ἀλἠθεια πώς μέσα σέ ὅλα τά ἔτη τῆς συγγραφικῆς μου πορείας δἐν σἐ κἀλεσα ποτἐ. Πάντα ἐρχὀσουν μὀνη σου, ὅποτε ἤθελες, ἀνεξἀρτητη καἰ ἀδέσμευτη ἀπὀ μἐνα. Γνὠριζα τά πείσματα καἰ τἰς μεταβολές σου. Ἔτσι ἄφηνε ἡ μία τἠν ἄλλη στἠν ἡσυχία της, μέχρι πού ἐσύ κατέφθανες ὁρμητική καἰ ἐπίμονη κόβοντάς μου μερικές φορές τἠν ἀνάσα. Κι ἐγώ ποτέ δἐν σἐ περιφρόνησα, οὔτε παραπονέθηκα πώς εἶμαι κουρασμένη. Ἤμουν ἕτοιμη σἀν ἑτοιμοπόλεμος στρατιώτης νἀ ὑπακούσω στἠν προσταγή σου.<br />
Ὅμως τώρα γιἀ πρώτη φορά μία ὑπέροχη γυναικεία φωνή, μἐ διακριτικούς, χαμηλούς τόνους μοῦ εἶπε νἀ σἐ καλέσω. Κι ἐνῶ τῆς ἐξηγοῦσα πώς ποτέ δἐν τὀ ἔπραξα αὐτό καἰ φυσικά ἐκείνη τὀ κατανοοῦσε, ὡστόσο ὑπῆρχε μέσα της μἰα γλυκυτάτη ἐπιμονή.<br />
Ἄς προσπαθήσετε, θἀ ἔχετε κι ἄλλον χρόνο γιἀ νἀ ἔρθει, ὅταν τἠν καλέσετε, ἄς δοῦμε, ἄς περιμἐνουμε τἰ θἀ γίνει….<br />
Ἂπέμεινα να κοιτἀζω ἔκπληκτη τὀ μυθιστόρημα πού ἔγραφα. Ἤμουν τελείως χωμένη στἠν ἀτμόσφαιρα καἰ στἠν πλοκή του, δἐν ὑπῆρχε χῶρος γιἀ σένα, ἦταν καἰ ἡ δύσκολη μετάφραση κι ἐκεῖ ἤμουν βυθισμένη, ἀλλά ἡ φωνή ἠχοῦσε στοὐς λαβυρίνθους τῶν αὐτιῶν μου. Ἦταν ἐπίμονη ἤ προφητική; ἦταν θνητῆς ἤ ξωτικοῦ;<br />
Τὀτε σἐ κάλεσα σἐ μἰα στιγμή ἀδυναμίας ἤ εὐπιστἰας. Γιἀ πρώτη φορἀ περἰμενα. Γνώριζα τοὐς κρυψῶνες σου: συνήθως βρισκόσουν σἐ δευτερεύουσες περιπτώσεις ἤ ἀντικείμενα ἀλλά κυρἰως τρύπωνες στἀ ὄνειρα ἐρεθίζοντάς μου τὀ ἀσυνείδητο. Ἐκεῖ συνέλεγες τά παράλογα στοιχεῖα συνθέτοντας μἰα ἱστορία ἤ παρουσιάζοντάς μου μἰα ἰδέα, πού μετά γινόταν διήγημα ἤ μυθιστόρημα ἀνάλογα μἐ τὀ μέγεθός της.<br />
Την πρώτη νύχτα εἶδα ἕνα παράξενο ὄνειρο: ἐπέστρεψα ἀπό τὀ Σεράγεβο, μόνη καἰ κουρασμένη. Ἔτσι ξαφνικά, δίχως νἀ ξἐρω τἰ ἔκανα ἐκεῖ καἰ γιατί ἐπἐστρεψα. Δἐν θυμὀμουν τἰποτα, ἤμουν τὀν καιρὀ τοῦ πολέμου ἀλλά δἐν θυμόμουν τίποτα, πρέπει ὅμως νἀ ἤμουν γιατί τὀ μαρτυροῦσαν ἡ κόπωση καἰ τά φθαρμένα ροῦχα. Περιμἐνοντας μόνη εἶδα τοὐς νεκρούς μου γονεῖς νἀ ἐρχονται κοντά μου, ἐνδεδυμένοι μἐ πλουμιστά ἀρχιερατικά ἄμφια καἰ λαμπερές μίτρες στἀ κεφάλια. Ἔφθαναν ἀνοίγοντας τἠν ἀγκαλιά τους, τά φαρδιά μανίκια γίνονταν φτερά, κι ἐγώ χάρηκα ἀλλά δἐν ἀποφάσιζα ποιὀν νἀ πλησιάσω, γιἀ νἀ μἠν πληγὠσω κανέναν ἀπό τούς δύο. Ἐκεῖ ξύπνησα ἀπότομα… ἕνα τμῆμα ὀνείρου ἦταν, κι ἐσύ δἐν ἤσουν ἐκεῖ. Ἡ ἑπόμενη ἡμέρα ἦταν διασκορπισμἐνη σἐ βιομἐριμνες καἰ ἐργασία. Ἤξερα πώς δἐν θἀ ἐρχόσουν βλέποντας τὀ ἀνοιγμένο μυθιστόρημα, δἐν καταδεχόσουν. Ἤσουν περἠφανη, ἔπρεπε να φέρεις ἕνα καινούργιο δῶρο.<br />
Τὀ ἐπόμενο ὄνειρό μου ἦταν ἕνα σπίτι ἄγνωστο, ὄχι ἐκεῖνο τοῦ ἀγαπημένου μου, πού περνοῦσα τά Σάββατα τῆς νεότητας μου. Ὅμως μπῆκα κι ἔψαχνα στἀ δωμάτια, ὅπου σἐ κάποιο κρεβάτι τὀν εἶδα νἀ κοιμᾶται μἐ ἕναν ἀνήσυχο στριφογυριστό ὕπνο. Ἦταν νεκρός κι αὐτός, ὅπως οἱ γονεῖς μου. Δἐν μποροῦσα να ἐξηγήσω τἠν ἐμμονή μου νἀ μαζεύω ὄλους τοὐς τεθνεῶτες στὀν ὔπνο μου ἐδῶ καί 15 χρόνια, ἀπό τότε πού ἔγραψα γιἀ τά ψυχομαντεῖα στἠν ἀρχαία Ἑλλἀδα, πού ταρακούνησα τἰς ψυχἐς τοῦ Τροφωνίου και τοῦ Ἀμφιάραου, πού τάραξα τά πνεύματα στὀ νεκυομαντεῖον τοῦ Ἀχεροντος. Στίφη νεκρῶν γνωστῶν και ἀγνώστων μἐ ἐπισκέπτονται καθημερινῶς, πότε σάν γαληνεμένες μορφἐς καί πότε σἀν ἐφιάλτες. Τοὐς ὀνειρεὐομαι μάλιστα μἐ τἠν χρονολογική σειρά πού εἶχαν ἀποβιώσει. Πρῶτα οἱ προσφἀτως νἐκυες καἰ μετἀ οἱ παρωχημἐνοι τεθνεῶτες.<br />
Τὀ πρωί πού ξύπνησα κατάλαβα πώς πάλι δἐν εἶχες ἔλθει, τίποτα δἐν μοῦ παρουσίασες, τὀ πεῖσμα σου ἦταν άνάλογο με το δικό μου. Ὅμως γιἀ στἀσου: στέθι καἰ ἄκουσον. Ἐγώ τὀ ἄκουγα καθαρά ἀλλά δἐν ξεχὠρισα τἰ ἦταν. Θρὀϊσμα φύλλων, πέταγμα πεταλούδας, μυστικοί ἦχοι ἤ θόρυβος ἀπό φτεροῦγες ἀγγἐλου;<br />
<br />
Ἑλένη Λαδιᾶ<br />
19/9/18<br />
<br />
<i>Περιλαμβάνεται στην έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών και της Εταιρείας Συγγραφέων ΜΙΚΡΟΚΥΜΑΤΑ 99+1 μικρο-διηγήματα μελών της εταιρίας συγγραφέων </i><br />
<div>
<br /></div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-3935972351033850192018-11-17T12:18:00.002+02:002018-11-17T12:18:47.863+02:00«Με αφορμή τον “Έτυμο λόγο” της Ελένης Λαδιά» της Τούλας Ρεπαπή<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-Sc-CD-939hM/Tjbz_Y8pcOI/AAAAAAAAD_Y/8tOVxl8XXgspXm0JTlshz7sl8rIKUceHwCPcBGAYYCw/s1600/0004823s.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="143" data-original-width="93" height="400" src="https://2.bp.blogspot.com/-Sc-CD-939hM/Tjbz_Y8pcOI/AAAAAAAAD_Y/8tOVxl8XXgspXm0JTlshz7sl8rIKUceHwCPcBGAYYCw/s400/0004823s.jpg" width="260" /></a></div>
Η άποψη ενός κριτικού λογοτεχνίας διαμορφώνεται/εξελίσσεται συνεχώς, αλλάζοντας και την προσέγγισή του, από τα ίδια τα βιβλία με τα οποία ασχολείται. Αυτά του δείχνουν τις τάσεις και τις διαφοροποιήσεις της λογοτεχνίας και γενικότερα του γραπτού, που «τρέχει» για να εκφράσει το τώρα που θα γεννήσει το αύριο της γλώσσας και της γραπτής έκφρασής της. Ωστόσο, κάποια βιβλία της παγκόσμιας και ελληνικής λογοτεχνίας παραμένουν οι βάσεις και οι πυλώνες έκφρασης για όλους εμάς οι οποίοι ξεκινώντας από αυτά κάνουμε τα βήματά μας γράφοντας ή κρίνοντας.<br />
<br />
Ένας από τους δικούς μου πυλώνες είναι τα βιβλία της Ελένης Λαδιά, μιας εκ των πλέον σημαντικών σύγχρονων Ελληνίδων πεζογράφων. Κάθε φορά που βρίσκομαι στις σελίδες των βιβλίων της, κάθε φορά λέω: «Εδώ είναι ο χώρος μου. Εδώ ανήκω!» Τώρα, μ’ έναν διαφορετικό τρόπο από αυτόν που συνηθίζω, θα ασχοληθώ με κάθε διήγημα ξεχωριστά για να σας καταθέσω την άποψή μου για το βιβλίο της Ο έτυμος λόγος (Εκδόσεις Αρμός). Έντιμος ή καθαρός λόγος, είναι ένα βιβλίο το οποίο γράφτηκε το 1993, επτά χρόνια πριν αρχίσω να διαβάζω βιβλία της, πριν αρχίσω να έχω άποψη για το έργο της.<br />
<br />
Διαβάζοντάς το, οι διαπιστώσεις και αξιολογήσεις μου πάνω στα κείμενά της παραμένουν οι ίδιες, ενώ ταυτόχρονα με το βιβλίο αυτό νιώθω σαν να πιάνω το νήμα της συγγραφικής της πορείας από τα αρχικά του στάδια. Τότε, που η εσωτερική της διαμάχη γινόταν ακόμη μεταξύ Θεού και Ανθρώπου –σαν αρχαία ελληνική τραγωδία ή σαν θέατρο Νο– προσπαθώντας να ερμηνεύσει την ύπαρξη ή όχι του Θεού και τη σχέση του ανθρώπου μαζί του, όπως επίσης, τη θέση του ατόμου μέσα στη δημιουργία. Μέσα στη ρευστότητα του χρόνου. Μέσα στο Σύμπαν.<br />
<br />
Λέξεις που πάλλουν, εμπνέουν και βασανίζουν τη συγγραφέα, όπως οι αριθμοί τον μαθηματικό, οι νότες τον μουσικό και οι αποχρώσεις των χρωμάτων τον ζωγράφο.<br />
Η μαγεία της γλώσσας, μέσα από την αρχοντιά των λέξεων, προβάλλει την καθαρότητα, προέλευση/ρίζα της, ενθυμίζοντας και όλους τους γραμματικούς κανόνες οι οποίοι τη διέπουν. Με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται ταυτόχρονα ο πλούτος, η ευφυΐα και το κάλλος της ελληνικής γλώσσας. Η μαγεία αυτή γίνεται το χαλί πάνω στο οποίο «στρώνει» η Ελένη Λαδιά –για τον αναγνώστη της– όλες τις θεωρίες οι οποίες θα χρωματίσουν την καθημερινότητα των ηρώων της: θεωρίες περί θρησκείας, αιρέσεων, ιστορίας, μυθολογίας και φιλοσοφίας, για να «εγχαράξει» πάνω σε αυτές, όπως θα διάλεγε και η ίδια να εκφραστεί, όλες τις ανησυχίες, αμφισβητήσεις και βεβαιώσεις, οι οποίες τους/την κατατρώγουν. Ο Άνθρωπος πάντα το κέντρο των αφηγήσεών της. Γι’ αυτόν γράφει!<br />
<br />
Ο έτυμος λόγος είναι ένα σύνολο δέκα διηγημάτων. Η συγγραφέας εναλλάσσεται μέσα σε αυτά πρωταγωνιστώντας και στα δύο φύλα, μιλώντας με την ίδια άνεση, σαν να είχε κάποτε βιώσει και τα δύο.<br />
<br />
Το πρώτο διήγημα τιτλοφορείται «Μικρό ενύπνιο ή το όνομα του Θεού». Ο ήρωας χωρίς όνομα –τυχαία τον λένε Πέντε– δηλώνει πως οι λέξεις και τα ονόματα δεν έχουν νόημα, διότι η ανωνυμία είναι πηγή χάριτος και ελευθερίας. Ταυτόχρονα αναρωτιέται: Τ’ όνομα του Θεού, άραγε, ποιο είναι; Κι αν το όνομα δηλώνει την ουσία, τότε ίσως ο Θεός δεν μας γνωστοποιεί το όνομά του για να μη γίνει γνωστή η ουσία του. Κι όμως, στο όνειρό του μια φωνή τον πρόσταζε: «Διάβασε το όνομα του Θεού».<br />
<br />
Στο διήγημα «Η αγάπη του πλησίον», ένας άλλος ήρωάς της περιγράφει τον δεσμό του με την αγαπημένη του. Την αγάπησε ως εαυτόν. Είχε σκεφθεί γι’ αυτήν τα πάντα. Ακόμη και πόσα βήματα έπρεπε να κάνει δεξιά και πόσα αριστερά, για να κάτσει στη μόνη πολυθρόνα που προοριζόταν γι’ αυτήν. Την έβλεπε συγκεκριμένη μέρα, ώρα και διάρκεια, σαν να ήταν γιατρός, και επειδή σκεφτόταν από πριν τα πάντα γι’ αυτήν, όταν αυτή αντιδρούσε, πρότεινε/απειλούσε: «Ή μένεις ή φεύγεις». Ένα κείμενο με θέμα του την αγάπη, την ελευθερία, την κτητικότητα και το ανύπαρκτο όραμα ενός ζευγαριού για το «η ζωή, μαζί».<br />
<br />
Λίγο πιο κάτω, στο διήγημα «Αφαία αφανέρωτη», ένας άλλος έρωτας γνώσεων: αρχαιολογίας, μυθολογίας και Ιστορίας επιστρατεύεται από τη συγγραφέα στην αφήγησή της, για να υφάνει τον καμβά του θαυμασμού της προς τη θεά Αθηνά. Ενώ η Μελάνια στο διήγημα «Εφήμερη άμπελος» μιλά για έναν χορό ερωτικό γεμάτο από επιθυμίες, εικόνες, συγκινήσεις και οσμές, χορός, ο οποίος μπορεί ταυτόχρονα να ζωντανεύει και να αναγεννά το σώμα, αν και εφήμερος.<br />
<br />
Στο διήγημα «Ιάλμενος» –επιλέγει τον Ιάλμενο, τον πιο άσημο ήρωα της Ιλιάδας– και καταπιάνεται με το γεγονός του Τρωικού πολέμου για να μιλήσει για τους άσημους και διάσημους ήρωες όχι μόνο του πολέμου, αλλά γενικότερα της ζωής. Ορθώνει έναν κορμό μυθολογίας και γνώσεων στο διήγημα αυτό, με το μόνο καταλυτικό στοιχείο για την ένωσή τους το θέλημα του θεού. Αυτήν την επικαλούμενη ανώτερη εξουσία, στο όνομα της οποίας το ρηθέν κατηγοριοποιείται σε «θέσφατο». Ωστόσο, στην αναμέτρηση αυτή θεών και ανθρώπων, ο θάνατος, το αίμα, η φρίκη του πολέμου, ο Ιάλμενος, καθώς και όλοι οι άλλοι διάσημοι ήρωες του Τρωικού πολέμου, κερδίζουν μόνο λίγο χώρο στην Ιστορία και την αιωνιότητα. Αυτήν που τους χάρισε η ματαιοδοξία τους και ο Όμηρος σε στίχους και ραψωδίες.<br />
<br />
Στον «Έτυμο λόγο», διήγημα το οποίο δίνει και τον τίτλο του στο βιβλίο, η απόκτηση μιας κόπιας ενός βιβλίου –η μετάφραση των Αργοναυτών του Απολλωνίου του Ροδίου του 1935, όταν η ίδια δεν είχε ακόμη γεννηθεί– παρατείνει την παραμονή της σ’ ένα νησί. Οι λέξεις μέσα σε αυτό την έλκουν. Λέξεις που πάλλουν, εμπνέουν και βασανίζουν τη συγγραφέα, όπως οι αριθμοί τον μαθηματικό, οι νότες τον μουσικό και οι αποχρώσεις των χρωμάτων τον ζωγράφο. Ανακαλύπτει και αποκαλύπτει αυτόν τον έρωτά της για τις λέξεις –χωρίς να γίνεται λεξιλάγνος–, τις πλάθει και πλάθεται από αυτές αναδεικνύοντας διαρκώς τον πλούτο και το κάλλος τους. Με αποτέλεσμα, οι λέξεις στην πένα της μετατρέπονται σε κοσμήματα με τα οποία συνθέτει το ψηφιδωτό της ζωής των ηρώων της.<br />
<br />
Στο διήγημα «Τα ηλιοτρόπια», η ηρωίδα αφηγείται ταξίδια του νου και των τόπων. Θυμάται τότε που γλιστρούσαν με μια φελούκα στα νερά του Νείλου. Μια φωτογραφία μιας στιγμής του τότε, η οποία έχει τη δύναμη χρόνια μετά να φωτίζει τον νου, να ζωντανεύει την τότε έλξη και πόθο που εκδηλώνεται στο σώμα, το οποίο αγνοεί το διαχωριστικό που θέτουν δόγματα και θρησκείες.<br />
<br />
Διαχέει τις γνώσεις και την αύρα της στους ήρωές της και υπερίπταται των κειμένων της δίνοντάς τους ζωή από τη ζωή της, χαρίζοντάς τους ταυτόχρονα το αυτεξούσιο της ύπαρξής τους, για να μπορέσουν μέσα από τον χρόνο να πάρουν τις απαντήσεις.<br />
Παρακάτω, στο «Διπλό πνεύμα», οι Σήθος και Μήνης παρουσιάζονται σαν δύο διαφορετικοί ήρωες να είναι ένας. Σαν δύο δοχεία που έχουν το ίδιο υγρό, δίνουν τη μάχη του καλού και του κακού. Με φιλοσοφικές και χριστιανικές προσεγγίσεις, η συγγραφέας μέσα από τους ήρωές της μιλά για τη δημιουργία και με τις αμφιβολίες να βαθαίνουν τις ρωγμές στην εδραίωση της πίστης, ενώ ο χρόνος ενέχει θέση μάγου. Μέσα του ίσως να κρύβει/εμπεριέχει το μυστικό όνομα του Θεού. «Πώς το λένε, αλήθεια;» ρωτά και ο αναγνώστης μαζί της. Ωστόσο, ο εξοικειωμένος με τα βιβλία της αναγνώστης θα μπορούσε να πει πως το κείμενο αυτό είναι ο σπόρος που καρποφόρησε το βιβλίο της Θεοφόροι και δαιμονοφόροι 25 χρόνια αργότερα.<br />
<br />
Και, τέλος, «Ο δαίμων της λύπης» έρχεται να παραπέμψει στο απόσπασμα του Ευάγριου του Μοναχού: «Πάντες οι δαίμονες φιλήδονον διδάσκουσι την ψυχήν, μόνος δε ο της λύπης δαίμων τούτου πράττειν ου καταδέχεται». Ήρωάς της ο Τιμόθεος – αν και γεμάτος από αμφιβολίες για την αξία της ζωής και των περιεχομένων της, ζούσε φυσιολογικά. Είχε ενδιαφέροντα, αγάπησε, ερωτεύτηκε… ωστόσο, ο κόσμος φάνταζε μηδαμινός, χάρτινος στα μάτια του, κλέβοντας σιγά σιγά τη χαρά και το χαμόγελο από τα χείλη του. Μια θλίψη τον κατέλαβε, μέχρι που ο Σωφρόνιος ήρθε να του αφαιρέσει τη ζωή, αφού κατά τη γνώμη του Τιμόθεου δεν είχε καμία αξία και καμία χαρά να του δώσει…<br />
<br />
Η Ελένη Λαδιά στο βιβλίο της αυτό στέκει αγέρωχη απέναντι σε όλες τις θεωρίες, γεμάτη από αντιρρήσεις και αμφιβολίες για την ύπαρξη του Θεού, της δικαιοσύνης, του Σύμπαντος και της δημιουργίας. Η αρχιτεκτονική κάθε διηγήματός της έχει την αρτιότητα ενός τέλειου συγγραφικού εγχειρήματος, με την ευφυΐα της σύλληψης, της ανάπτυξης του θέματος, αλλά και την ποικιλία των θεμάτων τα οποία κάθε φορά διαχειρίζεται, με αποτέλεσμα η γραφή της να κατατάσσεται στα μοναδικά διηγήματα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Διαχέει τις γνώσεις και την αύρα της στους ήρωές της και υπερίπταται των κειμένων της δίνοντάς τους ζωή από τη ζωή της, χαρίζοντάς τους ταυτόχρονα το αυτεξούσιο της ύπαρξής τους, για να μπορέσουν μέσα από τον χρόνο να πάρουν τις απαντήσεις. Είναι και ο χρόνος ένας σημαντικός πρωταγωνιστής των βιβλίων της.<br />
<br />
Κατά τη γραφή αυτού του βιβλίου, ούσα ακόμη πλήρης ανθρώπων γύρω της που αγαπά και την αγαπούν, ο πόνος της απώλειας δεν έχει λαξεύσει τη γραφή και την ψυχή της. Πόνος τόσο έκδηλος στο έργο της τελευταία, ο οποίος την κάνει να είναι ταυτόχρονα αγέρωχη και ευάλωτη, αλλά και τόσο εξαιρετικά ποιητική.<br />
<br />
Το έχω αναφέρει πολλάκις στα κείμενά μου και δεν θα πάψω να το επαναλαμβάνω συνεχώς, πως για όλα τα ανωτέρω συγγραφικά χαρίσματα, το κάλλος της γλώσσας, τις εμβόλιμες θεωρίες, οι οποίες μετεωρίζουν τα κείμενά της μεταξύ καλού και κακού, μεταξύ Θεού και ανθρώπου, μεταξύ πραγματικού και φανταστικού, καθώς και το ήθος το οποίο αναβλύζει μέσα από αυτά, τα βιβλία της πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία.<br />
<br />
ΠΗΓΗ: <a href="https://diastixo.gr/epikaira/apopseis/10993-elenh-ladia-toula-repaph" target="_blank">diastixo.gr </a>Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-61592553857548477802018-11-01T11:21:00.000+02:002018-11-01T11:22:18.795+02:00Ελένη Λαδιά: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα στο περιοδικό diastixo.gr <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-QaNs9vqdwUg/W9rFJhXmXBI/AAAAAAAAJGI/kUSjIln1bTMPUQ36d9rRUEKR-XAAEWD2wCLcBGAs/s1600/ladia-eleni.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="1200" height="320" src="https://4.bp.blogspot.com/-QaNs9vqdwUg/W9rFJhXmXBI/AAAAAAAAJGI/kUSjIln1bTMPUQ36d9rRUEKR-XAAEWD2wCLcBGAs/s640/ladia-eleni.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Η Ελένη Λαδιά γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε αρχαιολογία και θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τα πιο γνωστά λογοτεχνικά της έργα είναι: Χάλκινος ύπνος, Αποσπασματική σχέση, Η θητεία, Τα άλση της Περσεφόνης, Η Χάρις. Έχει τιμηθεί με το Β’ Κρατικό Βραβείο (1981) για τη συλλογή Χάλκινος ύπνος, με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1999) για την Ωρογραφία και με το Κρατικό βραβείο Διηγήματος (2007) για τη νουβέλα Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι. Διηγήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά και τα σλοβενικά, το μυθιστόρημά της Χι ο Λεοντόμορφος στα σερβικά, Η Χάρις, Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι και η Αποσπασματική σχέση στα ρουμανικά. Το πρόσφατο μυθιστόρημά της, με τίτλο Θεοφόροι και δαιμονοφόροι, είναι η αφορμή της συζήτησής μας.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Θεοφόροι και δαιμονοφόροι, το τελευταίο μυθιστόρημά σας (Εκδόσεις Αρμός, 2018). Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Αρχικώς, ο τίτλος υποκρύπτει κάποια ειρωνεία. Αναφέρεται ξεκάθαρα σε δύο κατηγορίες, συνδεόμενες με τον συμπλεκτικό σύνδεσμο και. Δηλαδή δύο τύποι: θεοφόροι και δαιμονοφόροι. Ξέρουμε όμως πως δεν είναι έτσι. Και οι δύο κατηγορίες βρίσκονται στον ίδιο άνθρωπο. Διαβάζοντας το βιβλίο ανακαλύπτουμε πως και τα δύο στοιχεία υπάρχουν στον ίδιο άνθρωπο στην ουσία (φύσει) θα λέγαμε ταυτοχρόνως, αλλά στην εφαρμογή (θέσει) σε διάφορες στιγμές της ζωής του.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Σε κάθε κεφάλαιο «παρεμβάλλεται» η σκέψη του συγγραφέα. Θέλατε να θέσετε στον αναγνώστη μέσω αυτής της τεχνικής την αγωνία και τις δυσκολίες του συγγραφέα;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Όχι, τα ενδιάμεσα κεφάλαια με τον υπότιτλο «η θήρα του μυθιστορήματος» δεν φανερώνουν τις δυσκολίες του συγγραφέως. Αντιθέτως, η τεχνική προηγείται. Όλα μου τα βιβλία έχουν τεχνικές στην αρχιτεκτονική τους. Η παρεμβολή μιας τεχνικής πιστεύω πως διπλασιάζει ή τριπλασιάζει τη συγγραφική όραση, μεγεθύνει την προοπτική της.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Προσωπικώς δεν συνάντησα ποτέ την λεγόμενη «κοινή λογική», ούτε τον ονομαζόμενο «φυσιολογικό άνθρωπο».</div>
<div style="text-align: justify;">
Πόσο αμφίδρομη είναι η σχέση ανάμεσα στον δημιουργό και στον αναγνώστη του μυθιστορήματος;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Στο συγκεκριμένο βιβλίο, το διαζευκτικό ή δειχνει την στενή συγγένεια συγγραφέως και αναγνώστη. Αναφέρεται η συγγραφεύς ή η αναγνώστρια, δηλαδή δύο υποστάσεις της ίδιας ουσίας.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Ο αφηγητής με τον αναγνώστη θεωρείτε ότι έχουν πολλά κοινά στοιχεία ή μπορεί να τους χωρίζει και άβυσσος;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Όχι μόνον έχουν κοινά σημεία, αλλά καταπληκτική ομοιότητα. Δεν εννοώ φυσικά τον κάθε συγγραφέα και αναγνώστη. Τονίζω με αυτήν την διάζευξη τον συγκεκριμένο συγγραφέα και τον αντίστοιχό του αναγνώστη. Δεν είναι τυχαία η προτίμηση ενός αναγνώστη στον συγκεκριμένο συγγραφέα. Είναι και οι δύο της ίδιας ουσίας. Μόνο που ο συγγραφεύς είναι φύσει και ο αναγνώστης θέσει.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Απλοί, καθημερινοί άνθρωποι οι ήρωες του μυθιστορήματός σας, οι οποίοι ωστόσο βαρύνονται από απώλειες και ανομολόγητα πάθη. Τελικά, όλες οι οικογένειες έχουν τα δικά τους πάθη;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Αλήθεια, τι σημαίνει μέσος άνθρωπος, αφού όταν αλλάζουν τα μέτρα σύγκρισης γινόμαστε πότε ανώτεροι και πότε κατώτεροι; Τι να σημαίνει κι ένας καθημερινός άνθρωπος, όταν όλοι μας είμαστε καθημερινοί μέχρι την στιγμή (την στιγμή του Κίρκεγκορ που κυοφορεί την αιωνιότητα) που ξεχωρίζουμε, γινόμαστε ήρωες, σπουδαίοι ή δολοφόνοι; Κι εδώ στην λέξη «καθημερινοί» υπάρχει μια ειρωνεία. Κανείς από τους ήρωες του βιβλίου δεν είναι ουσιαστικώς καθημερινός. Μόνον που η συγγραφεύς ή η αφηγήτρια, κατά την θήρα του χειρογράφου, άρα του μυθιστορήματος, ήλπιζαν πως θα βρουν κάποιον έτοιμο και τελειωμένο ήρωα, ένα ιστορικό πρόσωπο λόγου χάρη ή κάτι εξαιρετικό. Ναι, πιστεύω πως κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του σταυρό και κάθε οικογένεια τα δικά της πάθη. Προσωπικώς δεν συνάντησα ποτέ την λεγόμενη «κοινή λογική», ούτε τον ονομαζόμενο «φυσιολογικό άνθρωπο». Το βεβαιώνω αυτό μετά την τετραετή εμπειρία μου στις φυλακές Κορυδαλλού, όπου έδινα εθελοντικά μαθήματα στην λογοτεχνία και την φιλοσοφία στους άρρενες κρατούμενους του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Είναι μια από τις αγωνίες του συγγραφέα ο τρόπος που θα διαχειριστεί τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν στην πορεία της συγγραφής;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Σωστά το είπατε. Μια από τις αγωνίες του συγγραφέως, διότι ο τελευταίος διαρκώς αγωνιά κατά την πορεία της συγγραφής του. Το βιβλίο πολλές φορές μοιάζει με κλυδωνιζόμενο σκάφος, κι ο συγγραφεύς με έναν τρομαγμένο αλλά πεισματάρη καπετάνιο.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Σας αφορά το να είναι αγαπητοί οι αντιήρωές σας και να τους δίνετε ελαφρυντικά ή στόχος σας είναι να φτιάχνετε το ψυχολογικό τους προφίλ και να αφήνετε τον αναγνώστη να πάρει τη δική του θέση;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Το δεύτερο, να μπορέσω να αποδώσω τον ψυχολογικό τους τύπο. Όχι, δεν τους δίνω ελαφρυντικά εγώ, αλλά τους τα δίνει η ίδια η ζωή. Γιατί η ζωή, η ζωή του καθενός προσφέρει όλα τα επίκτητα χαρακτηριστικά, που σε κάποιον βαθμό μάς διαμορφώνουν.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Πόσο το κακό και το καλό συνυπάρχουν μέσα μας;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Και τα δυο υπάρχουν μέσα μας και σε ορισμένες καταστάσεις αφυπνίζονται, πότε το ένα και πότε το άλλο. Κι ας μην ξεχνούμε πως αδρανές έμενε το κακόν εν τω παραδείσω, μέχρι που έφτασε η στιγμή του όφεως.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Διαβάζοντας το βιβλίο ανακαλύπτουμε πως και τα δύο στοιχεία υπάρχουν στον ίδιο άνθρωπο στην ουσία (φύσει) θα λέγαμε ταυτοχρόνως, αλλά στην εφαρμογή (θέσει) σε διάφορες στιγμές της ζωής του.</div>
<div style="text-align: justify;">
Είναι γενετικοί οι παράγοντες για την υπερίσχυση του καλού ή του κακού μέσα μας ή τελικά αυτό το καθορίζουν οι συνθήκες της ζωής μας;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Αυτό είναι ένα ερώτημα που επιδέχεται καταφατικώς και τις δύο απαντήσεις. Εγώ ανήκω στην πλευρά αυτών που πιστεύουν περισσότερο στον γενετικό παράγοντα.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Τα βιβλία σας έχουν βραβευτεί και έχουν μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες. Αγαπάτε κάποιο βιβλίο σας λίγο περισσότερο;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Θα έλεγα την κοινοτοπία πως είναι όλα τους παιδιά μου αλλά όχι, αγαπώ το βιβλίο μου Φρειδερίκος και Ιωάννης, γιατί είναι ένα ψυχολογικό βιβλίο με δικά μου εσωτερικά και μη βιώματα. Ακόμη, το αγαπώ γιατί βρίσκει ένα δυνατό κοινό σημείο σε δύο αντιθετικές προσωπικότητες που αγάπησα: τον Φρειδερίκο Νίτσε και τον Ιωάννη της Κλίμακος. Και οι δύο προτρέπουν, «επί τα όρη», «φύγε, αδέλφιδέ μου, επί τα όρη των αρωμάτων».</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Θα θέλατε, ολοκληρώνοντας τη συζήτησή μας, να μας πείτε ποια αξία θεωρείτε αδιαπραγμάτευτη;</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Την δικαιοσύνη! Είναι μάλιστα και θεότητα των ορφικών μυστών, που την επικαλούνται με θαυμάσια κοσμητικά επίθετα και με μία φράση που πραγματικά τσακίζει κόκαλα: «Άθραυστος το συνειδός» (η άθραυστη εσύ συνείδηση).</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Θεοφόροι και δαιμονοφόροι<br />
Ελένη Λαδιά<br />
Αρμός<br />
282 σελ.<br />
ISBN 978-960-615-110-1<br />
Τιμή €15,00<br />
<br />
ΠΗΓΗ: https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/10856-ladia-synenteuksh-malissova<br />
<br />
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-78944317613892173502018-11-01T11:11:00.000+02:002018-11-01T11:11:01.088+02:00Μούσες και Δαιμόνια, κριτική από την Βασιλική Χρίστη στο περιοδικό diavasame.gr <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-7v6KHhYhi9Y/Wsa1ujIntEI/AAAAAAAAI0c/bBNnP_6VatQsuGMRtY-AbzcDVI5CX3B1wCPcBGAYYCw/s1600/mouses%2Bkai%2Bdaimonia.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="412" height="320" src="https://3.bp.blogspot.com/-7v6KHhYhi9Y/Wsa1ujIntEI/AAAAAAAAI0c/bBNnP_6VatQsuGMRtY-AbzcDVI5CX3B1wCPcBGAYYCw/s320/mouses%2Bkai%2Bdaimonia.jpg" width="206" /></a></div>
Συνάδελφος για πολλά χρόνια στο diavasame.gr, η οποία τώρα συνεχίζει να γράφει κριτικά κείμενα για άλλα λογοτεχνικά (ηλεκτρονικά και έντυπα) περιοδικά, η Τούλα Ρεπαπή ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την πεζογραφία της Ελένης Λαδιά το 2000. Από τότε και μέχρι σήμερα παρακολουθεί και εμβαθύνει στο έργο της. Αποτέλεσμα αυτής της δημιουργικής ενασχόλησης με τα βιβλία της σύγχρονης Ελληνίδας πεζογράφου είναι τα κείμενα που δημοσιεύονται στην καλαίσθητη έκδοση του «Αρμού» με τίτλο «Μούσες & Δαιμόνια». Παρουσιάζονται τα βιβλία (σε παρένθεση ο τίτλος του αντίστοιχου κεφαλαίου): «Η Χάρις» (Πανδοχείον «Η Χάρις»), «Ποταμίσιοι έρωτες» (Στο ποτάμι του μύθου), «Ταραντούλα» («Όποιος δεν χορεύει, αγνοεί το γινόμενο»), «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι» (Το ταξίδι της κιβωτού), «Φρειδερίκος και Ιωάννης» (Ουράνια θεωρήματα), «Ονειρόσακκος» (De Profundis), «Οι θεές» («Μπορεί εσύ να είσαι αιώνιος…»), «Η σημασία του ξένου» (Η σημασία του ξένου), «Η Φερέοικη» («Φορώντας σαν σπίτι την ζωή μας»), «Το άγιο περιστέρι και ο Κορυδαλλός οδύνης» (Το άγιο περιστέρι και ο κορυδαλλός οδύνης). Παρεμβάλλονται μια συνέντευξη της Ελένης Λαδιά στη συγγραφέα, στον ιστότοπο diavasame.gr, με την ευκαιρία της βράβευσης της Ελ. Λαδιά με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (2008) και ένα κείμενο για το αφιέρωμα του περιοδικού «Το Κοράλλι» (Απρίλιος-Ιούνιος 2016).<br />
<br />
Πράγματι, από το πρώτο «μυητικό ταξίδι» μέχρι το τελευταίο κείμενο, γραμμένο μόλις τον Ιανουάριο του 2018 (το βιβλίο κυκλοφόρησε δύο μήνες αργότερα), η Τ. Ρεπαπή μάς ξεναγεί στον λογοτεχνικό κόσμο της πεζογράφου, στα θέματα που την απασχολούν και, βέβαια, στους ήρωες και στις ηρωίδες της. Με σπουδές αρχαιολογίας και θεολογίας, η Λαδιά διαποτίζει τα κείμενά της με φιλοσοφικές, ιστορικές, μυθολογικές κ. ά. αναφορές, επενδύοντάς τες με μεστό και πλούσιο μυθοπλαστικό λόγο, όπως αντιλαμβανόμαστε από αυτά τα κείμενα που η Ρεπαπή αναλαμβάνει πρόθυμα να «αποκωδικοποιήσει», να συνδέσει και να αναγάγει στη σφαίρα μιας συνολικής κατά το δυνατόν, αποτίμησης του έργου της.<br />
<br />
«Το πένθος την είχε οδηγήσει στον Φρειδερίκο και τον Ιωάννη. Διάλεξε τον Νίτσε γιατί πρέσβευε πως ο Θεός πέθανε και έψαχνε στα βουνά να βρει τον Υπεράνθρωπο, ενώ ο Ιωάννης ο Σιναΐτης πίστευε πως ο Θεός υπάρχει και πήγε στα βουνά για να ζήσει μόνο μαζί του… Τελικά, ομολογεί πως όλες οι σκέψεις της ήταν ένα σαθρό αποτέλεσμα μιας ρευστής διάθεσης, κατεβαίνει από τα όρη, τους βάζει στο ράφι, επιστρέφει στην καθημερινότητα και γίνεται ένα κομμάτι της ανθρωπότητας» (σελ. 41).<br />
<br />
Η περιγραφή της υπόθεσης και της πλοκής κάθε βιβλίου δεν παρατίθεται ούτε μονοκόμματα ούτε σχολαστικά∙ εισάγοντάς μας σε αυτές η συγγραφέας θα τις συμπλέξει με τα χαρακτηριστικά της γραφής της πεζογράφου, για να επανέλθει και να τις συμπληρώσει ενίοτε στη συνέχεια, ενώ συχνά πορεύεται μαζί της, παρακολουθώντας τις σκέψεις της αλλά και το πώς δημιουργεί και συνδιαλέγεται με τους ήρωές της. Για παράδειγμα, η Φερέοικη, «όσο προχωρούσε τόσο εξατμιζόταν. Έχανε την υπόστασή της, την ενέργειά της, σαν ένας ατμός που παρασύρεται από τον άνεμο που σκορπίζεται και χάνεται». Και παρακάτω: «Ποιος γράφει το βιβλίο τελικά; Ο συγγραφέας; Η ηρωίδα; ή το ζωντάνεμα της ιστορίας που σαν ζωή οδηγεί κείμενο και ήρωες αλλού; Ωστόσο, η συγγραφέας πάλευε μέσα από το κείμενο να μην αφήσει την ηρωίδα να γίνει συγγραφέας» (σελ.84-85).<br />
<br />
Θα σημειώσουμε κι εμείς τον «Ονειρόσακκο», που είναι το αγαπημένο της συγγραφέως όπως γράφει, αλλά θα κάνουμε και μια αναφορά στην εμπειρία της Λαδιά από τη διδασκαλία στις φυλακές που της ενέπνευσε το δεύτερο μέρος της «διφυούς», όπως τη χαρακτηρίζει η ίδια η πεζογράφος, συλλογής διηγημάτων «Το άγιο περιστέρι και ο Κορυδαλλός οδύνης», για να παραθέσουμε μέσα από το κείμενο της Ρεπαπή τον λόγο της πεζογράφου: «Στη γραφή της, ποιητική όσο ποτέ άλλοτε, κάνει τις αφηγήσεις της να μοιάζουν με πίνακες ζωγραφικής: ‛Γεννήθηκα με ένα δένδρο μέσα μου…’, ‛Φόρεσα τα σκούρα μπλε φτερά μου, που λίγο απείχαν από το μαύρο χρώμα, και πέταξα για να σε βρω…’, ‛Το στοιχειωμένο διήγημα διαβιώνει σε μία αραχνιασμένη σοφίτα, στα φύκια των θαλασσινών σπηλαίων, φωλιάζει στην ακαθόριστη μνήμη…’. Ωστόσο, η διάθεσή της αυτή δεν την απομακρύνει από τα θέματα που τόσα χρόνια ορίζουν τα κείμενά της, αλλά υπάρχουν και κοσμούν την αφήγηση ενός απολογισμού ζωής» (σελ.99).<br />
<br />
Στο αφιέρωμα του περιοδικού «Το Κοράλλι» η Τούλα Ρεπαπή «εξηγεί» γιατί, κατά τη γνώμη της, το έργο της Ελένης Λαδιά πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία, που είναι, θα λέγαμε, και ο λόγος (πέρα από τη χρηστική αξία για τους φοιτητές-ερευνητές του έργου της) που την ώθησε να δημοσιεύσει αυτά τα κείμενα: «Διότι, πέρα από τον πλούτο των φιλοσοφικών, ιστορικών, θρησκευτικών, αιρετικών, μυθολογικών, παγανιστικών αναφορών της, υπάρχει το μαγικό στοιχείο της πρόσμιξής τους: χωρίς να χάνουν το βάρος και το βάθος των εννοιών τους, μπορούν και χωρούν χωρίς να κουράζουν ή να ‛αποστειρώνουν’ την αφήγηση. Ως εκ τούτου, ενώ ήρωες και αναγνώστες πατούν στον ρεαλισμό της πραγματικότητας, στο κατά βάση ανθρώπινο πεζογραφικό έργο της Ελένης Λαδιά, η σκέψη τους πετά σε ένα άλλο, υψηλότερο επίπεδο, αυτό των ιδεών, ιδεωδών, εννοιών, αξιών, με αποτέλεσμα να κατακλύζεται η καθημερινότητά τους από έμπνευση» (σελ. 74-75).<br />
<br />
ΠΗΓΗ: <a href="https://www.diavasame.gr/page.aspx?itemID=PPG1387_3041">https://www.diavasame.gr/page.aspx?itemID=PPG1387_3041</a><br />
<br />
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-84649717329688052352018-07-08T20:33:00.000+03:002018-07-08T20:33:05.130+03:00Κώστας Χατζηαντωνίου ΕΛΕΝΗ ΛΑΔΙΑ Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ [Περιοδικό «Το Κοράλλι», τεύχος 9]<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-k440_Z9Dl9k/V4bV73QiKpI/AAAAAAAAHps/4SjOJBKq5qIH_hNvdwUvp3cr8ZX8TtifgCPcBGAYYCw/s1600/13654326_1100260346735079_6707133793864593068_n.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="395" data-original-width="254" height="400" src="https://1.bp.blogspot.com/-k440_Z9Dl9k/V4bV73QiKpI/AAAAAAAAHps/4SjOJBKq5qIH_hNvdwUvp3cr8ZX8TtifgCPcBGAYYCw/s400/13654326_1100260346735079_6707133793864593068_n.jpg" width="255" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">Μια ευρύτατα
διαδεδομένη πρόληψη θέλει το ελληνικό πνεύμα να τείνει από τη φύση του στη
φωτεινή απλότητα, την ορθολογική ανάλυση, την ακριβή περιγραφή των
αντικειμένων, τα καθαρά περιγράμματα. Η πρόληψη αυτή αγνοεί το μυστικό πνεύμα
του ελληνισμού που εκκινώντας από τις μινωικές και ορφικές παραδόσεις,
προβάλλει έξοχα στους Προσωκρατικούς και διασώζεται από τα ελευσίνια μυστήρια,
πριν διαχυθεί για να διασωθεί στην ορθόδοξη ασκητική παράδοση. Η αποταγή του
κόσμου τούτου κι ο στοχασμός πάνω στη Μοίρα και την Ανάγκη δεν είναι μόνον
ασιατική έμπνευση. Η νεοελληνική σκέψη, εγκλωβισμένη συνήθως μεταξύ του αρχαίου
ορθολογισμού και του βυζαντινού ανορθολογισμού, σπάνια πέτυχε να ξεπεράσει τον
διχασμό και να φτάσει στο μέγα αίτημα της σύνθεσης των πολλαπλών ιστορικών
μορφών της. Για τούτο, όποτε συναντούμε αυτή τη σύνθεση, σε όποια μορφή της
τέχνης, οφείλουμε να την τιμούμε και να μαθητεύουμε στο σχήμα αλλά και στο
περιεχόμενό της. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">Σε εποχή που
θεωρητικές ανεπάρκειες και πρακτικές ιδιοτέλειες αμφισβήτησαν την πολυμορφία
και τη διάρκεια του ελληνικού τρόπου, εμφανίστηκε στη λογοτεχνία μας μια
συγγραφέας, η προσφορά της οποίας στην ανάδειξη αυτής της πολυμορφικής
συνέχειας είναι τεράστια. Το γεγονός δε ότι τούτη η θεμελιώδης αρχή που συνέχει
όλο το πεζογραφικό έργο της Ελένης Λαδιά –γι’ αυτήν ο λόγος–, ως φυγή που
αποδεικνύεται εύρεση και ως αυτοθυσία που ολοκληρώνει την προσωπικότητα,
αναπτύσσεται με άρτιο αισθητικά τρόπο και αφηγηματική πρωτοτυπία, καθιστά την
παρουσία της κορυφαία φανέρωση όχι απλώς της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας
αλλά ευρύτερα και βαθύτερα της –όποιας απομένει– ελληνικής πνευματικότητας. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">Είμαστε βέβαια τόσο
εθισμένοι στην αντιδιαστολή λόγου και πάθους που μας ξενίζει πάντα η ιδέα μιας
εμπαθούς σκέψης, όπου σκέψη και ζωτικότητα ενοποιούνται από μια συγγραφέα που
ζητά συγκίνηση διά της γνώσεως, «θυσία και όχι έλεον» - για να αντιστρέψουμε
την γνωστή ρήση. Η σκέψη είναι για τη Λαδιά αίσθημα στον ανώτατο βαθμό και σ’
όλη τη δύναμή του. Γνωρίζοντας πως κανείς δεν βρήκε την αλήθεια χωρίς
διανοητική αυτοπειθαρχία, χωρίς τη μυθική αίσθηση του τόπου του αλλά και
καταρρίπτοντας μιαν άλλη αναλήθεια, πως η ενηλικίωση καθιστά τάχα αδύνατη την
ανεύρεση αυτής της χαμένης μυθικής αίσθησης, τη μυθική λειτουργία της ζωής, η
Λαδιά συνθέτει στο ύψιστο πεδίο ποίηση και πεζογραφία, περιγράφει τα όνειρα που
φωλιάζουν πίσω από τα κλειστά βλέφαρα των ενηλίκων, φυλάσσοντας την ακριβή
μνήμη του χαμένου παραδείσου: της παιδικής μας αθωότητας. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">Ο λόγος της, ενιαίο
όργανο έκφρασης του Έλληνα ανθρώπου, αγωγός των πιο μυστικών κινημάτων και των
πιο μουσικών διαθέσεων της ψυχής, σαν υφαντής του άφαντου και ενός κόσμου
πλάνης πλάστης, έχει κάτι το υπερούσια λυγερό και κρουστό μαζί, ανάλαφρο και
μεστό, διάχυτο και σπονδυλωτό. Είναι μέσον, με λίγα λόγια, που μεταδίδει χωρίς
κανένα μελοδραματισμό, ιδανικές ποιότητες λυρισμού και απίθανες αποχρώσεις
ποιητικής μαγείας. Αυτή είναι η μαγική καταγωγή της λογοτεχνίας: η ελληνική
ρίζα που αίρει τον διαχωρισμό πεζού και ποιητικού λόγου ανασταίνοντας τον λόγο
των Προσωκρατικών (άριστη μαθήτρια των οποίων υπήρξε η Λαδιά) ενάντια στον
σωκρατικό λόγο του Φαίδωνος («Τον ποιητήν δέοι είπερ μέλλοι ποιητής είναι,
ποιείν μύθους αλλ’ ου λόγους - Φαίδων, 61 β). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Μια πεζογραφία λοιπόν όπου
συνυπάρχουν το παιγνιώδες της ζωής και το βάρος της ύπαρξης, η σκληρότητα της
πέτρας, της ύλης μα και οι ψιχάλες των ονείρων που τη διαπερνούν. Μια πεζογραφία
που αντλεί τη δύναμή της από το βάθος των λέξεων που γίνονται κόσμοι ολόκληροι
καθώς φωτίζεται η πιο απροσδόκητη σημασία τους που συχνά ξεφεύγει από τον
επιφανειακό άνθρωπο του καιρού μας. Λαμπερός ή θαμπός μα πάντα κομψός ο λόγος της
φανερώνει την εμβέλεια του ποιητικού βλέμματος που εισχωρεί δυναμικά και
λεπταίσθητα στις πιο απρόσιτες γραμματολογικές περιοχές, «κλείνει το μάτι» στον
ικανό αναγνώστη και τον καλεί σε μια κοινή κάθοδο στα βαθύτερα στρώματα της
συγκίνησης. Είναι μια κάθοδος που χαρίζει την απόλαυση μιας γλώσσας ποιητικής,
τόσο μοντέρνας και τόσο αρχαίας. Ευθύβολη και ακαριαία, με διαπεραστική
χρωματικότητα, με αναπνοές και βηματισμό που εξουδετερώνουν τον διανοητικό
κίνδυνο που απειλεί την αυτονομία της τέχνης, για να δώσει έργο που απαντά τελικά
στο δίλημμα παράδοση ή μοντερνισμός και στα γενικότερα αισθητικά αδιέξοδα του
καιρού μας με τρόπο πρωτότυπο και αποτελεσματικό.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Times New Roman","serif"; font-size: 12.0pt;">Έργο φωτεινό,
ακόμη κι όταν συνδιαλέγεται με το μυστήριο, έργο του μέτρου ακόμη και όταν
διαχειρίζεται την υπερβολή και την έξαρση, έργο όπου η ασάφεια υπηρετεί το
αίτημα της ελευθερίας και της αποδέσμευσης από τα στείρα δόγματα, έργο με όραμα
ενώ πατά γερά στο χώμα και το αίμα του τόπου μας, ακόμη κι όταν μιλά για
λεπτομέρειες, αναφέρεται στο καθόλου. Αρέσκεται προφανώς στο ημίφως η Ελένη
Λαδιά. Ούτε σκοτάδι ούτε άπλετο φως: ξέρει πως το φως ίσως είναι μια νέα
τυραννία. Αυτός δεν είναι λόγος ωστόσο να μη φωτιστεί το λαμπρό έργο της που
συνιστά τιμή για τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Οι σελίδες αυτού του αφιερώματος
–για το οποίο με υποδειγματική επιμονή εργάστηκε η ποιήτρια Ελένη
Λιντζαροπούλου – από μια σκοπιμότητα και μόνο διαπνέονται. Από την ανάγκη, μέσα
στη σύγχυση αξιών και κριτηρίων του καιρού μας, να τεθούν επιτέλους οι όροι
μιας δημιουργικής συνέχειας του δοκιμαζόμενου νεοελληνικού πολιτισμού. Γιατί
χωρίς την παιδεία που προϋποθέτει αλλά και καλλιεργεί η γνωριμία κι η
αξιολόγηση του έργου δημιουργών όπως η Ελένη Λαδιά, καμιά τύχη δεν έχουμε στον
σκοτεινό κόσμο του μέλλοντος.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-49064976627580277042018-07-08T20:15:00.000+03:002019-06-05T20:11:45.042+03:00Περί ὕβρεως <div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-Bvs_euYp6zc/W0JHibkWFDI/AAAAAAAAI8Q/uZxJlCGnC3UQfzELLFdv2bcbYbbHd4FwgCLcBGAs/s1600/%25CE%25BC%25CE%25BF%25CE%25BD%25CE%25BF%25CE%25BA%25CE%25B5%25CF%2581%25CE%25BF%25CE%25B9%2B%25CF%2583%25CF%2585%25CE%25BD%25CE%25BD%25CE%25B5%25CF%2586%25CE%25B5%25CE%25BD%25CE%25B9%25CE%25BF%25CE%25B9%2Bcopy.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="480" data-original-width="480" height="320" src="https://1.bp.blogspot.com/-Bvs_euYp6zc/W0JHibkWFDI/AAAAAAAAI8Q/uZxJlCGnC3UQfzELLFdv2bcbYbbHd4FwgCLcBGAs/s320/%25CE%25BC%25CE%25BF%25CE%25BD%25CE%25BF%25CE%25BA%25CE%25B5%25CF%2581%25CE%25BF%25CE%25B9%2B%25CF%2583%25CF%2585%25CE%25BD%25CE%25BD%25CE%25B5%25CF%2586%25CE%25B5%25CE%25BD%25CE%25B9%25CE%25BF%25CE%25B9%2Bcopy.jpg" width="320" /></a></div>
<span style="font-family: "palatino linotype" , "serif"; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;"><br /></span>
<br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><span style="line-height: 115%;"><br /></span><span style="line-height: 115%;">Δέν
διαφοροποιεῖται ἡ ὕβρις μέσα στόν χρόνο, διότι παραμένει ἡ ἴδια ἀναλλοίωτη ἀλαζονεία,
πού διέπει τόν ἀνθρώπινο νοῦ, ὠθώντας τον νά ξεπερνᾶ τά ὅριά του. Ἡ παράδοση
(κι ἐδῶ μιλᾶμε γιά τήν ἑλληνική) τῆς μυθολογίας καί τῆς ἱστορίας εἶναι γεμάτη μέ
παραδείγματα «πεφυσιωμένων» πνευμάτων. Ὁ Σαλμωνεύς, λόγου χάρη, πού ἤθελε νά
γίνει θεός καί ἐμιμεῖτο τόν Δία, τιμωρήθηκε ὁ ἵδιος καί ὁ λαός του ἀπό τήν
θεϊκή ὀργή, ἡ ἐπηρμένη Νιόβη ἀπολιθώθηκε, ἐνῶ ὁ βέβηλος Ἐρυσίχθων, ὁ ἐχθρός τῆς
οἰκολογικῆς ἀντίληψης, καταστρέφοντας μέ τόν πέλεκυ τό δενδροφυτευμένο ἄλσος τῆς
Δήμητρος, προκάλεσε τόσο τό φάσμα τῆς πείνας, ὥστε στό τέλος καταβρόχθισε τόν ἑαυτό
του. Τά παραδείγματα εἶναι ἐνδεικτικά μέσα σέ δεκάδες παρομοίας ὑφῆς. </span><br />
* Το κολάζ είναι έργο της συγγραφέως </span><br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif; line-height: 115%;">Ἡ
Ὕβρις, μητέρα τῆς θρασυτάτης Ἀλαζονείας κατά τόν Πίνδαρον εἶναι στενῶς δεμένη
μέ τήν τιμωρία. Δέν ὑπάρχει καμία περίπτωση νά διαφύγει ἡ ὕβρις ἀπό τά δίχτυα τῆς
τιμωρίας. Αὐτό μπορεῖ νά ἐξηγηθεῖ ἴσως ἀπό
τό γεγονός πώς ἡ ὕβρις δέν βρίσκεται μόνον στήν περιοχή τῆς ἠθικῆς ἀλλά εἶναι
συγχρόνως καί μία δυνατή ὀντολογική ἔννοια. «Φθονερόν τό θεῖον» ἰσχυριζόταν ὁ Ἡρόδοτος.
Εἶναι ὅμως φθονερόν τό θεῖον ἤ τό ἀναιδές δημιούργημα; Δέν εἶναι ὀρθή ἡ τιμωρία,
πού φοβίζει καί ἀποτρέπει τήν ὕβριν; Ὀ ὑβριστής δέν ἔχει συναίσθηση ὅτι
ξεπέρασε τά ὅρια. Βλέπει μόνον τήν ἐπίπλαστη παντοδυναμία του.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif; line-height: 115%;">Ὁ
συμπαντολόγος Ἡράκλειτος (ὅπως ἄλλωστε εἶναι ὅλοι οἱ προσωκρατικοί πού ἀσχολήθηκαν
μέ τό σύμπαν, τόν κόσμο) ἔχει δύο ἀποφθέγματα πού ἀποδεικνύουν τήν ὀντολογική ὑφή
τῆς ὕβρεως. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif; line-height: 115%;">Τό
ἕνα εἶναι τό περίφημο «ὕβριν χρή σβεννύναι μᾶλλον ἤ πυρκαϊήν» (43(103). (Πρέπει
νά σβήνουμε περισσότερο τήν ὕβριν ἀπό τήν πυρκαγιά.) Καί τό πῦρ στόν Ἡράκλειτον
δέν εἶναι φυσική ἀρχή, ἀλλά ὀντολογική, ὅπως καί ὁ Λόγος.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif; line-height: 115%;">Τό
ἄλλο εἶναι καταπληκτικότερο, διότι ἀναφέρει τόν ἥλιο, ἕνα ἀστρικό φαινόμενον,
πού βρίσκεται στήν σφαῖρα τῆς ὀντολογίας. «Ἤλιος γάρ οὐχ ὑπερβήσεται μέτρα· εἰ
δέ μή, Ἐρινύες μιν Δίκης ἐπίκουροι ἐξευρήσουσιν.»(94(29) (Γιατί ὁ Ἥλιος δέν θά ὑπερβεῖ
τά μέτρα του, διαφορετικά θά τόν βροῦνε οἱ Ἐρινύες, οἱ βοηθοί τῆς Δικαιοσύνης.)
Ἀφοῦ λοιπόν ἕνα αἰώνιο κοσμολογικό φαινόμενον ἀδυνατεῖ νά ὑπερβεῖ τά ὄριά του, γιατί
δεοντολογικῶς καί ἐννοιολογικῶς εἶναι ἐνταγμένο στήν ἀρχιτεκτονική τοῦ
σύμπαντος, καί κινδυνεύει νά τιμωτηθεῖ, ἄν κατά μία διαβολική πιθανότητα
θελήσει νά τά ὑπερβεῖ, πόσο περισσότερον εἶναι ἄοπλος ὁ ἐφήμερος ἄνθρωπος, ὅταν
τολμήσει αὐτήν τήν οὐτοπιστική ὑπέρβαση. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif; line-height: 115%;">Πολλά
προειδοποιοῦν γιά τήν μή ὑπέρβαση τῶν ὁρίων. ¨Η δελφική προστακτική «γνῶθι
σαυτόν» τό «μηδέν ἄγαν», τό «πᾶν μέτρον ἄριστον» εἶχαν αὐτόν τόν σκοπόν: νά
κατανοήσει ὁ ἄνθρωπος πώς ὑπάρχουν ὅρια, τά ὁποῖα δέν ἐπιτρέπεται νά ὑπερβεῖ. Ἀπέναντι
στό «μέτρον» βρίσκεται ἡ χορεία τῶν ὑβριστῶν, τῶν καταραμένων, πού μπορεῖ νά μᾶς
ἐντυπωσιάζουν στήν ἐφηβεία, ἀλλά δέν τούς δεχόμαστε στήν ὡριμότητα. Στό ἔργον
«οἱ δαιμονισμένοι» τοῦ Ντοστογιέφσκι λόγου χάρη ὁ μηχανικός Κυρίλωφ φωνάζει μέ ἔπαρση
στούς συνομιλητές του: «Κύριοι θά σᾶς ἀποδείξω ὅτι δέν ὑπάρχει Θεός. Ἐγώ ἀποφασίζω.»
Καί μετά φυτεύει μία σφαῖρα στό κεφάλι του. Τρομερό, συναρπαστικό ἀλλά ἀνώφελο,
ἀφοῦ τίποτα δέν ἀποδεικνύεται. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif; line-height: 115%;">Σέ κάθε ἐποχή, σέ ὅλους
τούς χρόνους, σέ ὅλους τούς τομεῖς ἡ ψυχοσύνθεση τοῦ ὑβριστῆ εἶναι μία: ἔπαρση,
ἀλαζονεία, ὑπέρβαση τῶν ὁρίων. Ὅμως ἄν πληγώσεις τήν γῆ, θά σέ περιμένει ἡ
πείνα, ἄν καυχιέσαι, θά σέ περιμένει ἡ διάψευση, ἄν καταστρέφεις τόν πλανήτη,
θά ἐξαφανισθεῖς, ἄν ἄν... ἀναλόγως μέ τό σχῆμα τῆς ὕβρεως καί τό σχῆμα τῆς
τιμωρίας. Εἶναι ἀχώριστα. Ἔτσι καμία ὕβρις δέν μένει ἀτιμώτητη, κανένα κακόν ἀνεξόφλητο,
γιατί ὅπως λέγει ἡ θαυμάσια ρήση τοῦ Ἠρακλείτου, πού περικλείει ἕναν συμπαντικό
ἀπόηχο, πῶς νά κρυφτεῖ κανείς ἀπό αὐτό πού δέν δύει ποτέ;» ( τό μή δῦνόν ποτε πῶς
ἄν τις λάθοι;)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif; line-height: 115%;">.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="line-height: 115%;"><span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"> Ἑλένη λαδιᾶ δημοσιεύθηκε στό Ἔθνος τῆς Κυριακῆς στίς 31/Δεκ—1
Ἰαν. τοῦ 2006-7</span><span style="font-family: 'palatino linotype', serif; font-size: 14pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-31578361206233211372018-05-11T22:19:00.002+03:002018-05-11T22:21:10.218+03:00Ὁμιλία της Ελένης Λαδιά στην παρουσίαση του Μυθιστορήματός της: Θεοφόροι καί δαιμονοφόροι<div class="" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-X6D0DSkVI9A/WvXrHPQnpMI/AAAAAAAAI4U/GOiw3VAerOkZlZZYeaDT2uwMLWgEfm-MwCLcBGAs/s1600/%25CE%2591%25CE%2593%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259B%25CE%259F%25CE%25A3-%25CE%2595%25CE%259B%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2597%2B4.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="300" src="https://1.bp.blogspot.com/-X6D0DSkVI9A/WvXrHPQnpMI/AAAAAAAAI4U/GOiw3VAerOkZlZZYeaDT2uwMLWgEfm-MwCLcBGAs/s400/%25CE%2591%25CE%2593%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259B%25CE%259F%25CE%25A3-%25CE%2595%25CE%259B%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2597%2B4.JPG" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
Τί πρέπει νά πεῖ ἕνας συγγραφεύς παρουσιάζοντας τό βιβλίο του; πώς εἶναι ὡραῖο, καταπληκτικό, ἀριστούργημα; Ὄχι βεβαίως ἄν ἔχει ἴχνος μετριοφροσύνης. Πώς εἶναι ἄσχημο καί δέν διαβάζεται; τότε δέν θά τό παρουσίαζε. </div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Δέν θά χαρακτηρίσω τό βιβλίο μου «Θεοφόροι καί δαιμονοφόροι.» Αὐτό εἶναι ἕνα θέμα, πέρα ἀπό τήν καθαυτή του ἀξία, πού ἔγκειται στήν ματιά τοῦ ἀναγνώστη. </div>
<div style="text-align: justify;">
Θά μιλήσω ὅμως τί ἀπεκάλυψε σέ μένα αὐτό τό βιβλίο καί κατ’ἐπέκταση ἴσως στόν ἀναγνώστη του.</div>
<div style="text-align: justify;">
Αὐτό πού μπορῶ νά πῶ εἶναι πώς δέν τοποθέτησα ἐγώ τούς ἥρωες τοῦ βιβλίου στήν κατηγορία τῶν θεοφόρων ἤ δαιμονοφόρων. Πολλές φορές, καί τό ξέρουν αὐτό οἱ συγγραφεῖς, προδίδεται ἡ πρόθεσή τους ἀπό τήν ἐξέλιξη τῆς πλοκῆς. Καθοδηγεῖ ἡ ἔμπνευση καί ὄχι ἡ συγγραφική ἐπιθυμία. Ἔτσι ἄφησα ἀναγκαστικῶς τούς ἥρωές μου στήν τύχη τους, κι ἐκεῖνοι ἀποδεσμευμένοι ἀπό ἐμένα, ἀπεφάσισαν ποῦ θά ἀνήκουν. Στήν μία ἀπό τίς δύο κατηγορίες, καί στίς δύο ἤ σέ καμμία; </div>
<div style="text-align: justify;">
Ἐπειδή δέν μοῦ ἀρέσουν οἱ περιστροφές σέ μιά ὁμιλία πού ἔχω ἀπέναντί μου ἀναγνῶστες, θά τό ἀποκαλύψω ἐξαρχῆς. Αὐτό τό τελευταῖο μου βιβλίο μέ ἔκανε νά συνειδητοποιήσω πλήρως τήν σχέση συγγραφέως καί ἀναγνώστη, πού μέ ἀπασχολεῖ τά τελευταῖα χρόνια. Ὁ συγγραφεύς εἶναι ἕνας πάντοτε καί ὁ ἀναγνώστης πολλοί στήν μορφή τοῦ ἑνός. Ἔτσι ἐκ πρώτης ὄψεως φαίνεται πώς ἔχει τήν βαρύνουσα σημασία γιά τήν πορεία τοῦ βιβλίου. Τήν ἔχει ὅμως; Ἄν τό βιβλίο δέν εἶχε ἐνδιαφέρον, δέν θά προσείλκυε κανέναν ἀναγνώστη. Ἐδῶ φαίνονται οἱ ὅροι ἰσοδύναμοι.Εἶναι ἄραγε;</div>
<div style="text-align: justify;">
Θέλω νά ξαναπάρω τό θέμα ἀπό τήν ἀρχή καί ὁμολογῶ πώς τά συμπεράσματά μου θά εἶναι ὑποκειμενικά, ἐλπίζοντας κρυφίως πώς θά συμπίπτουν καί μέ τά συμπεράσματα ἄλλων συγγραφέων, μιά καί τό συγγραφικό εἶδος, ἀνήκοντας στήν ἴδια συνομοταξία, ἔχει πολλά κοινά στοιχεῖα. Γράφω ἀπό μικρή, ἀπό τίς τελευταῖες τάξεις τοῦ Δημοτικοῦ, ἔγραφα μικρά διηγήματα καί ποιήματα καί φυσικά δέν σκεφτόμουν καθόλου τόν ἀναγνώστη.Ἤμουν τόσο αὐτάρκης στό μικρούλικο σύμπαν μου, ὅπως τό πριγκηπόπουλο τοῦ Ἐξπερύ. Ἐγώ καί τό λουλούδι μου.Μοῦ ἀρκοῦσε ὅτι αὐτά τά «γραφτούλια» ὅπως τά ἔλεγα, ἔβγαιναν ἀπό ἐντός μου χωρίς νά τὀ καταλαβαίνω. Συνεχίζοντας τήν συγγραφή ὅλα τά ἔτη καί φθάνοντας στό 1973 ὅπου ἐκδόθηκε έπισήμως ἡ πρώτη μου συλλογή διηγημάτων «Παραστάσεις Κρατῆρος» δέν σκέφτόμουν τόν ἀναγνώστη. Ἤμουν ἐλεύθερη νά γράφω ὅ,τι ἤθελα καί πίστευα. Μετά ἔμαθα πώς ὑπῆρχαν κανόνες τῆς ἀγορᾶς γιά τήν προσέλκυση ἀναγνωστῶν. Δέν τό ἔπραξα ποτέ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Μά τώρα, θά ἀναρωτηθοῦν μερικοί ἀπό τούς ἀκροατές, μᾶς ἤθελες ἐδῶ γιά νἀ μιλήσεις γιά τήν στάση σου ἀπέναντι στόν ἀναγνώστη; Ὁμολογῶ πώς ναί, γιατί ἡ δική μου σχέση μέ τόν ἀναγνώστη πέρασε ἀπό σαράντα κύματα, γιά νά φθάσει μετά ἀπό σαρανταπέντε περίπου χρόνια τῆς θητείας μου στά Γράμματα, στό σημερινό ἀποτέλεσμα. Γιά πολλά χρόνια ὁ ἀναγνώστης μοῦ φαινόταν ξένος, αὐτός ὁ ξένος πού θά μέ ἐπαινοῦσε ἤ θά μέ περιφρονοῦσε. Κι ἀληθινά δέν μέ ἐνδιέφερε καθόλου τί ἀπό τά δύο θά ἔκανε, διότι ἤμουν τυχερή στά ἐκδοτικά. Οἱ ἐκδότες μέ ἤθελαν, μολονότι δέν τούς «ἔφερνα χρήματα,» μέ ἤθελαν ὅμως κι ἔτσι ἡ ἐκτύπωση ἑνός βιβλίου μου, καί τά παρεπόμενα ἦταν ἐξ ἀρχῆς, δεδομένα. Βραβευόμουν ἐπίσης, μολονότι τά βιβλία μου δέν ἦταν ποτέ στά εὐπώλητα.</div>
<div style="text-align: justify;">
Γιατί ὅμως ἤθελα νά παρουσιάσω ἐδῶ τό τελευταῖο μου βιβλίο καί τί σχέση ἔχει μέ τόν ἀναγνώστη;</div>
<div style="text-align: justify;">
Δέν παρουσίασα ποτέ ἐγώ βιβλίο μου, κι αὐτή εἶναι ἡ παρθενική φορά. Ἴσως ἐπειδή εἶμαι πολλά χρόνια στήν συγγραφή, ἴσως ἐπειδή μπορεῖ νά εἶναι καί τό τελευταῖο τῆς ζωῆς μου, ἴσως γιά ἀνεξήγητους λόγους ἴσως, πάντως τό τολμῶ. Μέχρι τώρα στίς ὅποιες παρουσιάσεις βιβλίων μου μίλησαν εὐφυεῖς καί ταλαντοῦχοι ἄνθρωποι καί τούς εὐχαριστῶ ξανά κι ἀπό δῶ ξανά. Σκέφτηκα πολύ νά τολμήσω νά μιλήσω μπροστά σας ἔτσι καθώς εἶμαι κοσμοφοβική. Ἀλλά ἐσεῖς δέν εἶσθε σύνολο. Εἶσθε καθένας μιά προσωπικότητα καί σᾶς ὀφείλω αὐτήν τήν παρουσίαση. Αὐτή εἶναι καί ἡ ἔννοια τοῦ ἀναγνώστη: ἡ προσωπικότητα ἐντός τοῦ συνόλου καί τό σύνολο ἐντός τῆς προσωπικότητας. Αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια καί ἡ πρόταση ἔχει θεολογικό ὑπόβαθρο, ὅπως τό δόγμα τῆς ἁγίας Τριάδος. Ἠ μονάς ἐν τῆ Τριάδι καί ἡ Τριάς ἐν τῆ μονάδι.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-9ZsvCU2Gu9U/WvXrIj51KSI/AAAAAAAAI4c/hA_IkQ0y2Go-8JBfbf0v_J-xWNMVCJ2wACLcBGAs/s1600/%25CE%2591%25CE%2593%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259B%25CE%259F%25CE%25A3-%25CE%2595%25CE%259B%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2597%2B9.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="300" src="https://4.bp.blogspot.com/-9ZsvCU2Gu9U/WvXrIj51KSI/AAAAAAAAI4c/hA_IkQ0y2Go-8JBfbf0v_J-xWNMVCJ2wACLcBGAs/s400/%25CE%2591%25CE%2593%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259B%25CE%259F%25CE%25A3-%25CE%2595%25CE%259B%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2597%2B9.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Ἕνα βράδυ τῆς Μεγάλης Ἐβδομάδος τοῦ 1981 (ἐδῶ ἀρχίζει ἡ ἐξομολόγηση) ἔνιωθα φρικτή μοναξιά καί φόβο, ἀπροσπέλαστη μοναξιά καί ἀόριστο φόβο.Καί τίποτε φρικτότερον ἀπό τόν ἀναίτιο φόβο. Ἐπιχείρησα νά γράψω ἕνα διήγημα, μολονότι πολλές φορές αἰσθάνθηκα τήν ματαιοπονία τῆς συγγραφῆς. Ματαιοπονία καί συγχρόνως ἐπιθυμία γιά κάποια δημιουργία. </div>
<div style="text-align: justify;">
Ἡ ἀρχή τοῦ διηγήματος ἔμοιαζε νά ἀπευθύνεται πρός κάτι ἤ κάποιον, ἤθελα νά ὁμολογήσω τήν ἀγωνία μου σέ κάποιον. Διαβἀζω μικρἀ ἀποσπάσματα: «Μέ δολοφονοῦν ἀπὀψε τό βράδυ: μέ κομποδένουν ἀπόψε τό βράδυ. Μή μέ ρωτᾶτε ποιοί, δέν ξέρω. Ἴσως οἱ Σατανάδες, ἴσως οἱ μεσαιωνικές μάγισσες, ἴσως κάποιος ὕπουλος ἄνθρωπος καρφώνει τό ὁμοίωμά μου στήν σκοτεινή του κάμαρα. Ἔσπασαν οἱ ρίζες πού μέ ὁδηγοῦσαν στόν πυρήνα μου καί δέν ἀναγνωρίζω τίποτα, ὅλα χάρτινα, σημαδεμένα ἀπό μιά ἔλλειψη σκοπιμότητας καί οἱ μέρες βαριές σάν δανεικές μέ κούρασαν.» </div>
<div style="text-align: justify;">
Καί πιό κάτω «Ὤ καλέ μου ἀναγνώστη, μή μαρτυρήσεις ὅσα σοῦ ἐκμηστηρεύομαι ἀπόψε τήν νύχτα, ὥρα τρεῖς καί μισή. Δέν ἔχω ἄλλο φίλο στόν κόσμο ἀπό σένα. Κι ἀπόψε τήν νύχτα κατάλαβα πώς ἐσύ εἶσαι τό σωσίβιο καί δέν βουλιάζω στήν τρέλλα. Τὀ δέσιμό μου μαζί σου δέν ἀφήνει τήν κατάθλιψη νά μέ κυριεύσει. Καί γιά πρώτη φορά δέν θά σοῦ χαρίσω διήγημα. Θά τό γράψουμε μαζί. Μέ τό μυαλό μας καί μέ τό χέρι ΜΑΣ.» Καί στό τέλος τοῦ διηγήματος: «ἕξω ξημέρωσε. Σέ εὐχαριστῶ, φἰλε μου, γιά τό διήγημα πού γιά πρώτη φορά γράψαμε μαζί.Καλή σου μέρα.»</div>
<div style="text-align: justify;">
Ἡ ἔννοια τοῦ ἀναγνώστη μοῦ ἀποκαλύφθηκε σιγά σιγά στό μυητικό ταξίδι τῆς συγγραφῆς. Ἀλλά καί ἡ ἔννοια τοῦ συγγραφέως μέ αὐτήν τήν σημαδιακή πρόθεση συν. Συν-γραφεύς λοιπόν, αὐτός πού γράφει μέ... μέ τόν ἄλλον; Καί ἀνα-γνώστης, αὐτός πού ξαναγνωρίζει σύμφωνα μέ τά πλατωνική ἀνάμνηση. </div>
<div style="text-align: justify;">
Τώρα ξέρω πώς ὁ ἀναγνώστης δέν εἶναι ὁ ξένος, εἶναι ὁ φίλος, ὁ συμπλέων, ὁ συμπάσχων,ὁ συναγωνιστής, ὁ συνάνθρωπος. Σέ ἐκείνη τήν φοβερή γιά μένα νύχτα, αὐτόν ἀναζήτησα αὐθορμήτως. Γιατί ὁ ἀναγνώστης μοιάζει μέ τόν συγγραφέα, εἶναι τό alter ego του. Θέλει κι αὐτός νά εἰσχωρήσει καί νά ζήσει στήν φαντασιακή πραγματικότητα τοῦ λογοτεχνήματος. Ἔχει κι αὐτός τήν αἴσθηση πώς ὑπάρχουν τόσες πραγματικότητες, ὅσες μπορεῖς νά φαντασθεῖς, ὅπως ἔλεγε ὁ Παράκελσος. Ὁ ἀναγνώστης γνωρίζει τούς ἥρωες ἑνός βιβλίου καί αὐτός τούς κάνει ἐνυπόστατους. Αὐτό τό ἐνυπόστατον ὀφείλεται στήν πίστη καί στήν ἀγάπη τῶν ἀνθρώπων. Τό ἐννόησα βαθειά ἀπό ἕνα σονέττο τοῦ Ρίλκε. Σᾶς τό διαβάζω: εἶναι τό 4ο σονέττο ἀπό τό βιβλίο «Τά σονέττα στόν Ὀρφέα» σέ μετάφραση τῶν Κυπρίων λογοτεχνῶν τῆς Πάφου, Δημ. Θ. Γκότση καί Ἀνδρέα Πετρίδη.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>"Ὤ αὐτό εἶναι τό ζῶο, πού δέν ὑπάρχει.</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Τούς ἦταν ἄγνωστο κι’ὅμως τό ἀγάπησαν,</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>τήν κίνηση, τή στάση, τό λαιμό του,</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>ἀκόμη καί τό φῶς στό πρᾶο του βλέμμα.</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><br /></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Βέβαια δέν ὑπῆρξε. Μά ἐπειδή τό ἀγάπησαν,</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>ἔγινε ζῶο γνήσιο. Χῶρο πάντα τοῦ ἄφηναν.</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Καί μές στόν χῶρο-καθαρό καί φυλαγμένο-</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>τό κεφάλι ἀνασήκωνε, καί μόλις πού εἶχε ἀνάγκη</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><br /></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>τήν ὕπαρξή του. Δέν τό ἔθρεψαν ποτέ μέ στάρι,</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>μά πάντα μέ τή δυνατότητα: Νά ὑπάρχει!</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Κι’αὐτή τόσο δυνάμωνε τό ζῶο,</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><br /></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>πού κέρατο στό μέτωπο ἔβγαλε. Ἔνα μόνο.</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Λευκό πέρασε μπροστά ἀπό μιά παρθένα</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i>Καί φάνηκε σέ κάτοπτρο ἀργυρό-κι’ἐντός της."</i></div>
<div class="" style="clear: both; text-align: justify;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-rsIl4ZyHncA/WvXrGbun-SI/AAAAAAAAI4Q/miOM-LRwrLkS-WRnJP2AATT0Cm77_dX_QCLcBGAs/s1600/%25CE%2591%25CE%2593%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259B%25CE%259F%25CE%25A3-%25CE%2595%25CE%259B%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2597%2B3.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="300" src="https://1.bp.blogspot.com/-rsIl4ZyHncA/WvXrGbun-SI/AAAAAAAAI4Q/miOM-LRwrLkS-WRnJP2AATT0Cm77_dX_QCLcBGAs/s400/%25CE%2591%25CE%2593%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259B%25CE%259F%25CE%25A3-%25CE%2595%25CE%259B%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2597%2B3.JPG" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
Στό μυθιστόρημα «Θεοφόροι καί δαιμονοφόροι» κυκλοφορεῖ ἕνα περιπλανώμενο χειρόγραφο, τό ὁποῖον ἐπισκέφτεται ἀξιοθέατα, μυστηριακές λίμνες, θαλασσινές σπηλιές, βιβλιοθῆκες, καί ὅπου ἀλλοῦ βρεῖ νά καταχωνιασθεῖ. Λόγω ἀκριβῶς τῆς περιπλάνησής του εἶναι φθαρμένο καί σέ μερικά σημεῖα του δυσανάγνωστο. Ἀπό αὐτό τό χειρόγραφο προσπαθοῦν ἀφηγήτρια ἤ ἀναγνώστρια νά ἀποκρυπτογραφήσουν τό μυθιστόρημα.</div>
<div style="text-align: justify;">
Ἀναφέρω: </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
«Ἡ ἀφηγήτρια ἤ ἀναγνώστρια σκέφτηκε τούς ἥρωες τοῦ μυθιστορήματος, καθώς καί τήν ἐξέλιξή τους. Ποιό θά ἦταν ἄραγε τό τέλος τους; Ὑπάρχουν τυχεροί μυθιστορηματικοί ἥρωες καί ἄτυχοι, ἀκριβῶς, ὅπως οἱ ἄνθρωποι. Τούς προσδιορίζει ὄχι ἡ μοίρα ἀλλά οἱ συγκυρίες σέ συνδυασμό μέ τό ταλέντο τοῦ συγγραφέως τους. Οἱ τυχεροί ἀπό τήν ἀγάπη τῶν ἀναγνωστῶν γίνονται μέ τό πέρασμα τοῦ καιροῦ ἀπό φανταστικοί πραγματικοί.. Ζωντανεύουν στίς ἀνθρώπινες καρδιές, ὅπως ὁ μονόκερως στό τέταρτο σονέττο τοῦ Ρίλκε. Ὁ μονόκερως ἦταν τό ζῶο πού δέν ὑπῆρχε, ἀλλά ἀγαπώντας το οἱ ἄνθρωποι ἔγινε γνήσιο ζῶο, πού δέν τό ἔτρεφαν ποτέ μέ στάρι ἀλλά πάντα μέ τήν δυνατότητα πού τό δυνάμωσε, κι ἔβγαλε μόνον ἕνα κέρατο στό μέτωπο. «Λευκό πέρασε μπροστά ἀπό μιά παρθένα/καί φάνηκε σέ κάτοπτρο ἀργυρό-κι ἐντός της.» Μέ τήν δύναμη τῆς ἀγάπης μας μποροῦμε νά ὑλοποιήσουμε ὅλες τίς φανταστικές καί φαντασιακές μορφές, σκέφτηκε ἡ ἀφηγήτρια ἤ ἡ ἀναγνώστρια.» Σέ αὐτό ἀκριβῶς τό σημεῖο θά ἐπανέλθω. </div>
<div style="text-align: justify;">
Ὁ συγγραφεύς προσφέρει τά πρόσωπα τοῦ βιβλίου καί ὁ ἀναγνώστης τά κάνει ἐνυπόστατα. Ὅμως συνεισφέρουν, συνεργάζονται. Εἴπαμε πώς γιά τήν δημιουργία τοῦ ἐνυποστάτου χρειάζεται πίστη καί ἀγάπη. Αὐτή ἡ μαγεύτρα ποίηση χτυπᾶ φλέβες χρυσοῦ! Ἡ ποίηση πού εἶναι παράγωγον τοῦ δημιουργικοῦ θεϊκοῦ ἐποίησεν. Τό σονέττο τοῦ Ρίλκε μᾶς γνωστοποιεῖ τό ἐνυπόστατον καί τί χρειάζεται γιά τήν ἐμφάνισή του, περισσότερο ἀπό μιά θεολογική μελέτη για τό ἴδιο θέμα. Μέ δυό λόγια, τό ζῶο πού δέν ὑπῆρχε, ἀλλά τό ἀγάπησαν οἱ ἄνθρωπο, ἔγινε γνήσιο. </div>
<div style="text-align: justify;">
Ἔτσι συμβαίνει καί μέ τούς τυχερούς ἥρωες τῶν μυθιστορημάτων,ὅπως εἶναι ὁ Μπάρμπα Γκοριό, ὁ Ἄμλετ, ὁ Ρασκόλνικωφ καί πολλοί ἄλλοι. Ἔγιναν τόσο πραγματικοί, λές καί πλάστηκαν ἀπό τήν ἀνθρώπινη ἕνωση. Μπορεῖ ὁ Ρασκόλνικφ λόγου χάρη νά εἶχε πρότυπό του κάποιον φοιτητή ἀλλά μέσα στήν ἀλχημεία τῆς γραφῆς μεταποιήθηκε, μεταπλάστηκε καί μέ τά δοσμένα ἀπό τόν συγγραφέα χαρακτηριστικά καί ἰδιότητες ἔγινε ἕνας ἄλλος. Ὀ Ρασκόλνικωφ τοῦ Ντοστογιέφσκι εἶναι τόσο πραγματικός μέσα στήν πραγματικότητά μας, ὅπως ὁ μονόκερως.</div>
<div style="text-align: justify;">
Συγγραφεύς καί ἀναγνώστης: Ὀ συγγραφεύς πεθαίνει βιολογικῶς ἀλλά ποτέ ὁ ἀναγνώστης, διότι εἶναι μία προσωπικότητα τοῦ συνόλου. Ἀλληλοδιαδέχεται ὁ ἔνας τόν ἄλλο, μέ ἄλλη μορφή, μέ ἄλλο χαρακτήρα, μέ διαφορετική ἄποψη, σέ ἄλλη ἡλικία καί ἐποχή, ἀλλά στό βάθος μένει ὁ πυρήνας του, τό ἀρχέτυπο, ἄς ποῦμε, τοῦ ἀναγνώστη.Καθένας εἶναι ἀπό τούς πολλους ἑαυτούς τοῦ συγγραφέως. Ἔτσι ἐξηγεῖται ἴσως πώς συλλαμβάνει θέματα στίς πιό μύχιες πτυχές καί βάθη, πού ὁ ἴδιος ὁ συγγραφεύς δέν ὑποψιάστηκε ποτέ.Καἰ ξαφνιασμένος ἀναφωνεῖ μπροστά στόν ἀναγνώστη του. «Αὐτό δέν μοῦ πέρασε ποτέ ἀπό τό μυαλό!»</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-9NM33H4199k/WvXrH7HT5kI/AAAAAAAAI4Y/yE5Z2ps3ubMbWJyESEkjK5NLsrhsyz82gCLcBGAs/s1600/%25CE%2591%25CE%2593%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259B%25CE%259F%25CE%25A3-%25CE%2595%25CE%259B%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2597%2B8.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="800" height="300" src="https://2.bp.blogspot.com/-9NM33H4199k/WvXrH7HT5kI/AAAAAAAAI4Y/yE5Z2ps3ubMbWJyESEkjK5NLsrhsyz82gCLcBGAs/s400/%25CE%2591%25CE%2593%25CE%2593%25CE%2595%25CE%259B%25CE%259F%25CE%25A3-%25CE%2595%25CE%259B%25CE%2595%25CE%259D%25CE%2597%2B8.jpg" width="400" /></a> </div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
Στήν ἀρχή ξεκαθάρισα πώς δέν ἀπασχολοῦσε ποτέ ὁ ἀναγνώστης, ὅταν ἔγραφα. Ἦταν γιά μένα ἄγνωστος, ὅπως ἄγνωστα μοῦ ἦταν καί τά τερτίππια, πού χρησιμοποιοῦνται γιά νά θηρεύσουν ἕναν ἀναγνώστη. Ἐγώ μπορεῖ ἀρχικῶς νά τόν ἀγνοοῦσα ἀλλά ποτέ δέν χρησιμοποίησα ἀνέντιμα μέσα ἀπέναντί του. Ἀργότερα τόν αἰσθανόμουν σάν ἕνα ξένο, μακρινό μου, πού ἤθελε νά μέ κρίνει, νά μέ κατακρίνει ἤ νά μέ ἐπαινέσει. Δέν εἶχα ἀνάγκη ἀπό τίποτα. Ἤμουν τόσο αὐτιστική καί ξεροκέφαλη. Καί ξαφνικά, ἄχ αὐτό τό ξαφνικά, τό ἐξαίφνης τοῦ Πλάτωνος, ἡ Στιγμή τοῦ Κίρκεργκωρ, τό νιτσεϊκό δευτερόλεπτο τοῦ ξαφνικοῦ, τότε λοιπόν «ξαφνικά» ἐκείνη τήν νύχτα τῆς ἀγωνίας καί τοῦ φόβου, σκέφτηκα αὐθορμήτως πώς ὁ ἀναγνώστης εἶναι φίλος μου. Ἀπό τότε καί στό ἑξῆς τόν ἐπικαλέσθηκα ἀρκετές φορές στά γραπτά μου .</div>
<div style="text-align: justify;">
Σήμερα παρουσιάζω τό τελευταῖο μου βιβλίο γιά δύο κυρίως λόγους. Ὁ πρῶτος εἶναι πώς ἡ ἀντίληψή μου γιά τήν συνεισφορά τοῦ ἀναγνώστη εἶναι πλέον εὐρεία καί ἰσοδύναμη, γι’αὐτό καί χρησιμοποιῶ σέ κάθε «θήρα τοῦ μυθιστορήματος», ὅπως ὀνομάζω τα ἐμβόλιμα κείμενα τοῦ βιβλίου, πάντα τήν φράση: ἡ ἀφηγήτρια ἤ ἀναγνώστρια. </div>
<div style="text-align: justify;">
Ἀρχίζοντας μέ τό ἀπόσπασμα: «Κυνηγώντας τό μυθιστόρημα πού βρισκόταν καλυμμένο κάτω ἀπό ἔνα σκληρό φιλοσοφικό διάβασμα καί μιά ἐπίπονη μεταφραστική προσπάθεια, ἡ ἀφηγήτρια ἤ ἀναγνώστρια ταλαιπωρήθηκε πολύ.» </div>
<div style="text-align: justify;">
Πιό κάτω: «Ἡ ἀφηγήτρια ἤ καλύτερα ἀναγνώστρια, σέ κάποια σύλληψη τοῦ μυθιστορήματος, ἄνοιξε τίς κιτρινισμένες σελίδες του.»</div>
<div style="text-align: justify;">
Κι ἀλλοῦ: «Ὁ χρόνος ἔχει ἀκτῖνες, ὅπως ὁ ἥλιος, σκέφτηκε ἡ ἀφηγήτρια ἤ άναγνώστρια καθισμένη στήν ἐρημική παραλία.»</div>
<div style="text-align: justify;">
Καί σέ ἄλλο ἀπόσπασμα: «Τώρα τό περιπλανώμενο χειρόγραφο παρουσίαζε κενά. Οἱ σελίδες, μισές καί κατεστραμένες, ἐμπόδιζαν τήν ἀφηγήτρια ἤ ἀναγνώστρια νά συνεχίσει. Στήν ἀρχή σκέφτηκε νά τίς συμπηρώσει μέ φανταστικά «μπαλώματα» ἀλλά δέν τό τόλμησε. Θά ἄλλαζαν ἀσφαλῶς τό ὕφος καί τήν ἀφήγηση.</div>
<div style="text-align: justify;">
Καί παρακάτω: «Ἡ ἀφηγήτρια ἤ ἀναγνώστρια κουρασμένη ἀπό τήν ἐπίπονη, τήν δύσκολη σάν δημηγορία τοῦ Θουκυδίδου μετάφραση αὐτοῦ τοῦ φιλοσοφικοῦ-θεολογικοῦ κειμένου, ἄφησε τό μυθιστόρημα, γιατί δέν μποροῦσε νά ἀντεπεξέλθει καί στά δύο εἴδη. Ὅμως συνέβη κάτι ἐξωφρενικό: τώρα θήραμα ἔγινε ἡ ἴδια, ἀφοῦ τό μυθιστόρημα τήν κυνηγοῦσε νυχθημερόν. ...Ὅχι, λάθος πώς τήν κυνηγοῦσε μόνον τό μυθιστόρημα. Αὐτό τήν ἐρέθιζε ἐξαναγκάζοντάς την καί νά τό κυνηγήσει.»</div>
<div style="text-align: justify;">
Στό νέο μου βιβλίο παρατήρησα πώς ἀπό ἑτεροπρόσωποι ὁ συγγραφεύς καί ὁ ἀναγνώστης ἔγιναν στήν συνείδησή μου ταυτοπρόσωποι. Νά μιά περίπτωση, ψυχολογικῆς, αὐτήν τήν φορά, ταυτοπροσωπίας. Αὐθορμήτως ἔγραψα ἡ ἀφηγήτρια ἤ ἀναγνώστρια (ταυτοπροσωπία) καί ὄχι ἡ ἀφηγήτρια καί ἡ ἀναγνώστρια (ἑτεροπροσωπία.) Ἔτσι συμπεραίνεται πώς συγγραφεύς καί ἀναγνώστης εἶναι πλευρές τοῦ ἰδίου ἀνθρώπου· τοῦ ἰδίου φυράματος πού ἀναζητᾶ στήν ζωή του τό ὄνειρο καί τήν φεγγαρόσκονη. Στό τέλος τοῦ βιβλίου, στήν τελευταία θήρα τοῦ μυθιστορήματος γράφω: «Τό χειρόγραφο ἀπέμεινε κατασπαραγμένο ἀπό τήν βακχική-συγγραφική μανία τῆς ἀφηγήτριας ἤ ἀναγνώστριας, πού ἤθελαν νά βροῦν στούς ἥρωές του κάτι τό μεγαλειῶδες, τό ἐξαιρετικό ἤ τό ἡρωικό. Ὅμως βρῆκαν μόνον βίους ἁπλῶν καί καθημερινῶν ἀνθρώπων.»</div>
<div style="text-align: justify;">
Ἐγώ ὅμως ἀναρωτιέμαι πόσο νά ἀπέχει τό καθημερινό ἀπό τό ἡρωικό.Τί τό καθημερινό καί τί τό ἡρωικό;</div>
<div style="text-align: justify;">
Ὁ δεύτερος λόγος τοῦ συγκεκριμένου βιβλίου εἶναι πώς ἐδῶ μέ ἀφορμή τό σονέττο τοῦ Ρίλκε, ἔγινε ἀπολύτως καταληπτή ἡ ἔννοια τοῦ ἐνυπόστατου. </div>
<div style="text-align: justify;">
Ὅμως θά σᾶς ἀποκαλύψω κι ἕναν τρίτο λόγο: τώρα μέ τά σαρανταπέντε χρόνια τῆς θητείας μου καί τήν «ἐνηλικίωσή μου» ἐντός εἰσαγωγικῶν, μπορῶ νά σταθῶ ἀπέναντί σας, νά σᾶς ἐξηγήσω καί νά σᾶς πῶ: Εἶμαι στήν διάθεσή σας. Ρωτεῖστε με,ὅ,τι θέλετε. Σᾶς εὐχαριστῶ.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
* <i>Στις φωτογραφίες από την παρουσίαση του βιβλίου στο βιβλιοπωλείο Επί λέξει, η Ελένη Λαδιά με τον σολίστα Άγγελο Αγκυρανόπουλο</i></div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-45684060658863498972018-05-03T22:53:00.002+03:002018-05-03T22:53:19.356+03:00ΟΜΙΛΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ «ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΚΑΙ Ο ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΟΔΥΝΗΣ» ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΛΑΔΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΑΓΓΕΛΗ ΚΑΛΙΟΣΗ <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-qvFZ1phGmwA/WutnwzE_50I/AAAAAAAAI28/nn3VGE-au_kUhTSNOPQvfWSuKjpZUmPxQCLcBGAs/s1600/ekdilosi_ladia_6.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="240" src="https://2.bp.blogspot.com/-qvFZ1phGmwA/WutnwzE_50I/AAAAAAAAI28/nn3VGE-au_kUhTSNOPQvfWSuKjpZUmPxQCLcBGAs/s320/ekdilosi_ladia_6.jpg" width="320" /></a></div>
Καλησπέρα σας,<br />
<br />
Πρώτα απ’ όλα να σας συστηθώ. Λέγομαι Βαγγέλης Κάλιοσης και βρίσκομαι εδώ σήμερα, γιατί είχα την τύχη να γνωρίσω και να συνεργαστώ με τον αξέχαστο δάσκαλο και φίλο Γιώργο Ζουγανέλη, όταν το 2014 ανέλαβα τη διεύθυνση του νεοσύστατου τότε ΙΕΚ των Φυλακών Κορυδαλλού, που ερχόταν να προσθέσει μία ακόμη ψηφίδα στο θαυμαστό ψηφιδωτό εκπαίδευσης που ο Γιώργος φιλοτεχνούσε από χρόνια εκεί μέσα με την υπομονή και τη μαεστρία ενός αγιορίτη αγιογράφου.<br />
<br />
Εκεί συναντήθηκα για πρώτη φορά και με τη συγγραφέα, για την οποία άκουγα συχνά τους κρατούμενους μαθητές της να μιλάνε με μεγάλο σεβασμό. Κι εκείνη με την έκδοση αυτού εδώ του βιβλίου αισθάνομαι πως τους τον ανταποδίδει. Έφτιαξε 14 αναθηματικά λογοτεχνικά ανάγλυφα για να μνημειώσει εκείνο το μικρό εκπαιδευτικό θαύμα που συντελέστηκε στις Φυλακές Κορυδαλλού στα έντεκα χρόνια της λειτουργίας του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας υπό τη διεύθυνση και την εμπνευσμένη καθοδήγηση του τιμώμενου της σημερινής εκδήλωσης. Κι είμαι πραγματικά πολύ χαρούμενος που μια καταξιωμένη συγγραφέας με τη δική της οξυδερκή ματιά βρέθηκε σε εκείνο τον χώρο, τον έζησε από μέσα, τον παρατήρησε και είχε την ευγένεια να καταγράψει πυκνωτικά και με θαυμαστή λιτότητα και μέτρο κάτι - ίσως την πεμπτουσία - από ό, τι συντελέστηκε εκεί μέσα. Θα ήταν στα αλήθεια πολύ κρίμα να μη συμβεί αυτό. Κάτι θα ήξερε ο διορατικός και απίστευτα διαισθητικός Γιώργος τότε, όταν την καλούσε να συνδράμει το εκπαιδευτικό του έργο.<br />
<br />
Ωστόσο, η συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων, όπως μπορεί να διαβάσει ο αναγνώστης και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου είναι διφυής. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει διηγήματα μυθοπλασίας και το δεύτερο εστιάζει στην πραγματικότητα της εντός των τειχών εκπαίδευσης. Προσωπικά, τόσο ως αναγνώστης όσο και ως συγγραφέας, ρέπω στη μυθοπλασία. Αλλά αυτό το βιβλίο το διάβασα ανάποδα. Ξεκίνησα από την πραγματικότητα, παρακινημένος ίσως από μια εγωιστική παρόρμηση, καθότι κατά κάποιο τρόπο είχα κι εγώ αποτελέσει μέρος της, αλλά και γιατί με έτρωγε η περιέργεια να δω πώς ένας λογοτέχνης γίνεται να χωρέσει μέσα σε λίγες σχετικά λέξεις τόσα συναισθήματα, εκατοντάδες ιστορίες, ακόμη περισσότερες προσδοκίες παραβατικών ανθρώπων και μια πληθωρική προσωπικότητα όπως εκείνη του πνευματικού τους δαμαστή - ή ίσως θα ήταν πιο δίκαιο και ταιριαστό καλύτερα να πω λυτρωτή - του Γιώργου του Ζουγανέλη. Ε ναι, λοιπόν, διαπίστωσα διαβάζοντάς τα απνευστί ότι γίνεται.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-jm6S_rVJfT0/WutodFnZSnI/AAAAAAAAI3c/16g_kdREfj47UQWPj6V1rhJZkGQTV5nZgCLcBGAs/s1600/ekdilosi_ladia_1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="240" src="https://4.bp.blogspot.com/-jm6S_rVJfT0/WutodFnZSnI/AAAAAAAAI3c/16g_kdREfj47UQWPj6V1rhJZkGQTV5nZgCLcBGAs/s320/ekdilosi_ladia_1.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
Εδώ πάντως, ενώπιόν σας, θα αποκαταστήσω την τάξη και θα ακολουθήσω τη σειρά που η συγγραφέας έχει επιλέξει και που και με τη δική μου ιδιοσυγκρασία ταιριάζει. Θα μιλήσω πρώτα για τη μυθοπλασία. Ξεκινώντας να διαβάζω ένα ένα τα διηγήματα αυτής της ενότητας γρήγορα συνειδητοποίησα ότι ερχόμουν αντιμέτωπος με μια λογοτεχνία που είχα ξεχάσει ότι υπάρχει. Φέρει πάνω της την πατίνα του χρόνου, σαν καλοβαλμένη γηραιά κυρία, αλλά την ίδια στιγμή σου χαμογελά με τη φρεσκάδα δεκαεξάχρονης κορασίδας. Έχει το βάρος των κλασικών της νεοελληνικής λογοτεχνίας και μια σύγχρονη ελαφράδα με τον τρόπο που υπέδειξε ο Πολ Βαλερύ καλώντας «να είναι κανείς ελαφρύς όχι σαν το φτερό αλλά σαν το πουλί». Κάτω από τις ιστορίες που μας αφηγείται η συγγραφέας αισθάνεσαι αβίαστα, εντελώς φυσικά, να ρέουν τρία μεγάλα ρεύματα που προσδίδουν μουσικότητα στην ανάγνωση και μεστότητα σε ό,τι αυτή σου αφήνει. Το ένα ρεύμα είναι η φιλοσοφία από τους Προσωκρατικούς, τους Πυθαγόρειους και τον Πλάτωνα μέχρι τον Σπινόζα, τον Κίργκεγκωρ και τον μεγάλο υπαρξιστή Νίτσε. Το δεύτερο είναι το πλατύ ποτάμι της χριστιανικής παράδοσης. Και το τρίτο είναι αυτό που διατρέχει όλους τους μεγάλους μύθους, από την κλασική μυθολογία και τους αρχαίους τραγικούς μέχρι τους μεγάλους μυθοπλάστες της ρωσικής λογοτεχνίας προεξάρχοντος του Ντοστογιέφσκι. Η ακρίβεια με την οποία είναι επιλεγμένες οι λέξεις, οι φράσεις και οι προτάσεις και η αδρότητα των ηρώων, πραγματικών και φανταστικών, δεν σου αφήνουν καμία αμφιβολία ότι τα διηγήματα κατοίκησαν για πολύ καιρό στο μυαλό της δημιουργού τους και γεννήθηκαν στην ώρα τους με φυσικό τοκετό. Γι’ αυτό διαθέτουν την πληρότητα και την προοπτική ενός ζώντος οργανισμού. Σε μια εποχή που οι εκδοτικοί οίκοι εκδίδουν κατά συρροή φθηνά ρομάντζα και ευτελή πορνογραφία βαφτίζοντάς τα λογοτεχνία, ενώ τα ράφια των βιβλιοπωλείων ξεχειλίζουν από ογκώδη ιστορικά μυθιστορήματα, στα οποία η ιστορία κατακρεουργείται για να γίνει το συναρπαστικό φόντο κάποιας κατά τα άλλα κοινότοπης και εν πολλοίς βαρετής ιστορίας, τα διηγήματα ετούτης εδώ της συλλογής γίνονται βάλσαμο για όλες τις αισθήσεις του αναγνώστη τους και πρόκληση για το μυαλό του.<br />
<br />
Θα μου επιτρέψετε να σταθώ ιδιαίτερα σε ένα από αυτά, που προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι η συγγραφέας το ταξινόμησε πρώτο και τον τίτλο του τον συμπεριέλαβε στον γενικό τίτλο της συλλογής. Δεν σας κρύβω ότι άρχισα να το διαβάζω με κάποια επιφύλαξη – θα μπορούσες να την πεις και προκατάληψη – εξαιτίας του επιθετικού προσδιορισμού «Το άγιο». Θα πρέπει εδώ να σας εξομολογηθώ ότι είμαι θιασώτης μιας φιλοσοφικής και ιδεολογικής παράδοσης διάφορης από εκείνη της συγγραφέως που ξεκινάει από τον Δημόκριτο και τον Αριστοτέλη και περνώντας από τους Επικούρειους φτάνει στο Ρουσσό και από εκεί στον Πόππερ και τον Καστοριάδη, ενώ με τις θρησκείες, παρότι υπήρξα για ένα έτος φοιτητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, η σχέση μου είναι εντελώς ακαδημαϊκή και για την οικονομία της κουβέντας μας θα με προσδιόριζα ως αγνωστικιστή. Όμως, όταν τελείωσα την ανάγνωση παραδόξως αισθάνθηκα αμέσως την ανάγκη να το ξαναδιαβάσω. Και αφού το διάβασα και τρίτη φορά συνειδητοποίησα ότι το ένθεο «άγιο περιστέρι» είναι ίσως το καλύτερο διήγημα που έχω διαβάσει. Θα σας παρακαλέσω να δεχτείτε ότι αυτό δεν είναι μια απλή φιλοφρόνηση, αλλά μια ειλικρινής δήλωση προερχόμενη από ένα πολέμιο κάθε μεταφυσικής. Πώς συνέβη αυτό; Πολύ απλά! Η συγγραφέας καταφέρνει να προσεγγίσει με θεολοσοφικούς όρους την πιο γήινη και πιο κοσμική ανάγκη του ανθρώπου, την ανάγκη να αντικρύσει την αλήθεια, να δει το όλον πλέον και όχι το μέρος. Μέσα σε μόλις οκτώ σελίδες ο αέναος ήρωάς της, ο Αριστοκλής ο Πνευματοφόρος, προστατευόμενος και καθοδηγούμενος από το άγιο περιστέρι διατρέχει όλες τις αντιφάσεις της ανθρώπινης φύσης, δοκιμάζεται σκληρά ανάμεσα στο «κτιστόν» και στο «άκτιστον», για να φτάσει δια της αποκάλυψης του ανθρώπινου εγκεφάλου στη θέωση, που στη δική μου αποδεκτή ορολογία θα ονομαζόταν ολοκλήρωση. Αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία. Σημασία έχει ότι η συγγραφέας μού αποκάλυψε τόσο ρηξικέλευθα ότι στο ίδιο επιθυμητό αποτέλεσμα μπορούμε να φτάσουμε από πολλούς διαφορετικούς δρόμους. Κι αυτό εκτός από γοητευτικό είναι και απέραντα ελπιδοφόρο.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-AQ1vjCO3V_0/Wutn47ocDvI/AAAAAAAAI3E/thiw5TVIX3Yy8sT_ZGbSwxtYIO_D7L6sACLcBGAs/s1600/ekdilosi_ladia_5.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="240" src="https://1.bp.blogspot.com/-AQ1vjCO3V_0/Wutn47ocDvI/AAAAAAAAI3E/thiw5TVIX3Yy8sT_ZGbSwxtYIO_D7L6sACLcBGAs/s320/ekdilosi_ladia_5.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
Η κυρία Λαδιά σε όλα της τα διηγήματα επιβεβαιώνει με ενάργεια την καταπληκτική της ικανότητα να καθολικοποιεί το ατομικό και να εξατομικεύει το καθολικό, να προσδίδει μεταφυσικές διαστάσεις στην πιο πεζή εμπειρία και να καθιστά εντελώς φυσική την πλέον φαντασιακή αναζήτηση, να περιγράφει βιώματα της προσωπικής της διαδρομής σαν να είναι περιπέτειες πλασμάτων βγαλμένων από αρχέγονους μύθους. Γι’ αυτό προφανώς όταν κλήθηκε από τη συνείδησή της να περιγράψει την πραγματικότητα της εκπαίδευσης εντός των Φυλακών του Κορυδαλλού, το έκανε με έναν τρόπο ολιστικό που επιτρέπει και στον πιο ανυποψίαστο αναγνώστη να συλλάβει την ατμόσφαιρα, την ποιότητα αλλά και την αξία του πράγματος. Ο Άγγελος με τα σπασμένα δόντια, ο Μάριος με το λύκο της Αλβανίας, ο Νίκος ο καλύτερος κτίστης της Ευρυτανίας, ο Αλβανός Μπραντ Πητ, ο Βαγγέλης ο γιος του Ποσειδώνα, ο Δημήτρης με την έφεση στα μαθηματικά, ο Αριάν, ο Άνι και τόσοι άλλοι μοιάζουν στα αφηγήματά της με ήρωες του Ντοστογιέφσκι, καταραμένα πλάσματα που υπό το φως της εκπαίδευσης και της τέχνης αποκαλύπτουν εκτός από τις αδυναμίες τους και κάποιες από τις σπάνιες αρετές τους.<br />
<br />
Σε ένα από τα αφηγήματα αυτής της ενότητας η συγγραφέας μας δίνει μια εικόνα που την έζησα για δύο χρόνια ακριβώς όπως την περιγράφει. «Οι κρατούμενοι περνούσαν, όπως και οι καθηγητές τους, τη στενή λωρίδα δρόμου για να ανέβουν την κλίμακα προς το φως. Γιατί φως ήταν το σχολείο των φυλακών Κορυδαλλού». Ο Γιώργος ο Ζουγανέλης είχε δημιουργήσει πέραν εκείνου του στενού διαδρόμου ένα αυτόφωτο εκπαιδευτικό σύμπαν. Πήρε στα χέρια του την έτσι κι αλλιώς ενδιαφέρουσα δομή του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας και μέσα στο δυσμενές περιβάλλον της φυλακής προϊόντος του χρόνου την εξέλιξε σε ένα μοντέλο εκπαίδευσης που κατά την ταπεινή μου άποψη, θα έπρεπε να αποτελεί πρότυπο για τον εκσυγχρονισμό του σύνολου αναχρονιστικού εκπαιδευτικού συστήματος. Έφτιαξε ένα σχολείο δημοκρατικό όπου ο μαθητής προσερχόταν με τη θέλησή του, συμμετείχε σε όλες του τις δράσεις συμπεριλαβανομένων των εργασιών καθαριότητας και συντήρησης του χώρου σαν να ήταν το σπίτι του, συνδιαμόρφωνε με τους καθηγητές του το περιεχόμενο της εκπαίδευσής του, δοκίμαζε τις κλήσεις του και αντιπάλευε τις έξεις του. Η τέχνη στο σχολείο του Γιώργου είχε την τιμητική της. Το δικό της φως διείσδυε στα πιο σκοτεινά κρησφύγετα του μυαλού και της ψυχής των κρατουμένων για να διαλύσει και τις τελευταίες τους αντιστάσεις και να μετατρέψει τη ζωή τους στο σχολείο σε κάτι σαν όαση μέσα στην έρημο της φυλακής. Οι συναναστροφή τους για λίγες ώρες με δασκάλους, εθελοντές, διανοούμενους, ειδικούς και καλλιτέχνες αποκαθιστούσε τρόπον τινά τη σχέση τους με την κοινωνία, με τον έξω κόσμο. Άκουσα πάμπολλες φορές κρατούμενους να δηλώνουν ότι το σχολείο ήταν γι’ αυτούς μια ανάσα.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-BbfRUuZwC_I/WutoEq_v3QI/AAAAAAAAI3M/qj60aT4usIYrewToyb5OwXKtHmf40vp8gCLcBGAs/s1600/ekdilosi_ladia_140.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="240" src="https://2.bp.blogspot.com/-BbfRUuZwC_I/WutoEq_v3QI/AAAAAAAAI3M/qj60aT4usIYrewToyb5OwXKtHmf40vp8gCLcBGAs/s320/ekdilosi_ladia_140.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
Ο Γιώργος ο Ζουγανέλης ήταν απολύτως συνταιριασμένος, με το επάγγελμα – λειτούργημά του, σημειώνει στο διήγημα «ο Δάσκαλος» η συγγραφέας. Παρατηρώντας τον ανακάλυπτε στην μορφή του εκφράσεις των φυλακισμένων και αντιστοίχως στα πρόσωπα εκείνων πολλές δικές του. Κι ήταν πράγματι έτσι. Ήταν ένας από εκείνους κι εκείνοι τον αποκαλούσαν «δάσκαλο» με την ίδια τρυφερότητα που θα πρόφεραν τη λέξη «πατέρα» ή την κλητική προσφώνηση «αδερφέ». Είχε μια εκπληκτική ικανότητα ο Γιώργος να εμπλέκει τους πάντες σε ότι σχεδίαζε στο μυαλό του ως πιθανή δράση με τέτοιο τρόπο που τους έκανε να αισθάνονται ότι συμμετέχουν σε κάτι πολύ σημαντικό, για το οποίο ένιωθαν ήδη πριν καν ξεκινήσει περήφανοι. Τι να λέμε τώρα; Είχε πετύχει μέχρι και το να φέρει στο σχολείο υψηλόβαθμο δικαστή για να διδάξει λογοτεχνία σε κρατούμενους. Κάποτε συνέλαβα και τον εαυτό μου να έχει ομοιοτρόπως εμπλακεί χωρίς να το έχει καταλάβει σε ένα τέτοιο σχέδιο. Τον πείραξα λέγοντάς του «καλά βρε μπαγάσα, χώνεις όλους τους άλλους χώνεις κι εμένα;». Με κοίταξε με εκείνο το χαρακτηριστικό παρατεταμένο πλατύ του χαμόγελο χωρίς να πει τίποτα κι εγώ ένιωθα ήδη πολύ ικανοποιημένος που με είχε εμπλέξει. Μετά το θάνατό του συζητούσα αυτή του την ικανότητα με την Ελένη και ενώ την περιέγραφα δεν μπορούσα να βρω το κατάλληλο επίθετο για να την προσδιορίσω συμπυκνωμένα και με ακρίβεια.<br />
<br />
<br />
Εκείνη γνωρίζοντας τον φυσικά πολύ περισσότερο από εμένα με έβγαλε από τη δύσκολη θέση λέγοντας μου πως ο τρόπος του είναι ο «καλογερίστικος». Το προηγούμενο καλοκαίρι επισκέφτηκα για πρώτη φορά στη ζωή μου το Άγιο Όρος. Μου είχε υποσχεθεί ότι θα με ξεναγούσε εκείνος, αλλά δεν πρόλαβε. Ζώντας για τέσσερις μέρες από κοντά την κοινοβιακή ζωή διαπίστωσα έκπληκτος ότι η ικανότητα του Γιώργου είχε σμιλευτεί σε εκείνο το περιβάλλον, όπου για τέσσερις μέρες κανείς δεν μας υποχρέωσε να κάνουμε οτιδήποτε, αλλά συμμετείχαμε σχεδόν σε όλα. Αυτή η δημοκρατική κουλτούρα της γνήσιας ορθόδοξης παράδοσης είχε προετοιμάσει τον φιλελεύθερο, αδογμάτιστο και αντιδογματικό δάσκαλο Ζουγανέλη. Παρότι θεολόγος ποτέ μου δεν τον άκουσα να κατηχεί κανέναν και στις ιδιωτικές μας φιλοσοφικού ή πολιτικού περιεχομένου συζητήσεις ήταν πάντα ανοιχτόμυαλος, ανεκτικός και διαλλακτικός. Όπως παρατηρεί σε ένα άλλο σημείο η συγγραφέας προτιμούσε να «παίζει με τους κρατούμενους και μέσα από το παιχνίδι και το παράδειγμα να τους εμφυσά αρχές ηθικού βίου».<br />
<br />
Η τελευταία μου εικόνα από τον Γιώργο είναι δύο απογεύματα πριν πεθάνει να παίζουμε για δυόμισι ώρες πινγκ πονγκ εκείνος, ένας κρατούμενος, ένας φύλακας κι εγώ. Πάνω από ένα τραπέζι του πινγκ πονγκ διαλέγονταν τρεις διαφορετικοί κόσμοι της φυλακής παίζοντας. Μπορείτε να φανταστείτε κάτι πιο δημοκρατικό, κάτι πιο φωτεινό! <br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-bhw3sv52Uo0/WutoURoQssI/AAAAAAAAI3Y/voXGO4m8oucit7QLPht6tmV5QWQb0k0fgCLcBGAs/s1600/ekdilosi_ladia_170.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="240" src="https://2.bp.blogspot.com/-bhw3sv52Uo0/WutoURoQssI/AAAAAAAAI3Y/voXGO4m8oucit7QLPht6tmV5QWQb0k0fgCLcBGAs/s320/ekdilosi_ladia_170.jpg" width="320" /></a></div>
<br />
*Το κείμενο εκφωνήθηκε στις 29/4/2018 στον Κορυδαλλό στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου, αφιερωμένη στην μνήμη του Γιώργου Ζουγανέλη. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-6182602799745020752018-04-29T12:39:00.002+03:002018-04-29T12:39:28.346+03:00Παρουσίαση του νέου μυθιστορήματος της Ελένης Λαδιά: Θεοφόροι και Δαιμονοφόροι<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-sZeZMHNhHIw/WuWSvH9ZjUI/AAAAAAAAI2M/ZiOS8Drn6jIJZSXZcaBc64gIYNYhSGL0QCLcBGAs/s1600/Prosklisi%2Btheoforoi.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="732" data-original-width="1024" height="456" src="https://3.bp.blogspot.com/-sZeZMHNhHIw/WuWSvH9ZjUI/AAAAAAAAI2M/ZiOS8Drn6jIJZSXZcaBc64gIYNYhSGL0QCLcBGAs/s640/Prosklisi%2Btheoforoi.jpg" width="640" /></a></div>
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-43315816002154229642018-04-26T14:26:00.000+03:002018-04-26T14:29:11.604+03:00"Μια περιδιάβαση στο λογοτεχνικό έργο της Ελένης Λαδιά", της Ευαγγελίας Πετρουγάκη <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-o8ykpa0J9Oo/WuG1Eeq7HbI/AAAAAAAAI1U/3ktD31NnNqE5cSmc4iWpAvT0y0T2IBosQCLcBGAs/s1600/aiorolefkes.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1063" data-original-width="1600" height="212" src="https://2.bp.blogspot.com/-o8ykpa0J9Oo/WuG1Eeq7HbI/AAAAAAAAI1U/3ktD31NnNqE5cSmc4iWpAvT0y0T2IBosQCLcBGAs/s320/aiorolefkes.jpg" width="320" /></a></div>
Η πρώτη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Λαδιά, με τίτλο «Παραστάσεις κρατήρος» κυκοφόρησε το 1973. Το 1974 είχε την επιστημονική επιμέλεια της δωδεκάτομης σειράς «Graecolatina», δηλαδή της φωτογραφικής αναπαραγωγής, από παλαίτυπα του 16ου και 17ου αιώνα, αρχαιοελληνικών κειμένων με λατινική μετάφραση και το αντίστροφο. Πολυγραφότατη, πολυτάλαντη, γλωσσομαθής, με πτυχίο Αρχαιολογίας και Θεολογίας. Ασχολείται αποκλειστικά με τη λογοτεχνία, από τα εφηβικά της χρόνια μέχρι σήμερα. Έχει εκδώσει, αν δεν κάνω λάθος, πάνω από 40 βιβλία λογοτεχνίας, μυθιστορήματα, διηγήματα, νουβέλες, δοκίμια, χωρίς να υπολογίσουμε τις μεταφράσεις (Νέκυια, Ομηρικοί ύμνοι, Ορφικοί ύμνοι, Σημειώσεις από το Υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι) . Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία και διακρίσεις για το έργο της. Έχει τιμηθεί με κρατικό βραβείο το 1981,για τον « Χάλκινο ύπνο»(διηγήματα),με το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών το 1991, για την «Ωρογραφία»(διηγήματα), που ήταν υποψήφιο και για το ευρωπαϊκό βραβείο του 1994 και με το κρατικό βραβείο το 2006, για τη «Γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι». Διηγήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γεωργιανά, εβραϊκά, το μυθιστόρημά της «Χι ο Λεοντόμορφος» στα σερβικά, ενώ η «Χάρις» , (μυθιστόρημα) και «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι» στα Ρουμάνικα.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-kf3pwUpva9A/WuG2lvJGDkI/AAAAAAAAI1w/OYzQKN-96rEc_49OoCFLZHZPEMBoj2ACwCLcBGAs/s1600/%25CE%25B4%25CE%25B1%25CE%25BA%25CF%2584%25CF%2585%25CE%25BB%25CE%25B9%25CE%25B4%25CE%25B9%2B%25CE%2594%25CE%25B5%25CF%2581%25CE%25B2%25CE%25B5%25CE%25BD%25CE%25B9%25CE%25BF%25CF%2585Cameo.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="346" data-original-width="480" height="230" src="https://4.bp.blogspot.com/-kf3pwUpva9A/WuG2lvJGDkI/AAAAAAAAI1w/OYzQKN-96rEc_49OoCFLZHZPEMBoj2ACwCLcBGAs/s320/%25CE%25B4%25CE%25B1%25CE%25BA%25CF%2584%25CF%2585%25CE%25BB%25CE%25B9%25CE%25B4%25CE%25B9%2B%25CE%2594%25CE%25B5%25CF%2581%25CE%25B2%25CE%25B5%25CE%25BD%25CE%25B9%25CE%25BF%25CF%2585Cameo.jpg" width="320" /></a></div>
Η σχέση καλού και κακού, πίστης και απιστίας, ο Θεός και η θεοδικία, ο θάνατος κι ο έρωτας, η συνομιλία με τα όνειρα και το υπερφυσικό, η σχέση μάνας και κόρης είναι τα κυριότερα θέματα που απασχολούν το έργο της, μεγάλο μέρος του οποίου συνομιλεί με την αρχαιοελληνική σκέψη. Η θεολογία, η μυθολογία, η φιλοσοφία, και η ιστορία εμπλέκονται με τρόπο ευρηματικό και πολλές φορές πρωτότυπο με την καθημερινότητα των ηρώων, για τους οποίους λέει η ίδια. «Οι ήρωές μου ανήκουν στην τάξη των αφελών. Δεν έχουν δεύτερη σκέψη, δεν κάνουν κακό, αντιθέτως δέχονται το κακό από τους άλλους. Δεν ενδιαφέρονται για πλούσια ζωή, είναι ιδεόπληκτοι, βασανίζονται από τις ιδέες τους. Ακόμη και οι περιπτώσεις τρελών ή δολοφόνων είναι διαυγείς. Φέρουν την ευθύνη τους με στωικότητα. Όλα γίνονται κάτω από το βάρος μιας ιδέας. Ακόμη και ο έρωτας καταντά μια ιδεοληψία». Εγώ θα έλεγα πως οι ήρωες «σκάπτουσιν ένδον», προσπαθώντας να γνωρίσουν και να αναγνωρίσουν και τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού τους. Και συχνά πλάθουν μύθους και καταφεύγουν στις ψευδαισθήσεις ,γιατί δεν αντέχουν της πραγματικότητας την αλήθεια. Αναζητούν το Θεό και την πρώτη αρχή, αντιμετωπίζουν διλήμματα, θέλουν να προσευχηθούν μα τους εμποδίζει ο ορθολογισμός τους , προβληματίζονται και απογοητεύονται διαπιστώνοντας την ατέλεια του ανθρώπου, αλλά και οραματίζονται και ελπίζουν, όπως ο Αριστοκλής ο πνευματοφόρος στο διήγημα «Το άγιο περιστέρι», πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος θα ενεργοποιηθεί και θα τελειοποιηθεί με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος και ίσως έτσι ο άνθρωπος να οδηγηθεί στη θέωση. Ίσως έτσι να πραγματοποιηθεί επιτέλους ο προαιώνιος πόθος του, όπως του οραματιστή Ζαχαρία της «Ωρογραφίας», για μια καλύτερη ανθρωπότητα.<br />
<br />
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-5t8Q5RnSqN8/WuG1_NHWNcI/AAAAAAAAI1k/Dy8kEJQRg806xem2CBl26uG9zo-TXcuvwCLcBGAs/s1600/%25CE%25B1%25CE%25B3%25CE%25B1%25CE%25BB%25CE%25BC%25CE%25B1%25CF%2584%25CE%25BF%25CE%25B4%25CE%25B5%25CE%25BD%25CF%2584%25CF%2581%25CE%25BF1.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="360" data-original-width="480" height="240" src="https://1.bp.blogspot.com/-5t8Q5RnSqN8/WuG1_NHWNcI/AAAAAAAAI1k/Dy8kEJQRg806xem2CBl26uG9zo-TXcuvwCLcBGAs/s320/%25CE%25B1%25CE%25B3%25CE%25B1%25CE%25BB%25CE%25BC%25CE%25B1%25CF%2584%25CE%25BF%25CE%25B4%25CE%25B5%25CE%25BD%25CF%2584%25CF%2581%25CE%25BF1.jpg" width="320" /></a>Στα έργα της Ελένης Λαδιά, ο παρελθών χρόνος, ωσεί παρών, αφού ο χρόνος δεν χωρίζεται «σα να είναι πραμάτεια» (Ωρογραφία, σ,131), επηρεάζει υπογείως τα δρώμενα. Ο χρόνος ,η κιβωτός της μνήμης , το όνειρο. Κι ο συγγραφέας που δεν ξεχνά ποτέ. Έτσι αρχίζει το πρώτο κεφάλαιο του μυθιστορήματος «Οι θεές» . «O φυσιολογικός άνθρωπος ξεχνά. Ο συγγραφεύς και το όνειρο ποτέ. Μεγαλώνοντας βεβαιώνομαι περισσότερο για την συμπαντική μνήμη ή μνήμη του κόσμου ή οποιαδήποτε ονομασία θες να δώσεις… Αυτή η άπειρη μνήμη γίνεται ο ρυθμιστής της ανταπόδοσης καλού και κακού». Το καλό και το κακό που κάποιοι από τους ήρωες, ως θεοφόροι και δαιμονοφόροι υπηρετούν, όπως ο θεοφόρος Λουκάς στο τελευταίο της μυθιστόρημα, χωρίς να αγνοούν πως «το καλό και το κακό δεν είναι οριοθετημένα, το ένα διεισδύει στην περιοχή του άλλου». Στο ίδιο μυθιστόρημα η συγγραφέας χρησιμοποιεί ως μότο ένα απόσπασμα από τον Επίκτητο «Μέμνησο ότι υποκριτής ει δράματος, οίου αν θέλει ο διδάσκαλος…» (Μην ξεχνάς πως είσαι ηθοποιός σ’ ένα δράμα, όπως το θέλει ο συντάκτης του , σύντομο, αν το θέλει σύντομο, μακρύ , αν το θέλει μακρύ. Για να παίξεις καλά τον ρόλο, που σου έχει δοθεί, εξαρτάται από σένα. Η εκλογή όμως του ρόλου αυτού ανήκει σε άλλου εξουσία). Ίσως ένας υπαινιγμός πως στη λογοτεχνία αυτή η εξουσία ανήκει στον συγγραφέα , που ως ένας μικρός θεός δημιουργεί ρόλους και πραγματικότητες. Εξάλλου όπως λέει ο Παράκελσος «υπάρχουν τόσες πραγματικότητες , όσες μπορείς να φανταστείς». Η ζωή είναι ένα όνειρο είπαν πολλοί αρχαίοι σοφοί, όπως ο δικός μας ο Επιμενίδης, και πολύ αργότερα ο Σαίξπηρ. Η Ελένη Λαδιά ζωοποιεί, με τρόπο θαυμαστό και πρωτότυπο τα δικά της όνειρα κι έχει τόσα πολλά , ώστε να πλημμυρίζουν επικίνδυνα το ζωτικό της χώρο, όπως λέει στην συλλογή διηγημάτων, με τον τόσο ωραίο τίτλο «Ονειρόσακκος». Από το πρώτο διήγημα με τον ίδιο τίτλο διαβάζω κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-hoq9nEI_RFs/WuG3M5VRRpI/AAAAAAAAI18/3wa0vhmfIxAmoDmAk4r6v_9mrst70i0UACLcBGAs/s1600/%2527%25CE%25B1%25CF%2581%25CF%2587%25CE%25B1%25CE%25B9%25CE%25BF%25CE%25B9%2B%25CE%25BA%25CE%25B1%25CE%25B8%25CF%2581%25CE%25B5%25CF%2586%25CF%2584%25CE%25B5%25CF%2582.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1509" data-original-width="1600" height="301" src="https://4.bp.blogspot.com/-hoq9nEI_RFs/WuG3M5VRRpI/AAAAAAAAI18/3wa0vhmfIxAmoDmAk4r6v_9mrst70i0UACLcBGAs/s320/%2527%25CE%25B1%25CF%2581%25CF%2587%25CE%25B1%25CE%25B9%25CE%25BF%25CE%25B9%2B%25CE%25BA%25CE%25B1%25CE%25B8%25CF%2581%25CE%25B5%25CF%2586%25CF%2584%25CE%25B5%25CF%2582.jpg" width="320" /></a></div>
«Ένα πρωί, μετά από ύπνο χωρίς ενύπνια (δόξα τω Θεώ τους τελευταίους μήνες ο ύπνος είναι βαρύς, ληθαργικός και επιλήσμων), αποφάσισα να πετάξω όλα τα όνειρα που ανεκπλήρωτα κυρίευσαν το χώρο του σπιτιού μου. Βεβαίως, η ιδέα κρυφόκαιγε μέσα μου καιρό, έπρεπε κάποτε να καθαρίσω, ο οικίσκος μου ήταν μικρός, μόλις πενήντα τετραγωνικά, και τα όνειρα της ζωής μου πλημμύριζαν επικίνδυνα το ζωτικό μου χώρο. Επομένως έπρεπε να αποφασίσω: ή εγώ ή εκείνα. Τελευταία τόσο δε με άφηναν να αναπνεύσω και να κινηθώ ελεύθερα, ώστε αναγκαζόμουν να απουσιάζω ώρες από το σπίτι, βρίσκοντας καταφύγιο στους δρόμους, στα αλσύλλια ή με το κρύο στους κινηματογράφους…<br />
Όταν επέστρεφα σπίτι τα έβλεπα, ή προσποιoύμουν πως δεν τα βλέπω, στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο σε τέλειες επιμειξίες, μολονότι ήταν όνειρα διαφορετικής καταγωγής και περιεχομένου. Φαίνεται, όμως, πως με την πάροδο του καιρού απέκτησαν ένα κοινό χαρακτηριστικό που τα ωθούσε προς ένωση: Ήταν όλα εξόριστα από την πραγματικότητα ή, σαφέστερα, ανεκπλήρωτα. Έτσι αποτέλεσαν μία κοινωνία διαφοροτήτων, όμοια με αυτή των ανθρώπων.<br />
Όπου κι αν έστρεφα το κεφάλι μου, σε οποιαδήποτε γωνία ή σημείο του σπιτιού, όλο και έβλεπα κάποιο όνειρο να μου κεντρίζει τη μνήμη, τονίζοντάς μου έτσι το μέγεθος της θλίψης ή της αποτυχίας μου … Ο ονειρόσακκος είχε αδειάσει όταν πέταξα τα νεκρά και ημιθανή όνειρα. Ένα βάρος έφευγε από το στήθος μου στη σκέψη πως τώρα θα ήμουν απολύτως ελεύθερος. Τη στιγμή όμως που ετοιμαζόμουν να πετάξω και τον ονειρόσακκο άκουσα έναν περίεργο ήχο. Έβαλα το χέρι μου στον πάτο του ονειρόσακκου και έπιασα ένα αρτιγέννητο όνειρο. Πότε πρόλαβε να γεννηθεί, αναρωτήθηκα, και ποιας επιμειξίας προϊόν ήταν; Δεν υπήρχε ακόμη κανένα ιδίωμά του, τόσο ελάχιστο ήταν. Μόνο ο ήχος πρόδιδε την ύπαρξή του.<br />
Στάθηκα δίβουλος: να το πετούσα στον γκρεμνό πριν μεγαλώσει και προβάλει απαιτήσεις ή να το κρατούσα; Θυμήθηκα ότι στο παρελθόν είχα ένα μικρό ενυδρείο με λιλιπούτεια χρυσόψαρα. Με τον καιρό και παρ' όλη τη φροντίδα μου είχαν όλα πεθάνει κι απέμεινε μόνο ένα, το μικρότερο. Και τότε ξαναβρέθηκα στο ίδιο δίλημμα, αλλά ήμουν νέος και ανθεκτικός. Έτσι, έβαλα το χρυσοψαράκι σε μία μεγάλη κατσαρόλα με νερό και το επέστρεψα στο κατάστημα των ενυδρείων για να το κρατήσουν συντροφιά με τα άλλα. Έτσι έπραξα τότε. Και με αυτή τη μνήμη, έβαλα στη χούφτα μου το ονειρατάκι το άφυλο και αδήλωτο, και το παρατηρούσα.<br />
Όχι, δεν το πέταξα, δεν μπόρεσα να το πετάξω και δεν προτίθεμαι να αναλύσω τους λόγους αυτής της απόφασής μου. Το πήρα μαζί μου στο δρόμο της επιστροφής, γιατί εγώ και το ονειρατάκι μου χωρούσαμε μια χαρά στο σπίτι…»<br />
Ένα πραγματικά εξαιρετικό διήγημα.<br />
<br />
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-cpSGDjdk_h0/WuG1cOVe7ZI/AAAAAAAAI1c/tizjakNqDgwOH0RLZF_1N79BNSyu7CXiQCLcBGAs/s1600/rodi%25CE%25B5%25CE%25BB%25CE%25B5.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="314" data-original-width="480" height="209" src="https://1.bp.blogspot.com/-cpSGDjdk_h0/WuG1cOVe7ZI/AAAAAAAAI1c/tizjakNqDgwOH0RLZF_1N79BNSyu7CXiQCLcBGAs/s320/rodi%25CE%25B5%25CE%25BB%25CE%25B5.jpg" width="320" /></a><br />
Αγαπημένος τόπος η Ελευσίνα, διαποτίζει το έργο της με όλα όσα συμβολίζει. Ιερός τόπος μυστηρίων και κάθαρσης, αναγέννησης και νίκης της ζωής . Η Ελευσίνα και το αιώνιο νόημά της αξιοποιημένο λογοτεχνικά, χωρίς διδακτισμό, σε πολλά από τα έργα της. Στο μυθιστόρημα «Οι Θεές», ο γνωστός μύθος Δήμητρας-Περσεφόνης, παραλληλίζεται με τη σχέση της γήινης μητέρας και κόρης, μια θεια και αιώνια σχέση αναγέννησης της φύσης και της ζωής. Και η κόρη στην ουσία δίνει ζωή υπόσταση στην μητέρα της, «με ένα οδυνηρό τοκετό αναμνήσεων», τον τοκετό ενός μυθιστορήματος. Κι έτσι κατελύθη του θανάτου το κράτος! Στη σελίδα 200 το μυθιστορήματος «θεοφόροι και δαιμονοφόροι» η συγγραφέας αναφέρει «Με τη δύναμη της αγάπης μας μπορούμε να υλοποιήσουμε όλες τις φανταστικές και φαντασιακές μορφές, σκέφτηκε η αφηγήτρια ή η αναγνώστρια. Έτσι και κείνη υλοποίησε μια φορά τη νεκρή της μητέρα..». Άλλωστε σύμφωνα με το μότο του βιβλίου, «Οι θεές», που ήδη ανέφερα, «Μπορεί εσύ να’ σαι αιώνιος κι ο θάνατος μια φαύλη ιστορία» κατά τον Γιουνούς Εμρέ. Ο κόσμος της πραγματικότητας και των ονείρων, τούτος ο κόσμος και ο άλλος και η τυχαία συνάντηση των γραμμών που τους ενώνουν αποκαθιστά την επικοινωνία με τους αγαπημένους θανόντες, που ως « είδωλα καμόντων», επανέρχονται, σαν να μην έχουν πει ακόμη τον τελευταίο τους λόγο, στα διηγήματα και τα μυθιστορήματα της Ελ. Λαδιά, δημιουργώντας μια άλλη «νέκυια». Μια νέκυια οφειλόμενη στο τυχαίο, που κατά τη συγγραφέα αποτελεί τη φοβερότερη όψη του Θεού. Μήπως , επειδή φοβερό είναι το ανεξέλεγκτο που μας υπερβαίνει; Πάντως σε όλο της το έργο συχνά με το Θεό συνομιλεί και μάχεται φτάνοντας συχνά σε αδιέξοδο, μην μπορώντας να συμβιβάσει την αμφισβήτηση με την αναγκαιότητα της ύπαρξής Του. Την απασχολούν ερωτήματα για τα όρια της ελευθερίας, το πεπρωμένο και το αυτεξούσιο του ανθρώπου. Διλήμματα και ερωτήματα αναπάντητα, που αποτελούν πηγή έμπνευσης και προβληματισμού της λογοτεχνίας ανά τους αιώνες. <br />
<br />
Ο πλούτος των φιλοσοφικών, θεολογικών ιστορικών, μυθολογικών, ακόμη και λαογραφικών αναφορών, αξιοποιείται χωρίς να κουράζει, με τα λογοτεχνικά ευρήματα, και την ενδιαφέρουσα δομή των κειμένων. Τα παρένθετα κείμενα, όπως π.χ. «το έλεγαν οι μπάμπες», στο μυθιστόρημα «Οι θεές», και στο «Θεοφόροι και δαιμονοφόροι» λειτουργούν με τρόπο εξαίρετο, αναδεικνύοντας και αποδεικνύοντας την Τέχνη της συγγραφέως. Φαίνεται πως «ο διδάσκαλος» του Επίκτητου, της έδωσε όχι μόνο το ρόλο, αλλά και της Τέχνης το τάλαντο πλουσιοπάροχα.<br />
<br />
<i>*Παρουσίαση στη Λέσχη Ανάγνωσης Ηρακλείου, «ΕΝΤΕΧΝΟΣ ΛΟΓΟΣ»</i><br />
<i>(21-4-2018).</i><br />
<br />
<i>Η <b>Ευαγγελία Πετρουγάκη</b> είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές Συλλογές: Ενθύμιο Φως, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα, 2009 και Σχήμα Δίκαιο, εκδ. Γαβριηλίδης, 2015. Ποιήματά της έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά και κάποια έχουν περιληφθεί στην «Ανθολογία Κρητικής Ποίησης, έκδοση του Σμποσίου Ποίησης,Ταξιδευτής, 2007 και στην Ανθολογία «Χειραψία» (Έλληνες και Ούγγροι ποιητές των ημερών μας, δίγλωσση έκδοση, Βουδαπέστη 2008) . Από το2011 είναι συντονίστρια της Λέσχης Ανάγνωσης Ηρακλείου «ΕΝΤΕΧΝΟΣ ΛΟΓΟΣ»</i><br />
<i><br /></i>
<i>*Τα κολάζ είναι έργα της Ελένης Λαδιά. </i><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-8431983397022817932018-04-22T17:20:00.000+03:002018-04-22T17:20:08.691+03:00Εκδήλωση αφιερωμένη στην μνήμη του Γιώργου Ζουγανέλη με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου της Ελένης Λαδιά "Το άγιο περιστέρι και ο Κορυδαλλός οδύνης"<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-c1L_pII6PmU/Wtw_609UW0I/AAAAAAAAAlw/YXJo6a08PzwFGtiubXePr6kpcuwD1ZOnACLcBGAs/s1600/Prosklisi%2Bagio%2Bperisteri.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="732" data-original-width="1024" height="456" src="https://4.bp.blogspot.com/-c1L_pII6PmU/Wtw_609UW0I/AAAAAAAAAlw/YXJo6a08PzwFGtiubXePr6kpcuwD1ZOnACLcBGAs/s640/Prosklisi%2Bagio%2Bperisteri.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
Η συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων είναι διφυής. Στο πρώτο μέρος με τον τίτλο «Το άγιο περιστέρι» περιλαμβάνονται διηγήματα μυθοπλασίας, ενώ στο δεύτερο «Ο Κορυδαλλός οδύνης» αναφέρονται αληθινά περιστατικά, που συνέβησαν κατά την τετραετή διδασκαλία των εθελοντικών μαθημάτων μου στους άρρενες κρατούμενους των Φυλακών Κορυδαλλού. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)<br />
<br />
«Ο Κορυδαλλός οδύνης» έλκει τον τίτλο του από τους στίχους του ποιητή Δημήτρη Παπαδίτσα με τους οποίους η συγγραφέας επιγράφει αυτό το δεύτερο μέρος της συλλογής.<br />
<br />
Θέματά τους στιγμιότυπα, πρόσωπα ή και σκέψεις από το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κορυδαλλού στο οποίο η Ελένη Λαδιά για τέσσερα χρόνια παρέδιδε εθελοντικά μαθήματα στους μαθητές.<br />
<br />
[...]<br />
<br />
Η συγκίνηση από την ανάγνωση των διηγημάτων του Κορυδαλλού φορτίζεται και φωτίζεται από την προσωπικότητα του δασκάλου που διαφαίνεται στις γραμμές και αποτυπώνεται εξαιρετικά στα διηγήματα «Ο δάσκαλος» και «Σάββατο ή ο θάνατος του δασκάλου».<br />
<br />
Έτσι ο «Κορυδαλλός οδύνης» γίνεται τόπος, άλλοτε τόπος τιμωρίας και άλλοτε τόπος μαρτυρίας, του Καλού που μάχεται το Κακό, με μόνα εφόδια το ήθος και την αυταπάρνηση του δασκάλου, του καθενός εμπνευσμένου δασκάλου, και την θέληση των εγκλείστων μαθητών για μια νέα κερδισμένη πια ζωή. <br />
<br />
(απόσπασμα από κριτική της Ελένης Λιντζαροπούλου δημοσιευμένη στο diastixo.gr)<br />
<br />
-- </div>
</div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-12791283366042070982018-04-06T02:58:00.002+03:002018-04-06T02:58:31.975+03:00Θεοφόροι και Δαιμονοφόροι, το νέο Μυθιστόρημα της Ελένης Λαδιά από τις Εκδόσεις Αρμός <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-mRlJsm_ut_U/Wsa3tIlFt5I/AAAAAAAAI0g/YORPIZTtjpEGcJ1zGGVWSHDO8PoLHSiRgCLcBGAs/s1600/theoforoi-kai-daimonoforoi.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="551" data-original-width="341" height="640" src="https://4.bp.blogspot.com/-mRlJsm_ut_U/Wsa3tIlFt5I/AAAAAAAAI0g/YORPIZTtjpEGcJ1zGGVWSHDO8PoLHSiRgCLcBGAs/s640/theoforoi-kai-daimonoforoi.jpg" width="395" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<h5 style="background-color: white; box-sizing: border-box; margin-bottom: 30px; margin-top: 30px;">
<span style="color: #282828; font-family: Arial, serif;"><span style="font-size: 14px; font-weight: normal; line-height: 15.4px;">Τo χειρόγραφο απέμεινε κατασπαραγμένο από την βακχική-συγγραφική μανία της αφηγήτριας ή αναγνώστριας, που ήθελαν να βρουν στους ήρωές του κάτι το μεγαλειώδες, το εξαιρετικό ή το ηρωικό. Όμως βρήκαν μόνον βίους απλών και καθημερινών ανθρώπων.</span></span></h5>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #282828; font-family: Arial, serif; font-size: 13px; line-height: 24px; margin-bottom: 10px;">
Περισσότερα εδώ: <a href="https://armosbooks.gr/shop/logotexnia/mythistorima/theoforoi-kai-daimonoforoi/">https://armosbooks.gr/shop/logotexnia/mythistorima/theoforoi-kai-daimonoforoi/</a></div>
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-73000559126121826052017-12-16T03:47:00.004+02:002017-12-19T17:16:29.161+02:00Ὁ Ἄλλος, ποίημα τοῦ Οὐαλλοῦ ποιητῆ R. S. Thomas, Ἀπόδοση Νατάσα Κεσμέτη <br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://4.bp.blogspot.com/-3Gw995GS2sU/WjR7FX72qUI/AAAAAAAAIs0/v8JqD8yF98MXxsb_aMmOir-H1dNPItlvQCLcBGAs/s1600/allos.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1132" height="640" src="https://4.bp.blogspot.com/-3Gw995GS2sU/WjR7FX72qUI/AAAAAAAAIs0/v8JqD8yF98MXxsb_aMmOir-H1dNPItlvQCLcBGAs/s640/allos.jpg" width="452" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<b><span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">Ὁ
Ἄλλος <o:p></o:p></span></b></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<i><span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";"> Ἀπόδοση Νατάσα
Κεσμέτη * <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">Κάθε πού ὁλότελα ἀκύμαντες
πέφτουν οἱ νύχτες <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">μπορῶ ν΄ἀκούω τῆς μικρῆς
κουκουβάγιας τό κάλεσμα<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">πέρα στό βάθος καί τῆς ἀλεποῦς
τήν ὑλακή<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">μίλια μακριά. Τότε ἀπομένω <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">τίς ἰσχνές ὧρες ἄγρυπνος ν'
ἀφουγκράζομαι<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">τή φουσκοθαλασσιά πού
γεννιέται κάπου στόν Ἀτλαντικό<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">ὑψώνεται, πέφτει, ὑψώνεται
καί πάλι πέφτει<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">κύμα τό κύμα πάνω στήν
μακριά ἀκτή<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">δίπλα σέ κεῖνο τό χωριό, τό
ἄφωτο <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">κι ἀσυντρόφευτο. Κι ἔρχεται
ἡ σκέψη<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">τῆς ἄλλης ὕπαρξης πού ὅμοια
ἄγρυπνη κι ἐκείνη μένει <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">ἀφήνοντας τίς προσευχές μας
νά πέφτουν πάνω της,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">ὄχι σάν τούτη δῶ γιά λίγες ὧρες,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">ἀλλά γιά μέρες, χρόνια, γιά
τήν αἰωνιότητα.<o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">τοῦ</span><span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">Οὐαλλοῦ</span><span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; mso-ansi-language: EN-US;"> </span><span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">ποιητῆ</span><span lang="EN-US" style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; mso-ansi-language: EN-US;"> R. S. Thomas<o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<span lang="EN-US" style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif"; mso-ansi-language: EN-US;">(1913 – 2000)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">* Ἡ ἀπόδοση ἀφιερώνεται εὐγνωμόνως
στήν Ἑλένη Λαδιᾶ<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";"><br /></span>
<span style="font-family: "arial unicode ms" , "sans-serif";">Πρώτη δημοσίευση <a href="https://natashazacharopoulou.blogspot.gr/2017/12/r-s-thomas.html" target="_blank">ΕΔΩ</a></span></div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-6032959845125826682017-10-16T23:43:00.002+03:002017-10-16T23:43:41.881+03:00Οἱ Ἐκδόσεις τῶν Φίλων τιμοῦν τά τριάντα χρόνια ἀπό τήν ἐκδημία τοῦ ποιητῆ Δημήτρη Παπαδίτσα<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-a1QBcHb5SDk/WeUZ3orNdGI/AAAAAAAAImY/MvaGSL32RNYMsQSmf3agIdoRlFGWD5poACLcBGAs/s1600/dppapaditsas1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="300" data-original-width="500" height="192" src="https://1.bp.blogspot.com/-a1QBcHb5SDk/WeUZ3orNdGI/AAAAAAAAImY/MvaGSL32RNYMsQSmf3agIdoRlFGWD5poACLcBGAs/s320/dppapaditsas1.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: EL;">Τί νά μοῦ δώσεις τί νά μοῦ πάρεις</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: EL;">ἔξω ἀπ’ τά μάρμαρα ἔχω λιγνέψει <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: EL;">ὕψη ἄν ἀνάψει ὁ νοῦς καί μοῦ γνέψει <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: EL;">πές ξυλοκόπος πές λιθοξόος <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: EL;">ἔαρ καί δέλεαρ τρικυμία σχεδία <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: EL;">σῶος ὁ πνιγμένος, πνιγμένος ὁ σῶος<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: EL;">Κίρκη Πελειάδες Συμπληγάδες Σχερία.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Palatino Linotype', serif; font-size: 12pt;">ΔΥΟΕΙΔΗΣ ΛΟΓΟΣ, Πυθία (ε΄, ἀπόσπασμα) <i><o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><u><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ<o:p></o:p></span></u></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Τά τριάντα χρόνια ἀπό τήν ἐκδημία τοῦ ποιητῆ Δημήτρη Παπαδίτσα τιμοῦν οἱ </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Ἐ</span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">κδόσεις τῶν Φίλων
μέ μιά ἐκδήλωση ἀφιερωμένη στήν μνήμη καί τήν ποίησή του, τήν Δευτέρα 6
Νοεμβρίου καί ὥρα 7.00 μ.μ. στό βιβλιοπωλεῖο «Ἐπί Λέξει», Ἀκαδημίας 32 Ἀθήνα. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Γιά τόν ποιητή καί τό ἔργο
του θά μιλήσουν οἱ συγγραφεῖς: Ἑλένη Λαδιᾶ καί Ἀλέξης Ζήρας. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Ὁ Δ. Π. Παπαδίτσας γεννήθηκε στά Κουμέικα τῆς Σάμου, στίς 22 Σεπτεμβρίου
1922 καί ἀπεβίωσε στήν Ἀθήνα 22 Ἀπριλίου 1987. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Σπούδασε στήν Ἰατρική Σχολή τοῦ</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">ὅπου ἀνακηρύχθηκε</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">διδάκτωρ</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">(1958), μετεκπαιδεύτηκε στό</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Μόναχο</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">καί ἐργάστηκε ὡς</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;"> </span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">χειρουργός ὀρθοπεδικός.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Πρωτοεμφανίστηκε στά γράμματα τό 1943, μέ τήν συλλογή <i>Τό φρέαρ μέ τίς φόρμιγγες</i>, καί ἀκολούθησαν οἱ συλλογές: <i>Ἐντός παρενθέσεως, α΄</i> 1945, <i>Ἐντός παρενθέσεως, β΄,</i> 1949, <i>Ἡ περιπέτεια, σχέδιο γιά ἐλεύθερη σύνθεση</i>,
1951, <i>Ἡ περιπέτεια</i>, 1953, <i>Νυχτερινά</i>, 1956, <i>Οὐσίες, α΄,</i> 1959, <i>Οὐσίες β΄</i>,
1961, <i>Ποίηση Ι</i>, 1963 (συγκεντρωτική ἐπανέκδοση
τῶν προηγουμένων συλλογῶν), Α΄ Κρατικό Βραβεῖο Ποίησης 1964, <i>Ἐν Πάτμῳ</i>, 1964, <i>Δύο ἑρμηνεῖες</i>,
1966, <i>Ὅπως ὁ Ἐνδυμίων</i>, 1970, <i>Διάρκεια καί ἑνδεκάτη παραλλαγή</i>, 1972, <i>Ἀχερουσία, ἤ ἕνας μονόλογος τοῦ Μένιππου</i>,
1974, <i>Ποίηση ΙΙ</i>, 1974 (συγκεντρωτική ἔκδοση τῶν ἀμέσως προηγουμένων συλλογῶν),
<i>Ἐναντιοδρομία</i>, 1977, <i>Δυοειδής λόγος</i>, 1980, Α΄ Κρατικό Βραβεῖο
Ποίησης 1981, <i>Ἡ Ἀσώματη</i>, 1983, Βραβεῖο
Οὐράνη τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν 1984, <i>Τό προεόρτιον</i>,
1986. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Ἐκτός ἀπό τήν ποίησή του, μετέφρασε τήν συλλογή <i>Τ</i></span><i><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">raumkraut</span></i><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">, τοῦ </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Ivan</span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;"> </span><span lang="EN-US" style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%;">Goll</span><span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">, 1959, καθώς καί σέ συνεργασία μέ τήν πεζογράφο Ἑλένη Λαδιᾶ <i>Ὀρφικούς
Ὕμνους</i>, 1984 <i>Ὁμηρικούς Ὕμνους</i>, 1985 καί τήν <i>Νέκυια</i>
(λ΄ τῆς Ὀδύσσειας) 2004. Παράλληλα, ὑπῆρξε συνιδρυτής μέ τόν ποιητή Ε.Χ. Γονατᾶ,
τοῦ περιοδικοῦ <i>Πρώτη ὕλη</i> (1958 –
1959) καί συνεργάστηκε ἐπίσης μέ διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Τό 1985 τιμήθηκε μέ μετάλλιο ἀπό τό Δῆμο Νίκαιας, πόλη στήν ὁποία ἔζησε τά
νεανικά του χρόνια. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Palatino Linotype","serif"; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EL;">Ἀπό τίς Ἐκδόσεις τῶν Φίλων, Μέγας Ἀστρολάβος/Εὐθύνη, κυκλοφοροῦν τά ἅπαντα
τοῦ Δημήτρη Παπαδίτσα, <i>Ποίηση</i>, 1997, <i>τό μελέτημα Ὡς δί ἐσόπτρου (σκέψεις καί ἀποσπάσματα,
σχεδιάσματα, ἀπαντήσεις)</i>, 1984 καί τό συλλογικό ἔργο, <i>Πολυφωνία
γιά τόν Δ.Π. Παπαδίτσα, ἕνας χρόνος ἀπό τήν τελευτή του</i>, στή σειρά,
‘Τετράδια «Εὐθύνης»’, 1988. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoBodyText2" style="text-align: justify;">
<br /></div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-19673545111442063112017-06-29T01:13:00.003+03:002017-06-29T01:13:26.665+03:00Ελένης Λαδιά: Η Φερέοικη, κριτική από την Τούλα Ρεπαπή στο περιοδικό Νέα Εστία <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-XqfI2UsttPQ/WVQp6efNgbI/AAAAAAAAIf0/j0FiLrr4Rc0M1BBoiKP5Skmqq6EfXS27QCLcBGAs/s1600/fereoiki.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="804" data-original-width="523" height="320" src="https://2.bp.blogspot.com/-XqfI2UsttPQ/WVQp6efNgbI/AAAAAAAAIf0/j0FiLrr4Rc0M1BBoiKP5Skmqq6EfXS27QCLcBGAs/s320/fereoiki.jpg" width="208" /></a></div>
Η ΦΕΡΕΟΙΚΗ<br />
ΕΛΕΝΗ ΛΑΔΙΑ<br />
Εκδόσεις: ΕΣΤΙΑΣ<br />
<br />
<div style="text-align: center;">
<span class="Apple-tab-span" style="white-space: pre;"> </span>«Φορώντας σαν σπίτι τη ζωή μας»</div>
<br />
Γεν. 2,7 <i>«…καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν».</i><br />
<br />
<div style="text-align: justify;">
Από την πρώτη σελίδα του βιβλίου, ο αναγνώστης αισθάνεται πως βρίσκεται σε μια παρόμοια στιγμή δημιουργίας. Στον ρόλο του δημιουργού η συγγραφέας Ελένη Λαδιά και δημιούργημα ο ήρωας της.</div>
<div style="text-align: justify;">
Την αίσθηση του κενού που φέρνει η γέννα στη μάνα, το ίδιο κενό νοιώθει και ο συγγραφέας με την ολοκλήρωση ενός έργου. Από το κενό αυτό βγαίνει η δημιουργική εκκίνηση, ή αλλοιώς η «σπορά» της συγγραφής του επόμενου έργου. Η Ε.Λ. στέκει αντιμέτωπη με τον ήρωα που πρέπει να γεννήσει. Μοιάζει να θέλει να γίνει ηρωίδα σε άλλες σελίδες. Δεν θέλει να είναι η ηρωίδα της δικής της ιστορίας. Θέλει να γίνει η ηρωίδα μιας άλλης ζωής, τώρα που ο κόσμος γύρω μοιάζει χάρτινος κι η ίδια μια χαλκομανία που ξεθωριάζει συνεχώς </div>
<div style="text-align: justify;">
Και, συνεχίζει με μία -De profundis- ομολογία όπου αποκαλύπτει πως τον ύπνο της διέκοψε η έμπνευση. «..στον ύπνο, μου έρχονται οι ιδέες..» μου είχε πει κάποτε σε μια συνέντευξη της. Και τώρα, ένα πλήθος ανθρώπων και γεγονότων ζωντανεύει στο μυαλό της. Το επόμενο πρωί, έχοντας πάρει τις ενύπνοιες αποφάσεις της αρχίζει να «ζωγραφίζει» τον ήρωά της. Του δίνει σωματικά χαρακτηριστικά, ηλικία επάγγελμα, οικονομική κατάσταση. Είναι πενηντάχρονος. Φιλόλογος, του αρέσει η καλή λογοτεχνία, το θέατρο και ο κινηματογράφος. Επίσης, του αρέσει να επισκέπτεται Μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Εγκαταλείπει το πατρικό του σπίτι, πουλά και όλα του τα υπάρχοντα και με αυτά τα χρήματα αγοράζει ένα ολοκαίνουργο αυτοκίνητο. Νοικιάζει μια αποθήκη και βάζει μέσα ό,τι θέλει να κρατήσει και είναι πλέον, ελεύθερος. </div>
<div style="text-align: justify;">
Η συγγραφέας κοντοστέκεται, βλέπει από απόσταση το δημιούργημά της και αναγνωρίζοντας την πολυσύνθετη και πολύπλοκη προσωπικότητα του θηλυκού γένους, του αλλάζει φύλο, διατηρώντας τα παραπάνω χαρακτηριστικά και τον μετατρέπει σε γυναίκα. Την ονομάζει, Φερέοικη. Φερέοικη λοιπόν όνομα ή ιδιότης; Η Φερέοικη, δεν χρειάζεται να πουλήσει το σπίτι της, το φέρει επάνω της. Είναι το δέρμα της. Πάνω του φέρει τα αποτυπώματα όλων αυτών που τόσο αγάπησε. Των γονιών της. Ιδιαίτερα της μάνας της. Αυτό έχει γίνει σπίτι της και μέσα από τις αναμνήσεις της ζει και πάλι μαζί τους. </div>
<div style="text-align: justify;">
Ωστόσο, μέσα από το «γενεσιουργό» αυτό κομμάτι του βιβλίου εμφανίζεται και μια άλλη ανάγνωση: η πάλη της έμπνευσης για την πλοκή αλλά και η μάχη του ήρωα με τον δημιουργό του. Η ελευθερία που ζητά και τα «γκέμια» που κρατά σφικτά ο συγγραφέας. Δεν θέλει να του ξεφύγει. Έστω, όχι ακόμη. Μοιάζει να θέλει να ελέγξει το δημιούργημά της, ή καλύτερα τον εαυτό της και έτσι αρχίζει να σκέπτεται τις ιστορίες που θα πλάσει. Και, που θα την φέρνουν αντιμέτωπη με τον ήρωα/ηρωίδα που πρέπει να γεννήσει. Θέλει κι η ίδια να ζήσει αλλού. Δημιουργός και δημιούργημα, ρόλοι συμβατοί, παράλληλοι και ασύμβατοι. Ελευθερίας και υποταγής. Ποιος όμως προς ποιόν; </div>
<div style="text-align: justify;">
Η εισαγωγή εμφανίζεται σαν μονόλογος ενός μονόπρακτου. Η συγγραφέας, θέλει να ωθήσει -ύστερα από δύο χρόνια κάτω την σκιά μουριάς ή την σκιά ενός πένθους- τον εαυτόν της και πάλι στην πραγματικότητα. Το πένθος, την φέρνει αντιμέτωπη με τον διχασμένο εαυτόν της. Ο ένας, θέλει να θρηνήσει και ο άλλος θέλει να θεραπευτεί. Ένας πόνος υπόγειος, δωρικός, ύπουλος. Την κατατρώει, ενώ ταυτόχρονα ο θάνατος της αποδεικνύει πόσο πάμφθηνη έγινε η ανθρώπινη ζωή. Θέλει να φύγει από αυτό. Θέλει επιτέλους να θεραπευτεί. Θέλει άραγε; </div>
<div style="text-align: justify;">
Η αφηγητής/δημιουργός και πρωταγωνιστής, Ελένη Λαδιά, αποτυπώνει τρείς διαφορετικές ιστορίες για να στήσει το σκηνικό του κόσμου από τον οποίον θα επιλέξει η Φερέοικη αυτόν στον προτιμά ζήσει. Μέχρι να επουλωθεί. Να καταφέρει να ξεχαστεί. Ο Θάνατος, μεγάλη πληγή! </div>
<div style="text-align: justify;">
Τι είναι άραγε η συγγραφή ενός βιβλίου; Η συγγραφική αποφυγή της πραγματικότητας ή η αίσθηση μιας θεϊκής δύναμης που μπορεί να εμπνέει και να δημιουργεί;</div>
<div style="text-align: justify;">
Και η Ελένη Λαδιά, με δομή –αρχιτεκτονική- του διηγήματος αρχικά ασαφή, όπως και η σχέση δημιουργού και δημιουργήματος γεννιέται και αυτή ασαφής η οποία ωστόσο, μέσα από μια διαδικασία ‘μίτωσης’ παίρνει σάρκα και οστά αποκτώντας την τελική της μορφή.</div>
<div style="text-align: justify;">
Στην πρώτη ιστορία «δημιουργεί» δύο αντίθετους κόσμους. Μέσα από τη ζωή δύο μικρών κοριτσιών, της Φιλιώς και της Γεωργίτσας, για να δείξει την ανημποριά της ευμάρειας σε αντίθεση με την ευρηματικότητα της φτώχιας. Μέσα από την ρήση του Σοπενχάουερ, πως από τις ακρότητες βγαίνει ο μέσος όρος, απορρέει το δίδαγμα, πως κάπου στο μέσον βρίσκεται η ευτυχία, ή επί το αρχαιότερο: παν μέτρον άριστον. </div>
<div style="text-align: justify;">
Η δεύτερη ιστορία είναι η ιστορία ενός τριγώνου. Της Άννας που είναι παντρεμένη με την Τηλέμαχο, μαζί τους και ο Σάββας. Η Άννα και ο Σάββας έχουν κάτι κοινό. Την καρκινική γραφή των ονομάτων τους. Στην ιστορία τους, ο έρωτας παρουσιάζεται σαν συναίσθημα που μετατρέπεται σε πόθο για να εξελιχθεί τέλος σε μύηση. Σε μία άλλη ιστορία, ένα άλλο τρίγωνο. Αυτό, της Καλυψούς. Μαζί της ο Οδυσσέας Α και ο Οδυσσέας Β που συμπληρώνουν το ερωτικό και πνευματικό σύμπαν της, εστιάζοντας η συγγραφέας αφενός στην πολυπλοκότητα της γυναικεία υπόστασης και αφετέρου αποκαλύπτοντας τον μυητικό ρόλο του έρωτα. Κατά την πλοκή, φιλοσοφίες, φιλοσοφικά ρεύματα πλέκονται και ντύνουν με ένα άλλο βάθος τις ανθρώπινες σχέσεις κάνοντας το τυχαίο να προβάλλει σαν τη φοβερότερη όψη του Θεού. Και τον «Καιρό», το άγαλμα του φτερωτού νεανία του Λύσιππου, με ταχύτητα να διασχίζει την ιστορία αναμένοντας τον τυχερό που θ αρπάξει την ευκαιρία από τα μαλλιά. Αυτόν!</div>
<div style="text-align: justify;">
Ωστόσο, αυτή η ομοιότητα των χαρακτήρων στις σχέσεις μοιάζει να γίνεται η αιτία που φέρνει πόνο οξύ στους ήρωες και όταν με την απόσταση του χρόνου που με τα χρόνια έρχεται η σοφία τότε οι έρωτες που βασάνισαν κάποτε φέγγουν σαν εφιαλτικά όνειρα. Τότε, λέει η συγγραφέας πως πρέπει από μέσα μας να αναβλύσει η συγχώρεση προς τον εαυτόν μας γιατί τότε αυτόματα συγχωρούμε και τους άλλους.</div>
<div style="text-align: justify;">
Όμως, ούτε η πρώτη ούτε η δεύτερη ιστορία ήταν σε θέση να παρασύρουν την Φερέοικη μακριά από αυτό που ένοιωθε. Και την ρωτά:« Νικιέται ο Θάνατος;», εσύ σαν δημιουργός κάτι θα ξέρεις. Και η δημιουργός απάντησε: « Ανάσταση δεν υπάρχει αλλά ο Θάνατος νικιέται!». Η Φερέοικη, ήθελε να πάει κάπου αλλού. Ήθελε, να ξύσει την πληγή της μέχρι να ματώσει. Να βγει άλλο δέρμα. Να επουλωθεί. Ήθελε, με ελεύθερη βούληση, ελεύθερη και ανεξάρτητη να οδηγηθεί σε ένα ταξίδι, που θα ξαναζούσε την μοναδική εμπειρία. Ένα ταξίδι στο χρόνο! Τότε, η συγγραφέας την πηγαίνει σ έναν άλλον κόσμο, εκεί που υπάρχουν καταγεγραμμένα όλα. Τραβά τις «κουρτίνες» και της φανερώνει τον κόσμο της μνήμης. Μπροστά τους, μια μάζα από πυρακτωμένο σίδερο και Ζεφύριες αύρες. Οι μεν για τις κακές αναμνήσεις οι δε για τις καλές. Πάνω της, παραστάσεις εμπίεστες που δήλωνουν το απώτερο παρελθόν, έκτυπες το πρόσφατο και εκχάρακτες για τις οξυμένες μνήμες. Μέσα σε αυτήν την πυρακτωμένη φρίκη, εμφανίστηκαν πρόσωπα γνωστά, φιλικά ή εχθρικά, ζωντανά, η ίσως τώρα νεκρά και κύλινδροι με καταγεγραμμένα κείμενα. Κάθε κύλινδρος, όταν «αφηγείτο» παραστάσεις χωρισμών, θανάτων και ερίδων, έκαιγε και έτριζε. Εκεί, συνάντησαν και γνωστά νεκρά αγαπημένα άτομα. Ήθελαν να κάνουν νεκυαγωγία, να μεταφέρουν τους νεκρούς από τον Άδη, για να τους ψυχαγωγήσουν… </div>
<div style="text-align: justify;">
Μοιάζει με κάθε τρόπο, αυτόν τον άλλον κόσμο η συγγραφέας να τον έχει ονειρευτεί, επισκεφθεί, όπως αποκαλύπτεται, όπως επίσης αποκαλύπτεται πως έχει αναζητήσει και κάθε τρόπο που θα μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί τους. Να τους ξανά δει, να μιλήσει μαζί τους. Όμως εκεί – συνεχίζει την ξενάγησή της στην Φερέοικη- μπορεί να συναντήσεις και το Κακό του παρελθόντος, που θα ζωντάνευε από την δική σου ενέργεια. « Να αποφεύγεις το Κακό» είπε στην Φερέοικη, «όπως και τους ανθρώπους που σου βγάζουν το Κακό». Η μόνη αντίσταση στο κακό είναι να το προσπερνάς, να το αγνοείς. </div>
<div style="text-align: justify;">
Καταλήγοντας τέλος πως ο Θάνατος Νικιέται κ η Ανάσταση υπάρχει. Και τα δύο συμβαίνουν κάθε στιγμή.</div>
<div style="text-align: justify;">
Αλλά όλα ήταν μάταια. Το διαπίστωνε πως, με κανένα τρόπο ούτε των αρχαίων, ούτε των Θεσσαλών μαγισσών ούτε των μέντιουμ θα της έδινε πάλι την ένωση. Ήταν η στιγμή που αναζητούσε πλέον την αιώνια επιστροφή για να ζήσει και πάλι μαζί τους. Μαζί της.</div>
<div style="text-align: justify;">
Όσο εξελίσσεται το βιβλίο, οι ρόλοι εναλλάσσονται συνεχώς μεταξύ δημιουργού και δημιουργήματος με αποτέλεσμα να μην είναι σαφές αν είναι κάποιο διαφορετικό πρόσωπο ή είναι το ίδιο ή αν είναι ένα κάτοπτρο που προβάλει το ίδιο μέσα από δύο διαφορετικές μορφές. Κι η Φερέοικη, όσο προχωρούσε τόσο εξατμιζόταν. Έχανε την υπόστασή της, την ενέργεια της σαν ένας ατμός που παρασύρεται από τον άνεμο που σκορπίζεται και χάνεται. Έμοιαζε να ενσωματώνεται με την συγγραφέα για να οδηγήσει την ιστορία αλλού ενώ η συγγραφέας ρωτούσε τον εαυτόν της, ποιο να επιλέξω για τέλος; Ποίος γράφει το βιβλίο τελικά; Ο συγγραφέας; Η ηρωίδα; ή το ζωντάνεμα της ιστορίας που σαν ζωή οδηγεί κείμενο κ ήρωες αλλού; Ωστόσο, η συγγραφέας πάλευε μέσα από το κείμενο να μην αφήσει την ηρωίδα να γίνει συγγραφέας. </div>
<div style="text-align: justify;">
Στο κείμενο, λέξεις προβάλλουν με βαρύτητα την έννοια τους συνδέονται μεταξύ τους δίνοντας μια μεστότητα και περιεκτικότητα πρωτόγνωρη στο κείμενο. Μοιάζει κάθε παράγραφος να περικλείει σελίδες αφήγησης. Λέξεις μαγικές, πλασμένες με την τέχνη και γνώση της γλώσσας άλλοτε κοσμούν το κείμενο και άλλοτε το ματώνουν. Άλλες πάλι «εμπίεστες», «έκτυπες» ή «εκχάρακτες» προβάλλουν την κομψότητα, την ποιητικότητα και το κάλος της γλώσσας, το οποίο επιστρατεύεται για να περιγράφει, τον άλλον κόσμο σαν να τον ξέρει. Σαν να τον έχει επισκεφθεί πολλάκις. Πόση αγάπη!</div>
<div style="text-align: justify;">
Πώς να είναι άραγε τα αρχεία της μνήμης; Μήπως έτσι; Ρωτά ο αναγνώστης. Και σε κάποια στιγμή μέσα από το κείμενο του αποκαλύπτεται πως κάποτε της δόθηκε η Χάρις να τον επισκεφθεί. Και τώρα σαν μεσήτριά του, μπορεί και μιλά για αυτόν βεβαιώνοντας πως είναι πολύ μεγαλύτερος, από τον πάνω. Πάντα της άρεσε να γίνεται διάφανη και να βαδίζει ανάμεσα στους δύο κόσμους. Τώρα το κάνει με τον υπέρτατο πόνο και την φλογερή επιθυμία να κατοικίσει πλέον εκεί.</div>
<div style="text-align: justify;">
Ένας πόνος βαθύς πονά τον αναγνώστη από την αξιοπρέπεια με την οποία εκφράζεται που ενώ ποτίζει τις σελίδες, το δάκρυ δεν κυλά, τουλάχιστον εμφανώς. Ωστόσο τον διαπερνά τον στιγματίζει. Το πένθος το είχε περιγράψει και στο βιβλίο της. Φρειδερίκος και Ιωάννης. Και βγήκε από αυτό πιο δυνατή. Αυτήν τη φορά θα τον προσπεράσει; έχει τον χρόνο άραγε;</div>
<div style="text-align: justify;">
Μέσα από μια ασυνήθιστα ευφάνταστη σύλληψη για την δομή των δύο πρώτων ιστοριών και εξαιρετικής έμπνευσης της τρίτης μιλά και για τους δύο κόσμους, με τρείς ιστορίες που προβάλλουν σαν ευαγγελικές παραβολές οι οποίες καταλήγουν σε διδάγματα ζωής. Οι ακρότητες γεννούν άλλες συμπεριφορές, η συγχώρεση κάνει καλό μέσα μας και γύρω μας, το Κακό ακυρώνεται με την απομάκρυνση από αυτό, και τελευταίο δίδαγμα: Ο θάνατος νικιέται, από τη συνεχή γέννηση , από τη ζωή ενός ροδαλού μωρού.</div>
<div style="text-align: justify;">
Η Ελένη Λαδιά μέσα από το βιβλίο της Φερέοικη, με πολυεπίπεδη γραφή, προβάλλει την δομή/ αρχιτεκτονική ενός διηγήματος, τη σύγκρουση συγγραφέα και ήρωα, τον άνισα μοιρασμένο πλούτο που γεννά συμπεριφορές, τον μυητικό εξελικτικό ρόλο του έρωτα και στα δύο φύλα, την ύπαρξη του πάνω και κάτω κόσμου και τέλος την πάλη της ζωής εναντίον του θανάτου. Είχε πάντα ένα άλλο άυλο παράλληλο σύμπαν για την ίδια, άλλοτε σαν διαφυγή, άλλοτε σαν έμπνευση και άλλοτε πάλι σαν επιλογή. Τώρα, το «άλαστον πένθος» μετατρέπεται δημιουργικά σε όλα αυτά. Γίνεται έμπνευση, ήρωες, πλοκή. Ιδού! Η Φερέοικη. </div>
<div style="text-align: justify;">
Και όλα αυτά σε 84 σελίδες. Μόνο η Ελένη Λαδιά, μπορεί και το καταφέρνει αυτό.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
Τούλα Ρεπαπή<br />
ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, Ιούνιος 2017<br />
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-30692954043177112372017-06-06T19:45:00.001+03:002017-06-06T19:46:29.808+03:00Ελένης Λαδιά, Η Φερέοικη, Παρουσίαση του βιβλίου από την Νένα Κοκκινάκη<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-dh8PhSfp4_4/WTbcC5dasXI/AAAAAAAAIac/bcHn_E_cJs8KaWUdgO1jy9RrQvJVLWkwgCLcB/s1600/image001.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="755" data-original-width="377" height="640" src="https://3.bp.blogspot.com/-dh8PhSfp4_4/WTbcC5dasXI/AAAAAAAAIac/bcHn_E_cJs8KaWUdgO1jy9RrQvJVLWkwgCLcB/s640/image001.jpg" width="316" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
Βιβλιοπωλείο "Επί λέξει" 31-5-2017</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Καλησπέρα σε όλους τους φίλους, όλες τις φίλες που σήμερα βρίσκονται εδώ, στη φιλόξενη γωνιά του βιβλιοπωλείου Επί λέξει για να τιμήσουμε τη συγγραφέα Ελένη Λαδιά και το βιβλίο της, τη Φερέοικη. Πρόκειται για το 41ο έργο της συγγραφέως – αν μετρώ σωστά - που από το 1973 με την κυκλοφορία της πρώτης της συλλογής διηγημάτων (Παραστάσεις κρατήρος) και μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν έχει μια συνεχή σταθερή παρουσία στα ελληνικά γράμματα. Μυθιστορήματα (10 τον αριθμό), συλλογές διηγημάτων, δοκίμια, μεταφράσεις, αρχαιογνωστικά έργα, μια παραγωγή ζηλευτή, διακρίσεις και βραβεία.</div>
<div style="text-align: justify;">
Η παρουσία σας με χαροποιεί ιδιαίτερα, όπως και τη συγγραφέα, νομίζω. Στα πρόσωπά σας διακρίνω το βλέμμα του βαθέως εκείνου πόθου που ενώνει τους ανθρώπους πίσω από τα αληθινά δημιουργήματα, εννοώ εκείνα που αφυπνίζουν και δεν αφήνουν περιθώρια για αισθηματολογίες, ωραιοπάθειες, κραυγαλέες φωνές ή και πανικούς. Σε αυτήν την αίθουσα οι παριστάμενοι, συγγραφείς, ομότεχνοι και φίλοι, όλοι φιλαναγνώστες, έχοντας διασχίσει σελίδες επί σελίδων και έχοντας μάθει να ξεχωρίζουν την γνησιότητα της δημιουργίας που γιγαντώνεται με θυσίες ανυπολόγιστες και πολεμά ενάντια σε όλες τις ευκολίες της έκφρασης, ανακαλύπτουν περιχαρείς το διαμάντι που έψαχναν, το φως που γύρευαν στη σκιά του δέντρου πολλών σελίδων. Ένα τέτοιο φως αναδύεται από το μικρό αυτό βιβλίο των 85 σελίδων στον κομψό τόμο των εκδόσεων της Εστίας, που κρατάμε σήμερα στα χέρια μας.</div>
<div style="text-align: justify;">
Με χαροποιεί επίσης ιδιαίτερα η παρουσία των αόρατων της παρέας. Πιο συγκεκριμένα εκεί, στο βάθος της αίθουσας, έχει θρονιαστεί η Φερέοικη. Δημιούργημα ή δημιουργός; Το βλέμμα της σαρκαστικό, κάπως κακεντρεχές: «Δεν πρόκειται να σε αφήσω να γράψεις το καινούργιο μυθιστόρημα. Δεν θα με χρησιμοποιήσεις, για να είσαι συ καλά και να χαριτολογείς με την έμπνευσή σου!», μοιάζει να λέει στη συγγραφέα πριν ακόμα πάρει το όνομά της «Φερέοικη», στην αρχή του βιβλίου. Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν κάπως. Ποια η δυνατότερη; «Δημιουργός χωρίς δημιούργημα δεν λέγεται δημιουργός, ούτε το δημιούργημα χωρίς τον δημιουργό λέγεται δημιούργημα». Βρισκόμαστε μπροστά σε μια περίεργη κατάσταση. Δυο άνθρωποι από την ίδια ουσία με δύο υποστάσεις και πολλά κοινά. Η κοινή αντίδραση, ας πούμε, στο πένθος. Και οι δυο τους δεν το αποδέχονται, το θεωρούν «φάρσα δοκιμασίας». Παρ’ όλα αυτά η Φερέοικη όφειλε να ακούσει τις ιστορίες που είχε ετοιμάσει στο μυαλό της η συγγραφέας, περιλήψεις ιστοριών, όπου η Φερέοικη θα συμπρωταγωνιστούσε με κάποιον τρόπο και τέλος θα δήλωνε αν τις ήθελε ή όχι για προσωπική εμπειρία της. Σε κάποια από αυτές θα στηριζόταν το νέο μυθιστόρημα.</div>
<div style="text-align: justify;">
Οι ιστορίες αρχίζουν να ξετυλίγονται και - πράγμα παράξενο – τα καινούργια πρόσωπα παίρνουν κι αυτά μορφή. Εμφανίζονται επίσης στην παρέα των αοράτων της σημερινής βραδιάς: η Φιλιώ και η Γεωργίτσα της πρώτης ιστορίας. Συνομήλικες, ξανθές, ευαίσθητες με τον τρόπο της η κάθε μια. Μοναχοπαίδι η Φιλιώ αισθανόταν ενοχές για την ευμάρεια του σπιτιού της. Αντίθετα η Γεωργίτσα από την ανάγκη και την ανέχεια είχε αναπτύξει μια πρακτική εξυπνάδα κι επινοούσε τρόπους να την αντιμετωπίσει. Στο σπίτι της φίλης της η Φιλιώ εκτός από τις διεξόδους που έβρισκε στην πλούσια φαντασία της ανακάλυπτε σπουδαία πράγματα, όπως παράδειγμα το γεγονός ότι η φτώχεια καταφέρνει τελικά να ταπεινώσει την περηφάνια.</div>
<div style="text-align: justify;">
Ακολουθούν τα πρόσωπα της δεύτερης ιστορίας με τα καρκινικά ονόματα: η Άννα που συνειδητοποιεί την αναπόφευκτη διάλυση του γάμου της με τον Τηλέμαχο και ο Σάββας που «δινόταν με το σταγονόμετρο» στον έρωτα, με αποτέλεσμα να τον μετατρέπει «σε ποίηση και μουσική». Η ιστορία ξεφτίζει σαν πολύχρονο χειροποίητο χαλί. «Οι όμοιοι εγωισμοί και οι ευαισθησίες» δεν αφήνουν χώρο να αναπτυχθεί το χιούμορ και η λογική των συμφιλιώσεων. «Καθένας εξέταζε με σχολαστικότητα τα λόγια ή την συμπεριφορά του άλλου, για να τα γνέσει και να τα υφάνει με το δικό του τρόπο». Η ηρωίδα, η Άννα, βιώνει τον χωρισμό της από τον Τηλέμαχο όχι και τόσο οδυνηρά, ενώ με τον Σάββα πνίγεται στις ατέλειωτες λεπτομέρειες συνοδευόμενες μάλιστα «από κακοήθη και οξεία μνήμη».</div>
<div style="text-align: justify;">
Η Φερέοικη ωστόσο, ελάχιστη σημασία έδινε σ’ αυτές τις ιστορίες, καθώς συνεπαρμένη από το «άλαστον πένθος» της δεν σκεπτόταν παρά τη μητέρα της που φεύγοντας την άφησε «δίχως σημείο αναφοράς». Κρατούσε μάλιστα και σημειώσεις, όπου ξεδίπλωνε τον προβληματισμό της, πού πήγε η μητέρα της κι αν συνεχίζει να υπάρχει κάπου.</div>
<div style="text-align: justify;">
Η ευάλωτη Φερέοικη συγκινεί τη συγγραφέα που προχωρεί στην τρίτη ιστορία της. Αφηγείται λοιπόν μια νουβέλα που κάποτε είχε αποφασίσει να γράψει με τον τίτλο «Καλυψώ».</div>
<div style="text-align: justify;">
Η Καλυψώ ζούσε σ’ ένα νησί κι ήταν ερωτευμένη με τον Οδυσσέα Α, κατά πολύ μεγαλύτερό τη, ο οποίος την μύησε στην παρατεταμένη σαρκική ηδονή, τους γαλαξίες και τα παράλληλα σύμπαντα. Το τρίτο πρόσωπο της ιστορίας, ο Οδυσσέας Β, συνομίληκος της κοπέλας και ακόμα παρθένος, μαθαίνει για τον πρώτο έρωτα της Καλυψώς, ταράσσεται και βρίσκει καταφύγιο σε στίχους ερωτικών ποιημάτων και σε ηρωίδες βιβλίων με πρότυπο πάντα εκείνη. Η αποχώρησή του από το νησί και το γράμμα της κοπέλας που σκίστηκε χωρίς ποτέ να διαβαστεί την κάνει να συνειδητοποιήσει την τραγική μοίρα της: «την ανελευθερία που γινόταν εμπόδιο στην ποικίλη φύση της, γιατί γνώριζε πως θα ήταν υπόδουλη σ’ έναν άνδρα, ενώ συγχρόνως θα συνάρπαζε ερωτικά πολλούς άλλους»</div>
<div style="text-align: justify;">
Ούτε και αυτή η ιστορία όμως ικανοποίησε την Φερέοικη, με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί μαζί με τη συγγραφέα σε τόπους σκοτεινούς και απόκοσμους, εκεί που τον πρώτο λόγο έχει κυρίως η μνήμη.</div>
<div style="text-align: justify;">
Η Μνήμη στην «πυρακτωμένη της φάση» φέρνει στο φως εγκλωβισμένες εικόνες που θα μπορούσαν να λησμονηθούν, έστω να ταριχευθούν, όμως η «φθονερή της πλευρά» τις διατηρεί «ολοζώντανες κι ολόπικρες». «Α!», φώναξε η Φερέοικη, «κοίτα εκεί μιαν ανάμνηση του παρελθόντος που έγινε ανάμνηση του παρόντος!». Επρόκειτο και για δική της ανάμνηση. Επειδή «η ανάμνηση διασώζει το κακό, όπως και το καλό» και ουδεμία διαγραφή επιτρέπεται. Όλα προφανώς καταγράφονται στη μνήμη του σύμπαντος, ακόμα και περιστατικά που παραμένουν στο Μουσείο της Μνήμης κι άλλα που διασώζονται σε κάποιο παράλληλο σύμπαν γειτονικό του Μουσείου κι επεκτεινόμενο προς το Νεκροταφείο. Η δημιουργός θυμάται καλά μια προηγούμενη επίσκεψή της στο Νεκυιομαντείο του Αχέροντος, θυμάται πόσο συγκλονίστηκε από τον υγρό και σκοτεινό προθάλαμο του Άδη και θα επιθυμούσε να αρκεστεί απλώς σ’ εκείνη την επίγεια πρόγευση. Φαίνεται όμως πως οι ρόλοι αντεστράφησαν. Η ηρωίδα του μυθιστορήματος, το δημιούργημα, έχει αποκτήσει τόλμη και επιβάλλει την άποψή της. Η επιμονή της να επισκεφτούν τον Άδη την οδηγεί στην πρόταση: «Πριν μεταβούμε στον κόσμο των νεκρών θα φτιάξουμε ένα τέλος με δυο πιθανότητες».</div>
<div style="text-align: justify;">
Το βιβλίο κλείνει με ένα εκπληκτικό παιχνίδι μεταμορφώσεων μέσα στο νεκρικό χώρο, όπου οι δυο ηρωίδες πλέον διακρίνουν αυτό που και οι δύο ενδόμυχα προσδοκούν: το πρόσωπο της μητέρας. Η δική της μορφή ζωής μέσα στο χώρο του θανάτου τις συμφιλιώνει με την ιδέα πως όταν γίνουμε νεκροί θα αναγνωρίσουμε τους δικούς μας και πάνω απ’ όλα τη μορφή της Μητέρας «όπως μας την χάρισε η τέχνη σε όλες τις παραστάσεις». Η Μεγάλη Μητέρα που γεννά και ανασταίνει τον άνθρωπο, που νικά το θάνατο.</div>
<div style="text-align: justify;">
«Έτσι εγώ, η συγγραφεύς του βιβλίου», καταλήγει η Ελένη Λαδιά, «μεταμορφώθηκα σε Φερέοικη, και περιμένω με απέραντη υπομονή να ξαναγεννηθεί ένα ροδαλό βρέφος, το οποίο θα ξαναγίνει η μητέρα μου».</div>
<div style="text-align: justify;">
Με το βιβλίο της αυτό η Ελένη Λαδιά ανοίγει το εργαστήρι του συγγραφέα, όπου τα μυθιστορηματικά πρόσωπα εμφανίζονται ξαφνικά αυτόκλητα, σαν καινούργια πλάσματα με δική τους υπόσταση. Από κει και πέρα αρχίζει η συμβολή του τεχνίτη του λόγου, ο κόπος, η προσπάθεια, η αντίστασή του στη φορτικότητα των ηρώων που τον βασανίζουν, «βγάλε μας στο φως», του λένε, «για να σε λευτερώσουμε». Ο τεχνίτης θα υποχωρήσει στις παρακλήσεις τους, θα τα νιώσει δικά του, θα ταυτιστεί μαζί τους, όσο κι αν το έργο του τελικά θα έχει κάτι από τη δική του φυσιογνωμία, κάτι που εν τέλει θα πείσει πολλούς πως είναι αυτοβιογραφικό.-</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-7285979926810145689.post-81792348379035994032017-06-03T14:39:00.001+03:002017-06-03T14:39:11.524+03:00Ελένης Λαδιά: Η σημασία του ξένου, κριτική από την Τούλα Ρεπαπή<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-VWhKsskdQN0/WTKffgQu8tI/AAAAAAAAIZ4/ad_vE5UCEQwSub0_n8gbNMH4AEApK5tbgCLcB/s1600/ladia%2Bi%2Bsimasia%2Btou%2Bxenou%2Bfine.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="395" height="400" src="https://3.bp.blogspot.com/-VWhKsskdQN0/WTKffgQu8tI/AAAAAAAAIZ4/ad_vE5UCEQwSub0_n8gbNMH4AEApK5tbgCLcB/s400/ladia%2Bi%2Bsimasia%2Btou%2Bxenou%2Bfine.jpg" width="246" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt; line-height: 18.4px;"><i><b>Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΞΕΝΟΥ<o:p></o:p></b></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt; line-height: 18.4px;"><i><b>Συγγραφέας: ΕΛΕΝΗ ΛΑΔΙΑ<o:p></o:p></b></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt; line-height: 18.4px;"><i><b>Εκδόσεις: ΑΡΜΟΣ</b></i></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt; line-height: 18.4px;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελένη Λαδιά αναφέρεται στους Ξένους που ζουν δίπλα μας. Μαζί μας. Που είναι μέσα στη ζωή μας. Το είδαμε και στους Ποταμίσιους Έρωτες( σ.25-26,82,96-100,101-104,136-140) και στον Ονειρόσακκο στο διήγημα Σεληνιακό συμβόλαιο. Στο βιβλίο της όμως αυτό, με τον τίτλο « Η σημασία του Ξένου», κάνει μια πλήρη καταγραφή της θρησκευτικής και φιλοσοφικής αντιμετώπισης του «Ξένου» από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα, αναφερόμενη στους Νόμους του Πλάτωνα, σε φιλοσοφικές τοποθετήσεις, θρησκευτικές δοξασίες και διλήμματα που απορρέουν καθορίζοντας την καθημερινότητα μας. Στη γραφή της, χωρίς να έρχεται σε δεύτερη μοίρα, το κάλλος της γλώσσας υποχωρεί, αφήνοντας να λάμψουν τα φιλοσοφικά ρεύματα, οι έννοιες, οι ορισμοί και οι διαχωρισμοί προκειμένου να δοθεί βαρύτητα στον χρόνο που έχει μεσολαβήσει αλλά και στα γεγονότα τα οποία θα καθορίσουν την αντιμετώπιση του ΤΩΡΑ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Όπως αναφέρει, στo έπος «Οδύσσεια» του Ομήρου αλλά και κατά τη χριστιανική εποχή, οι άνθρωποι έδιναν μια θεϊκή ιδιότητα στον Ξένο, πιστεύοντας πως οι Θεοί ή ο Θεός, αντίστοιχα, έπαιρνε τη μορφή ξένου για να δοκιμάσει την πίστη των ανθρώπων.</div>
<div style="text-align: justify;">
Στο «Πλάτωνος Νόμοι», ο Πλάτων τους κατηγοριοποιεί: στους εμπόρους παραθεριστές, στους απεσταλμένους για να παρακολουθήσουν Θεάματα και ακροάματα των Αθηνών και σε αυτούς που αποτελούσαν τις κρατικές αποστολές και τους οποίους όφειλαν να υποδέχονται οι αξιωματούχοι της πολιτείας, να φιλοξενεί ο τοπικός άρχων με τη βοήθεια των πρυτάνεων. Ταυτόχρονα, είχαν την υποχρέωση να επιβλέπουν μήπως οι Ξένοι εισάγουν Νέα Ήθη. Τέλος, αναφέρει τη σπάνια κατηγορία, αυτήν των περιηγητών, που επισκέπτονταν τα αξιοθέατα κάτω από ορισμένα δικαιώματα και υποχρεώσεις απέναντι στην πολιτεία και στους κρατούντες. Εν συνεχεία, διαφοροποιεί και την ερμηνεία των λέξεων και διαχωρίζει τον Ξένο από τον Αλλοδαπό. Στην αρχαιότητα, « Ξένος» ονομάζονταν ο ομόθρησκος, ο ομόγλωσσος, ο ομοεθνής ή αλλιώς ο όμαιμος, δηλαδή αυτός που είχε το ίδιο αίμα. Αλλά Ξένος στην αρχαία Ελλάδα ήταν και αυτός ο οποίος προερχόταν από άλλη χώρα και ήταν πρόσφυγας, μισθοφόρος, μη Έλλην, παράδοξος, παράξενος, ασυνήθιστος και αλλοδαπός.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Ο Ξένος ήταν πάντα Έλλην και δεν παρέμενε καιρό στον χώρο φιλοξενίας, ενώ ο Αλλοδαπός θεωρείτο Βάρβαρος, μη Έλλην. Ετυμολογικά Ξένος (κσένος), είναι αυτός ο οποίος κατοικεί σε ένα πρόχειρο κατάλυμα το οποίο συνήθως είναι στην ύπαιθρο και του δίνει φύλαξη, προστασία από τον ήλιο, σκιάν, άρα σκηνή. </div>
<div style="text-align: justify;">
Ο Αριστοτέλης απεχθανόταν τις επιμειξίες των λαών. Για τον λόγο αυτό ήταν εναντίον της επεκτατικής πολιτικής του μαθητή του, Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος στο όνομα του οικουμενισμού έφερνε την επιμειξία από τη συγχώνευση των λαών.</div>
<div style="text-align: justify;">
Η συγγραφέας αναφέρεται και στη φιλοξενία του Ξένου στην αρχαία Ελλάδα και στο τελετουργικό που απολάμβανε ο Έλλην, με προστάτες του τον Ξένιο Δία, την Ξενία Αθηνά και τους Διόσκουρους Κάστορα και Πολυδεύκη. </div>
<div style="text-align: justify;">
Πόση μέριμνα αλά και πόσο οργανωμένα μοιάζουν όλα αυτά σε μία κοινωνία δυόμιση χιλιάδων χρόνων πριν! </div>
<div style="text-align: justify;">
Εντούτοις, ένα ερώτημα εγείρεται για τον αναγνώστη. Τι έφερνε τους ξένους στις πόλεις τότε; Τι έφερνε τους αλλοδαπούς; Και κάθε πότε παρατηρείται το φαινόμενο της μετακίνησης των πληθυσμών; Πόσο πολύ μοιάζουν οι κοινωνίες του τότε κα του τώρα! </div>
<div style="text-align: justify;">
Στις μέρες μας, από πού ξεκινούν όλα αυτά; Μήπως από τους ισχυρούς που μετατρέπουν τους πληθυσμούς χωρών με πλούσιους φυσικούς πόρους σε όχλους απελπισίας; </div>
<div style="text-align: justify;">
Αν και η απάντηση είναι δική σας, το ερώτημα ωστόσο, παραμένει.</div>
<div style="text-align: justify;">
Μέσα από το βιβλίο αυτό μοιάζει ο Ξένος να «πορεύεται» στις σελίδες της Ιστορίας ερχόμενος άλλοτε σαν ευλογία και άλλοτε σαν απειλή. Είτε χωρίς ταυτότητα είτε με τον διαχωρισμό του Ξένου και του Αλλοδαπού συγκρούεται πάντα με τις αντιλήψεις, πολιτείας και πολιτών. Για τον λόγο αυτό θεσπίστηκαν νόμοι, που ορίζουν όχι μόνο τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, αλλά ακόμη και την ταφή του, κάτω από τη διαχωριστική γραμμή της έννοιας του Ξένου και του Αλλοδαπού. </div>
<div style="text-align: justify;">
Τη βαθιά επιρροή που ασκούσε η θρησκεία στον χαρακτηρισμό του Ξένου περιγράφει και ο Καβάφης στο ποίημά του «Μύρης∙Αλεξάνδρεια 340 μ.Χ». Βάση του είναι η θρησκευτική αντιπαλότητα και πυρήνας του η αίσθηση του Ξένου. Δηλαδή αυτό που νομίζαμε πως είναι γνώριμο και οικείο και ξαφνικά γίνεται Ξένο. Όπως και εμείς γινόμαστε Ξένοι σε αυτό. </div>
<div style="text-align: justify;">
Κι η τοποθέτηση του Καβάφη γίνεται η χαραμάδα που ανοίγει η συγγραφέας για να αφήσει πίσω της τους νόμους, τα φιλοσοφικά ρεύματα και να εισχωρήσει στο κέντρο του κόσμου της, για να μιλήσει για έναν άλλο Ξένο. Αυτόν τον αιώνιο ταξιδευτή του χρόνου, του στερεώματος και της δημιουργίας. Αυτόν, που είναι ξένος προς όλους αλλά και προς τον εαυτό του. Αυτόν τον Ξένο τον γνωστό, τον άγνωστο. Τον Άνθρωπο! </div>
<div style="text-align: justify;">
Τον αφήνει να «περπατήσει» στις σελίδες της και με τις ψηφίδες της αποτυπώνει το δικό μας πρόσωπο. Το πρόσωπο του Ανθρώπου, που μοιάζει να περιπλανιέται συνεχώς αλλάζοντας πατρίδα, αναζητώντας την ευημερία ή την ελπίδα της αλλαγής. Ταξιδεύει συνεχώς, αλλάζοντας γεωγραφικά μήκη και πλάτη και ταξιδεύοντας μέσα στον χρόνο χάνει πολλάκις όχι μόνο τον στόχο του αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Είναι μέσα στη φύση του να απαρνιέται και να αλλάζει μορφές. Άλλοτε Δαίμων, άλλοτε Δαιμόνιο, και άλλοτε Θεός.</div>
<div style="text-align: justify;">
Στο βιβλίο με τον τίτλο « Η σημασία του Ξένου», η Ελένη Λαδιά περιγράφει ένα θέμα, αυτό των Ξένων/Αλλοδαπών, που στις μέρες μας μεγαλώνει συνεχώς σαν ένα κύμα που υψώνεται απειλητικά προς όλους. Στο βιβλίο αυτό πρωταγωνιστής δεν είναι μόνο ο Ξένος, αλλά και η Δημοκρατία. Ένα τέλειο πολιτικό σύστημα –το ελληνικό– που είχε πρόβλεψη, δικαιώματα και υποχρεώσεις για αυτόχθονες και αλλοδαπούς. Ωστόσο, ένα δίλημμα απορρέει. Σήμερα τι είναι σοφό να γίνει; Ποια στάση πρέπει να τηρηθεί; Ποιος παράγοντας είναι αυτός ο οποίος θα επικρατήσει και θα ορίσει τη συμπεριφορά πολιτείας και πολιτών; Τι πρέπει να κάνουμε εμείς οι Έλληνες, όταν χιλιάδες ξένοι, αλλοδαποί, αλλόθρησκοι, αλλόφυλοι απελπισμένοι «εισβάλλουν» στη χώρα μας; Πόσο μας καθοδηγεί ο Πλάτων που δεν ήθελε Νέα Ήθη ή ο Αριστοτέλης που απεχθανόταν τις φυλετικές προσμείξεις και πόσο πιστοί του χριστιανισμού είμαστε, όταν ο Χριστός δίδασκε πως είναι μέσα σε κάθε Ξένο; </div>
<div style="text-align: justify;">
Πόσο άπραγοι και αδιάφοροι μπορούμε να στέκουμε μπροστά στην εικόνα άψυχων ξεβρασμένων σωμάτων γονέων και παιδιών στις ακτές των νησιών μας;</div>
<div style="text-align: justify;">
Και απαντά η Ελένη Λαδιά: Ο Έλληνας σήμερα αφήνει πίσω του όλους τους ενδοιασμούς για τις συνέπειες αυτού του βίαιου κύματος μεταναστών στη χώρα μας. Και συνεχίζει λέγοντας πως όλες οι παραπάνω αναφορές αφορούν το παρελθόν. Τώρα ο Έλληνας με σύμμαχο το παρόν –χωρίς εξάρσεις και ιδεολογικές αγκυλώσεις– τείνει χείρα βοηθείας προς τους πρόσφυγες. Ο ανθρωπισμός είναι μια κληρονομιά που έχει περάσει στο DNA του και τον καλεί να βοηθά και να φωτίζει την ανθρωπότητα συνεχώς. Αυτός ήταν πάντα ο Έλληνας!</div>
<div style="text-align: justify;">
« Η σημασία του Ξένου», είναι άλλο ένα βιβλίο της Ελένης Λαδιά που έχει κέντρο του τον άνθρωπο και που διδάσκει ήθος, πλημμυρισμένο από γνώση, ποίηση και ανθρωπιά, αφιερωμένο στη μνήμη της μητέρας της.</div>
<div style="text-align: justify;">
Με δεδομένο αυτό το γεγονός –της έλευσης των προσφύγων στη χώρα μας– πόσο πολύ επίκαιρο μοιάζει να είναι το βιβλίο αυτό, ενώ ταυτόχρονα δίνει την εντύπωση πως αυτό το βιβλίο είχε διαβάσει ο Μπαράκ Ομπάμα, όταν στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην Αθήνα έδωσε, στις 16 Νοεμβρίου 2016, μια ιστορική ομιλία για τη Δημοκρατία, τον πολίτη, τη φιλοξενία, το φιλότιμο και τον ανθρωπισμό.</div>
<br />
<div style="text-align: right;">
<b>Τούλα Ρεπαπή</b></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
Ελένη Λιντζαροπούλουhttp://www.blogger.com/profile/17023203992030455204noreply@blogger.com